Athenian Centaurs RFC: Η πρώτη συμπεριληπτική queer ομάδα ράγκμπι της Αθήνας

Μία από τις πιο κλασικές ταινίες για ράγκμπι είναι το ασπρόμαυρο kitchen sink drama του 1963 «This sporting life» του Lindsey Anderson με τον Richard Harris. Τυπική ταινία του βρετανικού νέου κύματος που καταπιάνεται με έναν κλασικό ήρωα της εργατικής τάξης σε μία πόλη του Βορρά, φτωχόπαιδο αλλά σκληρό παίκτη ράγκμπι. Το άθλημα κυριολεκτικά ξεκίνησε από τη Μεγάλη Βρετανία, από την πόλη Rugby, όταν το 1823 σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου, ένας παίκτης απλώς αποφάσισε να πάρει την μπάλα με τα χέρια του και να τρέξει προς το τέρμα. Βασικά αυτό είναι που χρειάζεται να ξέρει κανείς για να καταλάβει το σπορ. Ή να δει τη σκηνή με την οποία ξεκινάει το «This sporting life»: Μεγαλόσωμοι άντρες με στενά σορτσάκια που κυλιούνται μέσα στις λάσπες πέφτοντας ο ένας πάνω στον άλλο και –η πιο εντυπωσιακή φάση του ράγκμπι– κάνουν scrum (έναν πυκνό σχηματισμό των παικτών σκυμμένων με τα κεφάλια κάτω, οι οποίοι προσπαθούν να αποκτήσουν την κατοχή της μπάλας). Αυτή και η επόμενη σκηνή με τους γυμνούς παίκτες μέσα στα λουτρά, είναι αυτά που μπορεί να εννοεί κάποιος άσχετος σαν εμένα όταν σκέφτεται το ράγκμπι και την ομοερωτική του διάσταση.

Στην περίπτωση των Κενταύρων των Αθηνών, της πρώτης queer ράγκμπι ομάδας της πόλης, όπως μου λέει ο Άγις Μπαρδόπουλος, ένας από τους ιδρυτές της, δεν ισχύει τόσο η ομοερωτική γοητεία του παιχνιδιού –άλλωστε εδώ φοράνε όλοι και όλες αρκετά φαρδιά σορτς αν το τοποθετούμε εκεί-, αλλά η ζεστασιά και η ασφάλεια που νιώθει κανείς μέσα στην κοινότητα.

«Εμένα προσωπικά δεν μου προκαλεί ομοερωτισμό» λέει. «Κατά καιρούς είναι κάποιοι παίκτες που έρχονται στην ομάδα με αυτόν τον σκοπό και μετά φεύγουν. Όσους μένουμε όμως μας αρέσει το άθλημα και το να κάνουμε παρέα, για να κοινωνικοποιούμαστε. Βγαίνουμε, κάνουμε πάρτι, είμαστε community. Τα gay αγόρια, κατά παράδοση τουλάχιστον, δεν ασχολούνται με τον αθλητισμό ή ακόμα αυτοί που είναι αθλητικοί πάνε σε straight ομάδες. Αρκετά τέτοια παιδιά είναι αθλητές αλλά δεν τους ενδιέφερε η κοινότητα. Μια κοπέλα λεσβία από εμάς, έφυγε και πήγε σε άλλη ομάδα γιατί δεν την ενδιέφερε η κοινότητα και ήθελε πιο ανταγωνιστικό επίπεδο. Εμείς είμαστε ένα safe space ανοιχτό για όλους, για άτομα που μπορεί να μην αισθάνονται καλά με το σώμα τους ή που είναι πιο θηλυπρεπή ή πιο αρρενωπά. Η ομάδα μας δεν έβαλε ποτέ κριτήριο αθλητικό ή σωματικό. Άλλες ομάδες κοιτάνε το ύψος, το βάρος, ενώ εμείς είμαστε ανοιχτοί σε όλους».

Το επόμενο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό μετά τον ομοερωτισμό σε μια queer ομάδα, λέω στον Άγι, είναι το gay χιούμορ και πόσο camp μπορεί να είναι οι προπονήσεις. Ομολογεί ότι υπάρχει φυσικά αυτό το στοιχείο («Πάρε, μωρή, την μπάλα», «Τρέξε, μωρή μαλακισμένη», «Αυτό το pad (επάνω στο οποίο πέφτουν) είναι καλό για σεξ για να ρίξεις τον γκόμενο επάνω» κ.λπ.). Με αυτή τη διάθεση παίζουν, η οποία μεν ευνοεί και την κοινωνικότητα, αλλά υπάρχουν και εντάσεις όπως συμβαίνει σε όλα τα σπορ. Στην προπόνηση που παρακολούθησα εγώ στο γήπεδο στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, είδα αγόρια, κορίτσια και τρανς άτομα στοχοπροσηλωμένα στη διάταξη και στη δύναμη που απαιτεί το παιχνίδι, σοβαρότητα αλλά και χαλαρό κλίμα στα διαλείμματα. Μία παρέα ανθρώπων που, μετά την προπόνηση γελούν, κάνουν αστεία, πάνε για μπίρες και σουβλάκια, φιλοξενούν παίκτες από τις αντίστοιχες ξένες queer ομάδες και γενικά ισορροπούν τη σκληρότητα του αθλήματος με την αγάπη της αδελφότητας. 

Ο Άγις εξηγεί ότι αυτό που παίζουν οι Κένταυροι είναι το βρετανικό είδος, το rugby union στο οποίο η δυνατότερη ομάδα μπορεί να έχει την κατοχή της μπάλας. Το ράγκμπι είναι φαινομενικά σκληρό αλλά έχει κανόνες που, αν μπεις και τους ακολουθήσεις, δεν έχει τραυματισμούς. Η ομάδα δεν παίζει το αμερικάνικο φούτμπολ στο οποίο φοράνε εξάρτηση. Εδώ η μάχη γίνεται σώμα με σώμα. «Άλλες ομάδες παίζουν το rugby league το οποίο έχει πέντε κατοχές της μπάλας και μετά κάνει reset η φάση, ενώ εμείς μπορούμε να έχουμε άπειρες κατοχές, όσο το επιτρέπει η δύναμή μας. Ο σκοπός είναι να ακολουθήσεις μία γραμμή, ένα try line και να ρίξεις την μπάλα με το χέρι στο αντίπαλο τέρμα, πρέπει να ακουμπήσει το έδαφος».

Πώς δημιουργήθηκε η ομάδα Athenian Centaurs RFC

Η ομάδα των Κενταύρων δημιουργήθηκε τον Ιούλιο του ’20 όταν κάποιος από την Αγγλία έστειλε μήνυμα στον Άγι μέσα από την gay dating εφαρμογή για «αρκούδους», το Growlr. «Όταν βλέπω απόσταση 3 χιλιάδες χιλιόμετρα σε κάποιον λέω no way» λέει ο Άγις, «αλλά αυτός μου πρότεινε να συμμετάσχω σε μια gay ομάδα ράγκμπι που προσπαθούν να φτιάξουν στην Αθήνα. Σκέφτηκα, τι περίεργος τρόπος για να σου την πέσει κάποιος. Αυτός όμως είχε ήδη μαζέψει και κάποια άλλα παιδιά και έτσι έγινε ένα γκρουπ και άρχισε μία αυτο-οργάνωση. Ο τύπος αυτός έκανε στρατολόγηση εκ μέρους μίας διεθνούς οργάνωσης, του IGR (International Gay Rugby), κάτι σαν άτυπης queer Ομοσπονδίας σωματείων ανά την υφήλιο. Εκεί ανήκουμε κι εμείς τώρα. Ουσιαστικά είναι αθλητισμός και κοινότητα μαζί».

Οι Athenian Centaurs RFC σύντομα θα είναι μέλη και της επίσημης Ελληνικής ομοσπονδίας ράγκμπι. Θα ήταν ωραίο αν η Αθηναϊκή ομάδα συμμετείχε και στα φετινά Gay Games (την γκέι Ολυμπιάδα) που γίνονται στο Χονγκ Κονγκ και στη Γκουανταλαχάρα, αλλά το κόστος ήταν μεγάλο. Παρ’ όλα αυτά οι Κένταυροι πηγαίνουν σε άλλες διεθνείς διοργανώσεις.

Ο Άγις έχοντας μείνει δέκα χρόνια στη Βαρκελώνη και συμμετέχοντας στην αντίστοιχη ομάδα εκεί, τους Panteres Grogues (Κίτρινους Πάνθηρες) που έχουν πολλά αθλήματα, οραματίζεται να συμβεί το ίδιο και στους Κένταυρους. Να ανοίξουν και σε ποδηλασία, στίβο, κολύμβηση – κάτι που θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον στα πλαίσια της κοινωνικοποίησης.

«Στην ομάδα έχουμε από όλα τα αρχικά των Λ.Ο.Α.Τ.Κ.Ι.» λέει ο Άγις. «Στη διάρκεια της ιστορίας της ομάδας έχουν έρθει πολλά άτομα που είναι bisexual, πολλά άτομα που μπορεί να είχαν κάποιες gay εμπειρίες αλλά ποτέ δεν είχαν gay φίλους, δεν ήταν στην κοινότητα. Έχουμε λεσβίες, τρανς, αμφιφυλόφιλους, άτομα γενικότερα queer που δεν κατηγοριοποιούνται στο ένα ή στο άλλο φύλο. Είμαστε μία συμπεριληπτική ομάδα γιατί το ράγκμπι είναι συμπεριληπτικό από τη φύση του. Στην προπόνηση ο προπονητής λέει: τα forwards εδώ, τα backs εκεί πέρα. Τα forwards είναι οι πιο βαρείς παίκτες και σε βάρος και σε μυϊκότητα και τα backs είναι οι πιο αδύνατοι και πιο γρήγοροι. Αξιοποιούνται όλοι. Χοντροί, αδύνατοι, ψηλοί, κοντοί παίζουν στην ίδια ομάδα».

Στους Κενταύρους, τα τρανς άτομα προπονούνται με το κοινωνικό φύλο που έχουν δηλώσει. Σε επίπεδο Ομοσπονδίας και World Rugby αυτό είναι ένα θέμα λίγο «απαγορευμένο». Οι Κένταυροι προπονούνται όλοι μαζί και στους αγώνες παίζουν ξεχωριστά. Στο επισήμως προκηρυγμένο πρωτάθλημα που πρόκειται να κατέβουν σύντομα «θα δούμε τι θα γίνει» λένε. «Η πρόθεση του σωματείου πάντως είναι να υπάρχει ισότητα ως προς τα τρανς άτομα. Είναι κάτι που θα το συζητήσουμε και μεταξύ μας γιατί, αν σε κάποιο πρωτάθλημα φάει αποκλεισμό κάποιο τρανς άτομο, δεν ξέρω τι νόημα θα έχει να κατέβουμε αν έχει ban-αριστεί κάποιος συμπαίκτης μας».

Όλα τα παιδιά με τα οποία μιλήσαμε λένε ότι από τις άλλες ομάδες και τους «στρέιτ», φαινομενικά δεν έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα. Το ράγκμπι είναι κοινοτικό άθλημα και αυτή η κοινότητα τους έχει αγκαλιάσει. Δεν τους κρίνουν με βάση τη σεξουαλικότητα ή κάτι άλλο, αλλά με βάση την αθλητικότητά τους. «Έτσι κι εμείς, αν έρθει ένας άσχετος παίκτης και θέλει να αποκτήσει σχέση με το άθλημα, ό,τι κι αν είναι αυτός ή αυτή, είμαστε ανοιχτοί, του δείχνουμε μέχρι να μάθει το παιχνίδι. Παλιά μαζευόμασταν κάτω στον Άγιο Κοσμά και ήταν εκεί τα κορίτσια από τον Παναθηναϊκό ή τα παιδιά από τους Spartans και μας δείχνανε κι αυτοί και παίζαμε φιλικά παιχνίδια. Πολλοί μάθαμε από εκεί». 

Οι Κένταυροι είναι μία ομάδα αυτο-διαχειριζόμενη. Μία φορά τον μήνα κάνουν γενική συνέλευση των παικτών, όπου συζητιούνται ανοιχτά όλα τα θέματα, γίνονται ψηφοφορίες, ακολουθείται μία σοσιο-δημοκρατική μέθοδος. Κατεβαίνουν προτάσεις, υπάρχουν ομάδες εργασίας, κάποιοι που κάνουν τα σόσιαλ, κάποιοι που κάνουν τα logistics, άλλοι κάνουν τα ψώνια, άλλοι το ταμείο. «Έχουμε μηνιαίες ενημερώσεις, έχουμε το Discord –ένα application στο οποίο λέμε τι έκανε ο καθένας– και στις συνελεύσεις συζητούνται τα πάντα και δεν υπάρχουν στείρες διαφωνίες, αλλά διαφωνίες που έχουν κάτι να αντιπροτείνουν. Επίσης η ομάδα είναι φουλ αυτοχρηματοδοτούμενη, οι παίκτες πληρώνουν συνδρομή για να έχουμε να πληρώσουμε τα έξοδα του γηπέδου, την αμοιβή του προπονητή. Επίσης έχουμε κάνει πάρτι για ενίσχυση στο Communitism και στο Big, ενώ το δίκτυο νέων αρχιτεκτόνων TAF μας χορήγησε τα ροζ μπλουζάκια της άλλης στολής μας. Γενικά συνέχεια ψάχνουμε χρηματοδοτήσεις» μου λένε.

Λέο

Ο Λέο είναι ένας τρανς αγόρι που επίσης κολυμπάει και κάνει ποδήλατο. Πέρσι στο Pride είδε την ομάδα που ήταν στην παρέλαση και θέλοντας να ξεκινήσει καινούργιο άθλημα που ιδανικά να είναι στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα για να νιώθει πιο ασφαλής, είπε να δοκιμάσει το ράγκμπι – και έμεινε.

«Το ωραίο με το ράγκμπι» λέει «είναι ότι χρειαζόμαστε από όλους τους σωματότυπους και μοιράζονται μέσα στο παιχνίδι ανάλογα με το σώμα και τη δύναμή τους. Ουσιαστικά έχουμε δύο υπο-ομάδες μέσα στην ομάδα: τους fowrward που είναι πιο βαρείς, πιο μεγαλόσωμοι, δεν τρέχουν τόσο γρήγορα αλλά παίρνουν περισσότερη επαφή και μετά έχουμε τους backs που τρέχουν πιο γρήγορα, οπότε έχουμε διαφορετικούς ρόλους μέσα στο παιχνίδι. Έχουμε και μία θέση, τον scrum half που είναι ο πιο κοντός παίκτης στο παιχνίδι και μπορεί να πάρει την μπάλα όταν γίνεται στο scrum.

Τον ρωτάω πώς, ένα τρανς άτομο, επιλέγει σε ποια ομάδα θα παίξει. «Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα. Πρόσφατα, το World Rugby που είναι η διεθνής ομοσπονδία, έχει βγάλει καινούργιους κανόνες που είναι πολύ τρανσοφοβικοί – ουσιαστικά οι τρανς γυναίκες δεν μπορούν να παίξουν καθόλου σε γυναικεία τουρνουά και οι άντρες τρανς μπορούν να παίξουν αλλά χρειάζονται διάφορα χαρτιά από γιατρούς και από προπονητή που να δείχνουν τι μπορεί να παίξουν. Είναι έντονο πατρονάρισμα να αποφασίζουν άλλοι για σένα. Στην Ελλάδα επειδή δεν υπάρχουν πολλές ομάδες, δεν έχει τεθεί ακόμα αυτό το θέμα, αλλά ναι, είναι ένα πρόβλημα».     

Ευφροσύνη

«Έμαθα για τους Κενταύρους τυχαία. Ήμασταν σε ένα καλοκαιρινό event του Communitism και το Mochi, ένα από τα μέλη, έκανε poetry slam και παράλληλα στρατολογούσε κόσμο εκεί στην ταράτσα, είχε φέρει και τη Ράνια που ήταν τότε η πρώτη μας προπονήτρια. Μου άρεσε ο τρόπος που παρουσίασαν την ομάδα, μου ακούστηκε πολύ ασφαλής και ενθαρρυντικός γιατί δεν είχα υπάρξει ποτέ σε ομαδικό σπορ. Από μικρή έκανα ιστιοπλοΐα και Μουάι-Τάι το οποίο είναι πολύ μοναχικό, οπότε την ήθελα την ομαδικότητα. Στην ομάδα υπάρχει πολύ περιέργεια να διασταυρώσουμε κάπως τα βιώματά μας. Εγώ προσωπικά συγκινούμαι όποτε παίζουμε έναν αγώνα, νιώθω μεγάλη χαρά. Πορωνόμαστε, η κάθε μία είναι απολύτως ο εαυτός της, άλλες είναι πιο ευαίσθητες και ρομαντικές, άλλες πιο σκληροπυρηνικές. Στη λεσβιακή κοινότητα της Ελλάδας είναι πολύ δημοφιλές το ποδόσφαιρο και όποτε διοργανώνονται τουρνουά πάμε και οι Κένταυρες και παρακολουθούμε. Η συγκίνηση γενικά, και στα gay αγόρια, οφείλεται στο ότι είμαστε η μόνη gay ομάδα. Είναι η συγκίνηση της ομαδικότητας, αλλά και του ότι μας αποδέχονται, ότι δεν έχει υπάρξει κάποιο περιστατικό που να νιώσει κάποιος άβολα.

Πάουλα

«Είμαι Πολωνή. Βρέθηκα στις Κένταυρες πριν τρία χρόνια, μέσω μιας φίλης που την είδα μία μέρα με μελανιές και χτυπήματα. Τη ρώτησα τι της είχε συμβεί, και μου λέει ‘’παίζω σε μία ομάδα ράγκμπι θέλεις να έρθεις;’’ Δεν είχα πριν καμία εμπειρία στον αθλητισμό ούτε στο ράγκμπι. Πιστεύω ότι η ομορφιά της ομάδας είναι ο σεβασμός, η εμπιστοσύνη, αλλά και το κομμάτι της διασκέδασης. Αυτά ήταν που με έκαναν να μείνω. Σίγουρα είναι και σκληρό άθλημα, πολλές φορές έχω φύγει με μελανιές και χτυπήματα, αλλά δεν θεωρώ ότι είναι αποτρεπτικό για κάποιον. Σε αυτή τη φάση, επειδή προετοιμαζόμαστε για πρωτάθλημα είμαστε πιο “στα σοβαρά μας”, αλλά υπάρχουν πολλές αστείες στιγμές. Μια φορά στην προπόνηση έπιασε τόση βροχή που οριακά δεν έβλεπες αλλά δεν σταματούσαμε, περνούσαμε πάρα πολύ ωραία, γελούσαμε και συνεχίζαμε. Από άλλες ομάδες δεν έχω συναντήσει ποτέ κάποια περίεργη συμπεριφορά απέναντί μας. Επειδή ηλικιακά το φάσμα των παικτών που έχω συναντήσει σε όλες τις ομάδες είναι μεταξύ 20 και 45, αν και βάζω ένα στερεότυπο τώρα, θεωρώ ότι αυτές οι ηλικίες είναι πιο “καταδεκτικές” να το πω; Πιο ώριμες; Πάντως κανένας δεν κάθεται να φερθεί αρνητικά απέναντί μας. Γιατί να το κάνει αυτό;»