Μετά τις δηλώσεις που έκανε ο Τούρκος πρόεδρος για «ξένα κέντρα», «εντολοδόχους» και «τελάληδες» που έχουν ξεκινήσει οικονομικό πόλεμο, οι Τούρκοι πολίτες έσπευσαν να αγοράσαν ευρώ και δολάρια για να προστατεύουν τις οικονομίες τους.
Το τουρκικό νόμισμα, που συνεχίζει να υφίσταται τη μια πτώση ρεκόρ πίσω από την άλλη, κατέρρευσε για ακόμη μια φορά την Τρίτη (23/11), φθάνοντας σε νέο ιστορικό χαμηλό, με την ισοτιμία του έναντι του αμερικανικού δολαρίου να υποχωρεί σχεδόν στο 13:1, βυθίζοντας ακόμα περισσότερο την Τουρκία στην οικονομική κρίση που βιώνει.
Το μεσημέρι της Τρίτης, η νέα τουρκική λίρα βρισκόταν στα «τάρταρα», έχανε 15% και η ισοτιμία της έναντι του αμερικανικού δολαρίου ξεπέρασε για λίγο το επίπεδο 13,45:1. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση του τουρκικού εθνικού νομίσματος από τη 10η Αυγούστου 2018. Αυτές οι εξελίξεις όμως, δεν φαίνεται να αλλάζουν γνώμη στον Ερντογάν, την ώρα που οι πολίτες βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται καθημερινά, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αγοράσουν ακόμα και τα βασικά.
Τουρκική λίρα: Οι ατάκες Ερντογάν που έστειλαν στα «τάρταρα» το εθνικό νόμισμα
Η πολλοστή κατακρήμνισή της καταγράφηκε την επομένη της διαβεβαίωσης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πως η χώρα δεν θα αλλάξει νομισματική πολιτική και θα συνεχίσει να «αντιστέκεται στις πιέσεις» εκείνων που πιέζουν για αύξηση των επιτοκίων.
Το βράδυ της Δευτέρας, εξερχόμενος από συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος έφθασε στο σημείο να καταγγείλει «συνωμοσία» εναντίον της τουρκικής οικονομίας. «Βλέπουμε καθαρά το παιγνίδι ορισμένων με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, με τα νομίσματα, με τα επιτόκια, με τις αυξήσεις τιμών», πέταξε.
Διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν ότι η τοποθέτησή του αυτή συνέβαλε στην κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος μερικές ώρες αργότερα. Εξέλιξη που καταγράφηκε ενώ ήδη, για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, το κόστος ζωής είναι αβάσταχτο. Ορισμένοι προσπαθούν να αποταμιεύσουν ποσά σε χρυσό, καθώς ο πληθωρισμός έχει φθάσει -επισήμως- σχεδόν στο 20% από την αρχή της χρονιάς.
Σε ό,τι αφορά τον Τούρκο μισθωτό, ο καθαρός κατώτερος μισθός συρρικνώθηκε από τα 380 δολάρια (σχεδόν 338 ευρώ) τον Ιανουάριο στα 224 δολάρια (199 ευρώ) την Τρίτη (23/11) στην ισοτιμία της ημέρας.
Την περασμένη Πέμπτη, η Τουρκική Κεντρική Τράπεζα μείωσε ξανά το κατευθυντήριο επιτόκιό της -για τρίτη φορά μέσα σε λιγότερους από δυο μήνες-, από το 16% στο 15%, όπως αξίωνε ο Τούρκος πρόεδρος. Ο Ερντογάν δεν σταματά να επαναλαμβάνει ότι τα υψηλά επιτόκια αποτελούν τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη.
Σε πανικό ο Ερντογάν - Πώς οι επιλογές του ωθούν προς τα κάτω την τουρκική λίρα
Για τον Τίμοθι Ας, αναλυτή της BlueBay Asset Management ειδικευμένο στην Τουρκία, «ο Ερντογάν έχει χάσει τον έλεγχο». «Μηδέν διακυβέρνηση, μηδέν αξιοπιστία. Δεν υπάρχει πια κεντρική τράπεζα στο τιμόνι» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο αρχηγός του τουρκικού κράτους, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από οποτεδήποτε τα 19 χρόνια που ασκεί την εξουσία, μοιάζει να επιδιώκει οικονομική ανάπτυξη με κάθε κόστος, ελπίζοντας προφανώς πως χάρη σε αυτή θα επανεκλεγεί το 2023. Όπως μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Ερντογάν θεωρεί πως η μείωση των επιτοκίων:
Θα κάνει πιο φθηνές τις τουρκικές εξαγωγές,
θα συμβάλει να γίνουν επενδύσεις και
θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, η νομισματική πολιτική της Τουρκίας δέχεται σωρεία επικρίσεων, κυρίως για την έλλειψη ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, με το νόμισμα να υποχωρεί ολοένα πιο συχνά πλέον σε νέα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ -και με την πιο οδυνηρά απτή συνέπεια να είναι πως ακριβαίνουν οι εισαγωγές.
Για πολλούς Τούρκους, η ακατάπαυστη πτώση της αξίας του νομίσματος και η κατακόρυφη άνοδος των τιμών, ενίοτε από ώρα σε ώρα, σημαίνει πως πρέπει να λογαριάζουν τα πάντα, από το αν θα πάνε διακοπές ως το τι αγοράζουν για να βγάλουν την εβδομάδα.
Στα «κάγκελα» η αντιπολίτευση στην Τουρκία - Δριμεία κριτική στον Ερντογάν για την τουρκική λίρα
«Δεν έχει ενσκήψει ποτέ τέτοια καταστροφή στην ιστορία της δημοκρατίας» ξεκαθάρισε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP, αξιωματική αντιπολίτευση), προσάπτοντας την ευθύνη για την ελεύθερη πτώση της τουρκικής λίρας προσωπικά στον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά την Τουρκία από το 2003. Κατά τον κ. Κιλιτσντάρογλου, ο αρχηγός του κράτους έχει μετατραπεί σε «πρόβλημα εθνικής ασφαλείας» για την Τουρκία.
Για τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ιδρυτικό μέλος του κυβερνώντος ισλαμοδημοκρατικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) που τα «έσπασε» με τον Ερντογάν και έχει πλέον δική του παράταξη, τα μέτρα που παίρνει ο Τούρκος πρόεδρος αποτελούν «προδοσία» και «όχι άγνοια».
Οι αρχηγοί των παρατάξεων της αντιπολίτευσης συγκάλεσαν έκτακτες συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων τους για να εξετάσουν τη νέα κατάρρευση της λίρας, τη δεύτερη χειρότερη στην ιστορία.
Για τον Κρεγκ Έρλαμ, αναλυτή της πλατφόρμας επενδύσεων OANDA, «κάποιος λόγος υπάρχει που οι κεντρικές τράπεζες είναι ανεξάρτητες και ιδού τι συμβαίνει όταν κάποιος ξεπερνά τα "εσκαμμένα". Μια τέλεια νομισματική καταιγίδα». Κατά τον ίδιο, «πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα για να αλλάξουν τα πράγματα τώρα», διότι σε διαφορετική περίπτωση «θα χειροτερέψουν και η πίεση θα γίνει αφόρητη».
«Όσο βρίσκομαι σε αυτήν τη θέση, θα συνεχίσω να μάχομαι εναντίον των υψηλών επιτοκίων» είχε πει ο Ερντογάν, απευθυνόμενος στο τουρκικό Κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα, επικαλούμενος ως και την απαγόρευση της τοκογλυφίας στο Κοράνι.
Από το 2019, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέπεμψε τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας που είχαν διαφορετική άποψη για τα πράγματα από τον ίδιο, υπονομεύοντας περαιτέρω την εμπιστοσύνη των αγορών.
Η τουρκική λίρα χάνει την αξία της - Σε απόγνωση οι πολίτες στην Τουρκία - Έμποροι καίνε ψεύτικα δολάρια
Αρκετοί Τούρκοι ομολογούν πως δεν μπορούν να σταματήσουν να παρακολουθούν την πορεία της συναλλαγματικής ισοτιμίας και να κάνουν συνεχώς υπολογισμούς για τα έξοδά τους -υπολογισμούς που «αλλάζουν 100 φορές την ημέρα».
«Βυθιζόμαστε», «Κυβέρνηση παραιτήσου», «Δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα», ορισμένες από τις φράσεις σε αναρτήσεις στα social media. Στην πόλη Ντιγιάρμπακιρ, έμποροι έκαψαν ψεύτικα δολάρια στον δρόμο. «Δεν μπορούμε να κλείσουμε μάτι, δεν ξέρουμε ποιο είναι το μέλλον μας» ανέφερε ένας από αυτούς.
Την ίδια στιγμή αρκετοί εργαζόμενοι ή συνταξιούχοι λένε πως με το που θα πάρουν τον μισθό ή τη σύνταξή τους, μετατρέπουν αμέσως το ποσό σε συνάλλαγμα. Ο Εμιρχάν Μετίν, 28 ετών, δικηγόρος, εξηγεί πως το κάνει «για να έχει κάποιο νόημα» κάθε υπολογισμός του. «Είναι σχεδόν αδύνατο να συγκεντρωθώ ή να μιλήσω για οτιδήποτε άλλο πέρα από την οικονομική κρίση» ξεκαθαρίζει.
19°
