Τα γενέθλια της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, και η βορειοατλαντική συμμαχία που ψάχνει τον προσανατολισμό της.
Σαν σήμερα, η Ελλάδα έγινε μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, μαζί με την Τουρκία, στη δεύτερη φάση διεύρυνσης το 1952, επί κυβέρνησης του Νικόλαου Πλαστήρα. Η χώρα μας είχε βγει κατεστραμμένη από τον εμφύλιο ―στην πραγματικότητα είχε ζήσει 9 χρόνια εχθροπραξιών και Κατοχής― ενώ ο κόσμος κινούνταν ήδη από το 1946 στον αστερισμό του Ψυχρού Πολέμου.
Στις 18 Φεβρουαρίου 1952, η Ελληνική Βουλή επικύρωσε τη συμφωνία ένταξης της χώρας μας στο ΝΑΤΟ, με αρνητικές ψήφους τις 8 της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς και τη μία του ανεξάρτητου βουλευτή της Αριστεράς Μιχάλη Κύρκου. Στην αγόρευσή του, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας δήλωνε: «Δεν μπορεί κανείς να μην παραδεχθεί ότι όταν η Ελλάς συμμετέχει εις το Ατλαντικόν Σύμφωνον μετά των μεγάλων δυνάμεων, αι οποίαι κατοικούνται από ελευθέρους δημοκρατικούς λαούς, αισθάνεται αυτή ασφαλεστέρα […] Αι άλλαι θεωρίαι περί ειρηνεύσεων και ουδετερότητος […] δεν έχουν καμμίαν σχέσιν με το γεγονός αυτό». Ματαίως ο Μιχάλης Κύρκος απάντησε ότι η Ελλάδα είχε συμφέρον να μείνει έξω από τη διαμάχη των δύο στρατοπέδων, με τους οποίους έπρεπε να επιδιώξει, ως σύμμαχος αμφοτέρων στον πόλεμο, σχέσεις φιλίας και συνεργασίας.
Μετά τη χούντα του 1967, η οποία αποδόθηκε σε συμπαιγνία της CIA με τους εγχώριους συνταγματάρχες, το ΝΑΤΟ βρέθηκε στο στόχαστρο. Ιδιαίτερα μετά την αποτυχία του να αποτρέψει την Τουρκία από την εισβολή στην Κύπρο, έχασε την εμπιστοσύνη των Ελλήνων. Στις 14 Αυγούστου του 1974 η τότε οικουμενική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή απέσυρε την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ: σε κυβερνητική ανακοίνωση αναφερόταν ότι το ΝΑΤΟ αποδείχθηκε ανίκανο να παρεμποδίσει την Τουρκία από την εξαπόλυση νέας βάρβαρης και απρόκλητης επίθεσης κατά της Κύπρου […] Το ΝΑΤΟ δεν έχει επομένως λόγο ύπαρξης και δεν μπορεί να εκπληρώσει το σκοπό για τον οποίο συνεστήθη, αφού δεν μπορεί να αποτρέψει τον πόλεμο μεταξύ δύο μελών του.»
Στις 19 Οκτωβρίου 1980, 70 μέρες πριν από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, η κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη αποφάσισε την επάνοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ. Οι δυτικές κυβερνήσεις επικρότησαν αυτή την εξέλιξη, ενώ το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και το σοβιετικό πρακτορείο ειδήσεων «Τας» δήλωναν ότι «Η Ελλάδα υποχώρησε στις πιέσεις των Αμερικανών». Εκείνες τις μέρες πραγματοποιήθηκαν μεγάλα συλλαλητήρια με σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο».
Σήμερα, η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική, εφόσον δεν υπάρχει σοβιετικό μπλοκ και η σφαίρα επιρροής της Ρωσίας βρίσκεται υπό διαμόρφωση. Η Ατλαντική συμμαχία αντανακλά το τέλμα της ιδέας της ενωμένης Δύσης, του «ελεύθερου κόσμου» όπως έλεγαν κάποτε, ενώ αντιμετωπίζει δυο μεγάλους εμπορικούς ανταγωνιστές ―τη Ρωσία και την Κίνα― και έναν πολιτιστικό εχθρό, το διεθνές Ισλάμ, το οποίο ασκεί εισοδιστική και τρομοκρατική πολιτική. Έτσι, αν στις τέσσερις πρώτες δεκαετίες της, η Βορειοατλαντική Συμμαχία προχωρούσε πάνω σε συγκεκριμένες ράγες με την έμμονη ιδέα της κομμουνιστικής απειλής, τώρα καλείται να τα βγάλει πέρα με μια δέσμη προκλήσεων που διαφέρουν μεταξύ τους: η εξίσωση έχει πολλούς άγνωστους παράγοντες. Και παρ’ όλ’ αυτά, η διάλυσή του θα ήταν αυτοκτονική χειρονομία· αυτοκτονική θεωρούν οι πολιτικοί παρατηρητές και τη διατήρησή του χωρίς εκσυγχρονισμό και επαναπροσανατολισμό.
13°
