ΗΠΑ-Ενδιάμεσες Εκλογές 2018: Μετράνε και μάλιστα πολύ

Το όνομα του Ντόναλντ Τραμπ δεν θα βρίσκεται σε κανένα ψηφοδέλτιο. Οι Αμερικανοί πολίτες προσέρχονται την Τρίτη 6 Νοεμβρίου στις κάλπες για πρώτη φορά μετά το 2016, όταν έφεραν στην εξουσία τον μεγιστάνα του real estate και των ριάλιτι, Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Τραμπ δεν συμμετέχει ωσεί παρών στις εκλογές της 6ης του Νοέμβρη, αλλά είναι αυτή η εκλογική διαδικασία που θα κρίνει και θα διαμορφώσει το πολιτικό του μέλλον και το υπόλοιπο της θητείας του στον Λευκό Οίκο.  

Παραδοσιακά, οι ενδιάμεσες εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα είδος δημοψηφίσματος για το κυβερνών κόμμα και ένα τεστ αντοχής της δημοτικότητας του εκάστοτε Προέδρου.

Οι ψηφοφόροι καλούνται αύριο να επιλέξουν και να εκλέξουν τα μέλη του Κογκρέσου - 35 γερουσιαστές και όλα τα 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων. Παράλληλα, οι Αμερικανοί θα εκλέξουν τους 36 από τους 50 κυβερνήτες των Πολιτειών.  

Οι 435 έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων θα ανανεωθούν όλες (η θητεία είναι διετής), ενώ θα κριθούν επίσης 35 από τις 100 έδρες της Γερουσίας (η θητεία είναι εξαετής). Τόσο στην απερχόμενη αμερικανική Βουλή, όσο και στη Γερουσία, οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την πλειοψηφία. Εάν οι Δημοκρατικοί καταφέρουν να ανακτήσουν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων ή της Γερουσίας, θα έχουν τη δύναμη να περιορίσουν την πολιτική και το νομοθετικό έργο του 45ου προέδρου των ΗΠΑ.  

«Πηγαίνετε να ψηφίσετε», προέτρεψε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος τους Αμερικανούς στην τέταρτη προεκλογική συγκέντρωση στην οποία πήρε μέρος το Σαββατοκύριακο, στο Τσατανούγκα του Τενεσί. Στην τελική ευθεία για τις κάλπες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ πολλαπλασίασε τις προεκλογικές του εμφανίσεις και αναμένεται να δώσει το «παρών» σε άλλες τρεις συγκεντρώσεις σε μεσοδυτικές Πολιτείες πριν πέσει η αυλαία της προεκλογικής περιόδου.

Από την πλευρά τους, οι Δημοκρατικοί εστίασαν την εκστρατεία τους στην υπεράσπιση του συστήματος υγείας όπως μεταρρυθμίστηκε επί των ημερών του Μπαράκ Ομπάμα, αλλά κυρίως στη σφοδρή κριτική εναντίον του Τραμπ, τον οποίο πολλοί δεν δίστασαν να χαρακτηρίσουν ως υποκινητή των βίαιων επεισοδίων ρατσιστικού και αντισημιτικού χαρακτήρα που βύθισαν τη χώρα στο πένθος. Οι Δημοκρατικοί υπολογίζουν στις ψήφους των κατοίκων των περιαστικών ζωνών και των μετριοπαθών Ρεπουμπλικανών που έχουν μετανιώσει για το ποιον ψήφισαν το 2016.

Η μάχη για τη Γερουσία

Ουσιαστικά οι εκλογές της 6ης Νοεμβρίου είναι ένα δημοψήφισμα για τον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ και συνήθως η πλάστιγγα κλίνει σε βάρος του κόμματος που ελέγχει τον Λευκό Οίκο.

Από τις 21 ενδιάμεσες εκλογές που έχουν διεξαχθεί στη χώρα από το 1934, το κυβερνών κόμμα του προέδρου απέσπασε εκλογικά κέρδη μόνο τρεις φορές στη Βουλή των Αντιπροσώπων και μόλις πέντε φορές στη Γερουσία.

Η ψηφοφορία δεν είναι υποχρεωτική και στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις (2008, 2012) σχεδόν οι μισοί μόνο εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες. «Αυτήν τη φορά η ψήφος σου μετρά» είναι το σύνθημα εκστρατείας, στην οποία συμμετέχουν πολλά γνωστά ονόματα της αμερικανικής σόουμπιζ και χαίρει της στήριξης των Δημοκρατικών. Μια εκστρατεία που προσπαθεί να πείσει το εκλογικό σώμα να συμμετάσχει στη διαδικασία. Η αποχή είναι σύμμαχος του Τραμπ. Προς το παρόν οι ενδείξεις είναι ότι οι Αμερικανοί θα ρίξουν την ψήφο τους.

«Ο Νοέμβριος έρχεται», λένε οι Αμερικανοί ακτιβιστές στους δρόμους παραπέμποντας στο «Ο Χειμώνας Έρχεται» του «Game of Thrones».

Τα ποσοστά δημοτικότητας του Αμερικανού προέδρου είναι ο καθρέφτης της δημοφιλίας του κόμματος. Η δημοτικότητα του Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται στο χαμηλότερο ποσοστό από τότε που ανήλθε στην εξουσία. Αυτήν τη στιγμή η δημοτικότητα Τραμπ κυμαίνεται στο 42%. Ενδεικτικά ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα κινούταν στο 45% στις ενδιάμεσες εκλογές του 2010, όταν οι Δημοκρατικοί υπέστησαν μια σαρωτική ήττα και έχασαν τις περισσότερες έδρες στην ιστορία του κόμματος.

Μοιρασμένο Κογκρέσο;

Ιστορικά, το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία σπανίως είναι εκείνο που επικρατεί στις ενδιάμεσες εκλογές. Μια σπάνια πρόσφατη εξαίρεση ήταν αυτή του προέδρου Τζορτζ Ουόκερ Μπους, το 2002, η οποία ωστόσο σημειώθηκε στον απόηχο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Τόσο ο Μπαράκ Ομπάμα, όσο και ο Μπιλ Κλίντον είδαν τους αντιπάλους τους να κυριεύουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων έπειτα από δύο χρόνια στον Λευκό Οίκο ο καθένας.

Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου οι Δημοκρατικοί πρέπει να αποσπάσουν 23 έδρες για να εξασφαλίσουν την πλειοψηφία και να διατηρήσουν αυτές που έχουν, οι δημοσκοπήσεις τους δίνουν το προβάδισμα, με το 50% της πρόθεσης ψήφου, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσίευσε την Κυριακή η εφημερίδα The Washington Post. Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση που μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο CBS δείχνει βραχεία πλειοψηφία των Δημοκρατικών. Αλλά είναι αδύνατον να προβλεφθεί το αποτέλεσμα στις περίπου 60 πιο αμφίρροπες αναμετρήσεις.

Στη Γερουσία, οι Ρεπουμπλικάνοι προσμένουν πως θα ενισχύσουν την πλειοψηφία τους, καθώς έχουν πολύ καλό χαρτί: περίπου το ένα τρίτο των εδρών που θα ανανεωθεί φέτος κρίνεται κυρίως σε Πολιτείες όπου πλειοψηφεί το συντηρητικό στοιχείο.

Οι απερχόμενοι γερουσιαστές στην πιο δύσκολη θέση είναι οι Δημοκρατικοί που εξελέγησαν πριν από έξι χρόνια στη Βόρεια Ντακότα και στην Ιντιάνα, τη χρονιά που είχε επανεκλεγεί ο Ομπάμα.

Στην περίπτωση που το Κογκρέσο που θα συγκροτηθεί σε σώμα την 3η Ιανουαρίου 2019 είναι διχασμένο, ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ, θα συναντήσει πολλά εμπόδια τους επόμενους 22 μήνες της προεδρίας του, καθώς το πρόγραμμά του θα είναι πρακτικά αδύνατο να μετουσιωθεί σε νόμους.

Οι Κυβερνήτες μετράνε…

Οι Κυβερνήτες έχουν ισχύ και εξουσία. Είναι αυτοί οι οποίοι ελέγχουν μεγάλους προϋπολογισμούς και θέτουν σε εφαρμογή το νομοθετικό έργο της πολιτείας τους.

Οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν 33 από τους 50 κυβερνήτες και τα δύο τρίτα των 99 πολιτειακών νομοθετικών σωμάτων. Οι θέσεις 36 κυβερνητών εκλέγονται τον Νοέμβριο και οι Δημοκρατικοί ελπίζουν να κλέψουν τουλάχιστον 23 κυβερνήτες από τους Ρεπουμπλικανούς.

Οι πιο κρίσιμες μάχες θα δοθούν στο Οχάιο, στο Μίσιγκαν, τη Φλόριντα και την Πενσυλβανία. Πολιτείες που έκριναν και το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Οι κυβερνήτες σε αυτές της Πολιτείες θα παίξουν ρόλο στην κινητοποίηση του κόσμου ακτιβιστών αλλά και στη συγκέντρωση δωρεών που θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση  του αγώνα για τις προεδρικές εκλογές  του 2020.

Οι ισπανόφωνοι μπορεί να παίξουν κρίσιμο ρόλο σε πολλές τοπικές εκλογικές αναμετρήσεις, από την Αριζόνα και το Τέξας μέχρι τη Φλόριντα, τόσο για την ανάδειξη γερουσιαστών, όσο και κυβερνητών.

Πώς οι εκλογές θα επηρεάσουν την προεδρία Τραμπ

Οι ενδιάμεσες εκλογές είναι το κλειδί της αμερικανικής πολιτικής για τα επόμενα δύο χρόνια.

Ένα ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικανούς Κογκρέσο θα λειάνει τον δρόμο για την πολιτική ατζέντα Τραμπ τα επόμενα δύο χρόνια της ηγεσίας του. Θα του λύσει τα χέρια και θα του δώσει την εξουσία να συνεχίσει να βρίσκει χρηματοδότες για την ανέγερση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, θα νομοθετήσει περαιτέρω φοροελαφρύνσεις για τις πολυεθνικές, θα συνεχίσει τον οικονομικό πόλεμο με την Κίνα, θα δώσει όπλα σε καθηγητές και μαθητές,  θα κάνει άλλη μια απόπειρα να ξηλώσει το σύστημα υγείας Obamacare και θα μοιράσει την τράπουλα, όπως τον βολεύει, στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

Εάν οι Δημοκρατικοί επικρατήσουν θα δώσουν μάχη ενάντια σε βασικές πολιτικές του Τραμπ. Εάν αποσπάσουν αρκετές έδρες, οι Δημοκρατικοί θα σκοτώσουν τη νομοθετική ατζέντα του Τραμπ στο λόφο του Καπιτωλίου. Παράλληλα θα έχουν τις έδρες για να συστήσουν αρκετές επιτροπές με την εξουσία να ελέγξουν και να κάνουν φύλλο και φτερό την ηγεσία Τραμπ.

Τα μεγάλα θέματα των εκλογών  

Η οικονομία, η μετανάστευση και η αποπομπή του προέδρου είναι τα τρία βασικά θέματα της προεκλογικής εκστρατείας μέχρι τις κάλπες της 6ης Νοεμβρίου.

Η αμερικανική οικονομία έχει ορθοποδήσει, τα ποσοστά ανεργίας είναι στο χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων ετών και οι μισθοί έχουν αυξηθεί. Ωστόσο, οι φοροελαφρύνσεις του Τραμπ στις πολυεθνικές έχουν αυξήσει το έλλειμμα των ΗΠΑ κατά 33%.

Οι Δημοκρατικοί επενδύουν στο θέμα της μετανάστευσης. Η κίνηση Τραμπ να διαχωρίσει τα παιδιά των μεταναστών από τους γονείς τους και η πολιτική της μηδενικής ανοχής έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Οι Δημοκρατικοί επενδύουν στην ψήφο των νέων ψηφοφόρων και των μειονοτήτων.

Στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών η έκκληση για αποπομπή του Αμερικανού προέδρου κερδίσει έδαφος και ψήφους.

Οι ενδιάμεσες στην ιστορία των ΗΠΑ

Οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι χρησιμοποιούν τις ενδιάμεσες εκλογές για να τιμωρήσουν το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία. Παραδοσιακά από τον αμερικανικό εμφύλιο μέχρι σήμερα το κόμμα του προέδρου χάνει κατά μέσο όρο 32 έδρες στη Βουλή και τουλάχιστον δύο στη Γερουσία.

Το 1994 οι Ρεπουμπλικανοί πήραν τον έλεγχο και των δύο σωμάτων, Βουλή και Γερουσία, και άφησαν τον Μπιλ Κλίντον να παλεύει έξι χρόνια να  περάσει τις πολιτικές του.

Το 2006 οι Δημοκρατικοί ανέκτησαν τον έλεγχο των δύο σωμάτων και επέτρεψαν στον πρόεδρο Ομπάμα να προχωρήσει με την ατζέντα του για τα πρώτα δύο χρόνια της προεδρίας του. Το 2010 όμως οι Ρεπουμπλικανοί εέστρεψαν στην εξουσία και έκοψαν τη φόρα του Ομπάμα.

Το 2014, οι Ρεπουμπλικανοί πήραν τον έλεγχο και της Γερουσίας και ανέβασαν την πλειοψηφία σε ιστορικά υψηλά από το 1929.

Οι Δημοκρατικοί επενδύουν στους υποψηφίους τους. Για πρώτη φορά μπαίνουν τόσες πολλές γυναίκες, εκπρόσωποι μειονοτήτων και βετεράνοι στα ψηφοδέλτια του Δημοκρατικού κόμματος και διεκδικούν μια έδρα στη Βουλή ή τη Γερουσία.

Οι αποκαλύψεις για σεξουαλικές επιθέσεις από τον πρώην μεγιστάνα του Χόλιγουντ, Χάρβεϊ Γουάινστιν, ήταν σπίθα που πυροδότησε το γυναικείο κίνημα #MeToo στις ΗΠΑ. Ένα διόλου ευκαταφρόνητο κίνημα που φέρνει στο προσκήνιο τη φωνή των γυναικών. Ένα κίνημα που δεν το είχε η Χίλαρι Κλίντον, όταν διεκδικούσε την προεδρία το 2016.

Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι το πρόσωπο του αμερικανικού Κογκρέσου μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από τον Ιανουάριο του 2019 και έπειτα.  

Το φινάλε του «House of Cards», του καλύτερου πολιτικού δράματος των τελευταίων ετών στην αμερικανική τηλεόραση, εκτυλίσσεται λίγες ημέρες πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές. Η πρόεδρος Κλερ Άντεργουντ Χέιλ είναι σαφής: «Η βασιλεία του μεσήλικα, λευκού άνδρα έχει τελειώσει».