Ντόρα Ψαλτοπούλου: Η καθηγήτρια Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών μιλά στην ATHENS VOICE για την πανδημία του νέου κορωνοϊού.
Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η νέα υποπαραλλαγή «Κένταυρος» θα επικρατήσει, πέραν της Ινδίας, στην Ευρώπη και, συνεπώς, στη χώρα μας, ενώ τίποτε δεν αποκλείει επίσης η πλήρης επικράτηση της υποπαραλλαγής Όμικρον 5 να αποτελέσει το κύκνειο άσμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού στον πλανήτη.
Αυτά δηλώνει μεταξύ άλλων σήμερα στην ATHENS VOICE η παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ντόρα Ψαλτοπούλου, η οποία υπογραμμίζει επίσης ότι στις ΗΠΑ και την Ευρώπη τα σχολεία ανοίγουν χωρίς υποχρεωτικά μέτρα προστασίας.
Με ποιους τρόπους μπορούμε να προστατεύσουμε τους συνανθρώπους μας, ηλικίας 60 ετών και άνω, καθώς και εκείνους με πολλά χρόνια νοσήματα, δεδομένου ότι θα ακολουθούμε εφεξής απλές συστάσεις και όχι υποχρεωτικά μέτρα προστασίας;
Η πανδημία σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αναδείξει μία ξεκάθαρη ομάδα με μεγάλο κίνδυνο για βαριά νόσηση, ενδονοσοκομειακή παραμονή, διασωλήνωση και θάνατο: την ηλικία 60 ετών και άνω. Επίσης, η συννοσηρότητα με αιματολογικές κακοήθειες, κακοήθειες συμπαγών οργάνων, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, καρδιαγγειακά νοσήματα, παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη κ.ά. οδηγεί σε μεγάλη ευαλωτότητα κατά τη νόσηση.
Τι πρέπει να γίνει; 4 σημαντικά βήματα. Πρώτον, δεν χρειάζονται τα άτομα που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες να διακινδυνεύουν. Δεύτερον, στην περίπτωση που χρειάζεται να παρεβρεθούν σε εσωτερικό χώρο ή σε χώρο με συνωστισμό, η μάσκα είναι πολύ αποτελεσματική. Τρίτον, τα υπάρχοντα διαθέσιμα εμβόλια μειώνουν την πιθανότητα βαρειάς νόσησης, και ειδικά η 2η ενισχυτική δόση ( 4η δόση) ελαχιστοποιεί την πιθανότητα θανάτου σε αυτές τις ηλικίες, όπως έχει παρουσιαστεί εδώ και μήνες στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet. Τέταρτον, χρειάζονται τα διαγνωστικά tests, ώστε, άμεσα σε περίπτωση θετικοποίησης, να προκριθεί τυχόν χορήγηση αντιικών φαρμάκων από το στόμα. Πιο συγκεκριμένα, πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο διεθνές περιοδικό New England Journal of Medicine (NEJM) έδειξε ότι, μεταξύ ασθενών ηλικίας 65 ετών και άνω που νόσησαν κατά τη διάρκεια της επιδημικής έκρηξης της παραλλαγής Ο, τα ποσοστά νοσηλείας και θανάτου ήταν σημαντικότατα μειωμένα, χάρη στην άμεση χορήγηση αντιιικού σκευάσματος.
Πολλά ακούστηκαν τον Αύγουστο περί δήθεν επικείμενης επέλασης της υπομετάλλαξης «Κένταυρος» στη χώρα μας, αλλά αυτή την υπομετάλλαξη δεν την βλέπουμε ευτυχώς πολύ δραστήρια. Έχει ακόμη δυνατότητες να εξαπλωθεί και να επικρατήσει στην Ευρώπη;
Η έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Nature παρουσίασε πρόσφατα περισσότερα στοιχεία για την υποπαραλλαγή «Κένταυρος» στην οποία οφείλεται η πλειοψηφία των ημερήσιων κρουσμάτων στην Ινδία, ενώ έχει ανιχνευτεί σε τουλάχιστον 20 χώρες παγκοσμίως. Η υποπαραλλαγή αυτή αναπτύχθηκε από την παραλλαγή Ομικρον 2, έχει νέες μεταλλάξεις στην πρωτεϊνη- ακίδα, ενώ σε κάποιες μελέτες παρουσιάζει μεγαλύτερη μεταδοτικότητα. Φαίνεται ότι η Όμικρον 5 και η Κένταυρος έχουν παραπλήσιες δυνατότητες ανοσιακής διαφυγής (από τον εμβολιασμό ή την προηγούμενη νόσηση). Τι προβλέπουν οι ειδικοί επιστημόνες; Πρώτον, ότι μπορεί σε κάθε χώρα να επικρατήσει διαφορετικό μείγμα υποπαραλλαγών της Ο, και επομένως δεν είναι απαραίτητο ότι θα κυριαρχήσει στην Ευρώπη. Δεύτερον, ότι σε περίπτωση περισσότερων μεταλλάξεων η υποπαραλλαγή αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερη νόσηση. Όμως, αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται στην Ινδία που κυριαρχεί να σχετίζεται με μεγαλύτερα ποσοστά νοσηλείας και θανάτου από κορονοϊό.
Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα μας πλήξει σίγουρα μία νέα μετάλλαξη ή υπομετάλλαξη του κορωνοϊού (πιο μεταδοτική); Αποκλείεται η Όμικρον 5 να αποτελεί σε γενικές γραμμές το κύκνειο άσμα της πανδημίας και να λάβει πλέον μία γριπώδη μορφή; Και σε τέτοια περίπτωση τι μέτρα θα χρησιμοποιούμε;
Δεν αποκλείεται η ανάδυση μίας νέας παραλλαγής, αλλά αυτή θα πρέπει να είναι πιο μεταδοτική από τις υποπαραλλαγές της Ομικρον, όπως για παράδειγμα την Ομικρον 5, η οποία είναι ήδη πολύ μολυσματική (με βασικό ρυθμό αναπαραγωγής άνω του 10). Επομένως, ένα πιθανό σενάριο είναι και αυτό: η Ομικρον 5 να αποτελεί σε γενικές γραμμές το κύκνειο άσμα της πανδημίας και να λάβει πλέον μία πιο ήπια (γριππώδη) μορφή, τώρα που η συντριπτική πλειοψηφία των Δυτικών πληθυσμών είναι είτε πλήρως εμβολιασμένη ή και έχει ήδη νοσήσει ή και τα 2 μαζί.
Όσον αφορά τα σχολεία, κυρία Ψαλτοπούλου, η υποχρεωτική χρήση μάσκας κατά μερικούς δεν θεωρούνται σκληρό περιοριστικό μέτρο. Ωστόσο οι περισσότεροι ειδικοί επιστήμονες εισηγούνται να επανεκκινήσουν τα σχολεία χωρίς οι μαθητές να υποχρεώνονται στη χρήση μάσκας. Ποιο είναι το σκεπτικό εδώ;
Στη χώρα μας έχουμε σημαντική αποκλιμάκωση της καλοκαιρινής επιδημικής έκρηξης της παραλλαγής Ο του κορωνοϊού. Στις ΗΠΑ, και στην Ευρώπη, η συντριπτική πλειονότητα των σχολείων ανοίγει χωρίς υποχρεωτικότητα μάσκας. Αντίστοιχα στην Ευρώπη, ο ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) μόλις εξέδωσε συστάσεις για ένα ασφαλές σχολικό περιβάλλον, όπου θα προλαμβάνεται η μετάδοση αναπνευστικών ιών, όπως και ο SARS-CoV-2. Σημαντικά μέτρα κρίνονται τα παρακάτω:
Εμβολιασμός παιδιών, εφήβων, δασκάλων, καθηγητών και λοιπού προσωπικού
Υγιεινή χεριών και αναπνευστικού συστήματος
Καλός αερισμός των σχολικών αιθουσών
Παραμονή στο σπίτι, αν κάποιο παιδί παρουσιάσει συμπτώματα από το αναπνευστικό.
Τέλος, υπογραμμίζεται η σημαντικότητα να παραμένουν τα σχολεία ανοιχτά, τόσο για την υγεία όσο και για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των παιδιών κάθε ηλικίας.
