Μια εικοσιτετράωρη περφόρμανς που μετά το Βερολίνο και το Άμστερνταμ έρχεται στη Θεσσαλονίκη για να πιστοποιήσει τη δύναμη αλλά και το εικονοκλαστικό μεγαλείο του δημιουργού του. Γιατί με το «Mount Olympus - Τo glorify the cult of tragedy», ο παγκόσμιας κλάσης Φλαμανδός εικαστικός καλλιτέχνης καταργεί μεγαλειωδώς τα όρια μεταξύ ρεαλισμού και τέχνης, δραματουργώντας χοροθεατρικά πανάρχαιους μύθους για την ψυχή και το σώμα, το μαρτύριο και την κάθαρση. Το τραγικό αλλά και το μεγαλειώδες αυτού που λέγεται ανθρώπινη ζωή.
Τι είναι το «Mount Olympus»; Μια εκμοντερνισμένη εικοσιτετράωρη περφόρμανς των αρχαϊκών μύθων, κι επιτομή, αν μου επιτρέπετε, όλων των έως τώρα «χρήσεων» από πλευράς σας, διάσπαρτες στο σύνολο του έργου σας; Γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεστε με την ελληνική τραγωδία…
Θα σου πω τι δεν είναι! Γιατί δεν πρέπει οι θεατές να θεωρήσουν πως πρόκειται για μια παράσταση μωσαϊκό, απλώς, που συνθέτει και συρράπτει τμήματα των μύθων υπό μορφή μιας Fabre δραματουργίας. Όχι, κατηγορηματικά. Η έμπνευσή μου προήλθε από το αθέατο, το μη καταγεγραμμένο, ήθελα μέσα από μια έρευνα, που κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο και κατά τη διάρκειά της μαζί με τους συνεργάτες μου ξαναδιαβάσαμε το σύνολο της ελληνικής δραματουργίας, να μιλήσω για το πώς αυτός ο αρχαιοελληνικός κόσμος περιέγραψε την πτώση αλλά και την αγνότητα. Έχουμε αυτούς τους μύθους, όπως έχουμε και τα όνειρα! Και τα δυο έχουν κάτι κοινό: πηγάζουν από μια ξεχασμένη γλώσσα. Αποκωδικοποιώντας τους φθάνουμε στην υπέρτατη σοφία. Ξέρεις, όταν κοιμόμαστε, νομίζω πως μιλούμε και επικοινωνούμε μέσω μιας άλλης πανάρχαιας γλώσσας με άλλες διαστάσεις, ας πούμε πιο συμπαντικές. Όταν ξυπνάμε και επιστρέφουμε στην πραγματικότητα, η μαγεία αυτής της επικοινωνίας χάνεται. Χρησιμοποιώντας λοιπόν την αρχαία τραγωδία, μιλώ για τα όνειρα αλλά και την πρόσκρουση με την πραγματικότητα. Από τη Μήδεια και τον Ιάσωνα έως τη Συρία και το νέο κύμα προσφύγων, δεν έχουμε παρά την ίδια επαναλαμβανόμενη ιστορία, κύκλοι αίματος που έρχονται, φεύγουν και επιστρέφουν.
Και γιατί 24 ώρες; Δεν είναι εξουθενωτικό και για τους καλλιτέχνες και για το κοινό η τεράστια χρονική διάρκεια;
Με απασχολεί πολύ η έννοια του χρόνου. Του εικοσιτετράωρου όπου επί σκηνής συμβαίνουν διάφορα, ενώ την ίδια στιγμή, έξω, η αληθινή ζωή συνεχίζεται. Οι άνθρωποι δουλεύουν ή ξεκουράζονται, κάνουν έρωτα ή πολεμούν, τρώνε, πίνουν, συζητούν, η ζωή συμβαίνει συνεχώς, όπως μου αρέσει να λέω, ενώ παράλληλα συμβαίνει και το «Mount Olympus». Τέχνη με χρονικές διαστάσεις και εύρος αντίστοιχο της αληθινής ζωής. Σαν μια άτυπη κόντρα. Να υπάρχει η δυνατότητα στους θεατές να εντάξουν το έργο στην καθημερινότητά τους. Να μπαίνουν, να βγαίνουν, να φεύγουν, να επιστρέφουν, ζωή και τέχνη, ένα πράγμα, αδιάσπαστο. Να μην υπάρχουν διακριτά όρια. Να συμβαίνουν ταυτόχρονα και ενοποιημένα. Αξεδιάλυτα! Ένα.
Αναρωτιέμαι αν είστε εκεί σε κάθε παράσταση. Πρέπει;
Αναγκαστικά! Μόνο στο Άμστερνταμ έκλεψα δυο ώρες ύπνο! Στο Βερολίνο αλλά και στη Θεσσαλονίκη πρέπει υποχρεωτικά να παρίσταμαι. Υποστηρίζω και τεχνικά το πρότζεκτ, καιροφυλακτώ και για να λύνω τυχόν θέματα που προκύπτουν, αλλά και για να ξεκουράζω κάποιους συντελεστές που δεν φαίνονται, όμως δουλεύουν πίσω από τη σκηνή. Σχετικά με τον κόσμο τώρα, συνέβη κάτι μαγικό! Έλεγα στους συνεργάτες μου πως δεν περιμένω περισσότερους από δέκα ανθρώπους να καταφέρουν να δουν το «Mount Olympus» από την αρχή έως το τέλος. Όμως διαψεύστηκα. Και στο Βερολίνο και στο Άμστερνταμ είχαμε περισσότερο κόσμο στο τέλος, απ’ ό,τι στην αρχή. Περίεργο, μα εντυπωσιακό.
Και πώς καταφέρατε να σωματοποιήσετε τις λέξεις; Να μεταφράσετε τις έννοιες του μύθου και το ψυχαναλυτικό ή το πολιτικό των κειμένων σε κίνηση;
Χρησιμοποιώντας μια μεγάλη γκάμα υλικών καταρχάς. Ελαιόλαδο, μπογιές, κρέας, αρώματα που καθόλη τη διάρκεια αναπαριστούν σκηνές μάχης, εμετό, ναι, εμετό, μέσω χημικών προσμείξεων εννοείται, γύψο, αλεύρι, όλα όμως να πολιορκούν και να αλλοιώνουν το σώμα. Που είναι μια φυλακή, αλλά και μέσο απελευθέρωσης ταυτόχρονα. Τους χορευτές μου μού αρέσει να τους αποκαλώ «μαχητές της ομορφιάς». Προκύπτει βέβαια μια διαδικασία ταπείνωσης, εξευτελισμού, κακοποίησης και θυσίας του σώματος, μέχρι την απελευθέρωση. Έτσι συνέβαινε νομίζω και με τους τραγικούς Έλληνες συγγραφείς, δεν έκαναν ψυχαγωγικό θέατρο, δεν αποσκοπούσαν στη διασκέδαση, μα στο σπάσιμο των ταμπού. Παρεμπιπτόντως ποτέ δεν θεωρούσα το σώμα που υπόκειται στις νόρμες της ομορφιάς ως στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού. Ήμουν πιο κοντά στους τραγικούς συγγραφείς που το περιέγραφαν ως ένα «όχημα» που μεταφέρει δεινά, πυρετούς, οσμές και πόνους, σε αντίθεση με την εμπορική χρήση που του προσέδωσαν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της εξέλιξης.
Υπάρχει ένα νήμα αφήγησης, όμως, μια σύνδεση των εικόνων και των δρώμενων που θα παρουσιάσετε. Είναι ορατό, συγκεκριμένο; Θα μπορέσει άραγε κι ο ανεκπαίδευτος θεατής να μπει στο κλίμα και να βιώσει την παράσταση;
Κατηγορηματικά σίγουρα. Σε όλη μου την πορεία μου προκαλούν αλλεργία οι λέξεις εστέτ και διανοούμενος. Ένα έργο τέχνης πρέπει να γεννά και να μεταφέρει συναισθήματα προς τους πάντες. Εκπαιδευμένους και ανεκπαίδευτους. Έτσι ορίζω τη λαϊκότητα, ως μια σχετικά εύκολη διαδικασία που επιτρέπει σε όλους να νιώσουν και να αγαπήσουν, να εγκολπωθούν και να ερμηνεύσουν με τον τρόπο τους κάθε έργο. Είμαι εικαστικός και οφείλει η εικόνα μου να αγγίζει τον καθένα.
Ήταν τόσο ταπεινό το μπάτζετ των φετινών Δημητρίων, που ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα οι διοργανωτές δεν φαντάζονταν πως υπήρχε έστω και μία πιθανότητα να φέρουν αυτή την παραγωγή στη Θεσσαλονίκη. Ανακοινώθηκε όμως και επίσημα πως παραιτηθήκατε από την αμοιβή σας. Φέρατε την παράσταση για λόγους προσωπικούς. Μπορείτε να γίνετε λίγο πιο συγκεκριμένος;
Ας πούμε πως δεν υπάρχει αμοιβή που, όσο μεγάλη κι αν είναι, να μπορεί να καλύψει ή να εξαγοράσει τη χαρά και το δέος για μένα, να ξέρω πως απέναντι ακριβώς από τη σκηνή που ο Jan Fabre και η ομάδα του αναπαριστούν τον Όλυμπο, οι αληθινοί θεοί, αυτός ο υπέρτατος παγκόσμιας ακτινοβολίας θίασος που γέννησε κάθε έννοια και πράξη τέχνης, κάθονται και με κοιτούν. Ήρθα στη Θεσσαλονίκη γιατί είναι μαγικό να αγναντεύω απέναντί μου κάθε μέρα αυτό το βουνό. Μόνο να το αγναντεύω.
Info: Η παράσταση «Mount Olympus - Τo glorify the cult of tragedy» παίζεται στις 10 Οκτωβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Ξεκινά στις 19.00 και ολοκληρώνεται την επόμενη ημέρα. Είσοδος: €30 (24 ώρες), €20 (16 ώρες), €15 (8 ώρες), Φοιτητικά: €15 (24 ώρες), €10 (16 και 8 ώρες). Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 18 ετών.
21°
