Στην ταυτότητα Στέλιος Κρουστάλλης, στη σκηνή Μικρός Κλέφτης, στο «πιλοτήριο» που απογειώνει μουσικές παραγωγές Πιλότος, στο γραφείο γραφίστας, στην χώρα και στο διαδίκτυο γνωστός για την ικανότητά του να εκφράζει με ευφυείς ρίμες όσα τον προβληματίζουν ή θέλει απλά να ραπάρει. Χαρισματικός από πιτσιρικάς στο να παίζει με τις λέξεις τόσο που λες «δεν παίζει», ανοιχτός στο να δοκιμάζει νέους ήχους, επίμονος στο να μην ακολουθεί τον εύκολο και φτηνό τρόπο να εντυπωσιάσει κλειστόμυαλους ακροατές. Ο ΜΚ επέστρεψε δισκογραφικά με τους «Βασιλιάδες του Τίποτα», που θα παρουσιάσει ζωντανά το Σάββατο 29 Μαρτίου, στο Gagarin 205, και απαντά για τον εαυτό του και τη φάση του, τις μουσικές που τον φτιάχνουν, τα τρολ του ελληνικού ραπ και όσα θελήσαμε να μάθουμε για αυτά που τρέχουν στο κεφάλι του.
Ποιοι είναι οι «Βασιλιάδες του Τίποτα» στο 2019; Ποιος ευθύνεται για αυτό το εξώφυλλο και πώς σου ήρθε η ιδέα;
Κοίτα «Βασιλιάδες του Τίποτα» είμαστε όλοι υπό μια έννοια, αλλά γενικά αφήνω τον ακροατή να βγάλει το προσωπικό του συμπέρασμα μετά το άκουσμα του δίσκου. Η ιδέα μου πρόεκυψε πάνω στο γράψιμο, έτσι γίνεται σχεδόν πάντα με τους τίτλους των κυκλοφοριών μου. Το εξώφυλλο το έκανε ο Bassment Rats, ένας πολύ ταλαντούχος illustrator από την Αθήνα, μπείτε οπωσδήποτε να δείτε και άλλες δουλειές του στο instagram.
Ποια ήταν τα διεγερτικά δημιουργίας αυτού του άλμπουμ; Τι θα σου μείνει από τις ημέρες και τις νύχτες που το ετοίμαζες;
Η βασική μου επιρροή είναι η πόλη, οι άνθρωποι, σχέσεις, ταινίες, ζωγραφική, άλλη μουσική, όνειρα που κάνουμε στον ύπνο ή ξύπνιοι. Πέρασα πολύ ωραία με αυτό το δίσκο. Χάρηκα, λυπήθηκα, συγκινήθηκα, άφησα πίσω, έπιασα καινούργια πράγματα, σαν να επαναπροσδιορίστηκα κάπως και για τον κόσμο και για μένα. Αυτό που θα μου μείνει, φαντάζομαι, είναι ότι τόλμησα και κυρίως τόλμησα μόνος μου, πιο παλιά δεν θα μπορούσα, ήμουν μικρός, κοντόφθαλμος και μασούσα.
Τολμηροί στίχοι και αστική ποίηση με μοντέρνο ήχο. Τι νέο συναντά ηχητικά κανείς στους «Βασιλιάδες του Τίποτα»;
Αν με ακολουθεί από παλιά, θα ακούσει τελείως διαφορετικό πράγμα μουσικά. Ό,τι γράφω γενικά, είναι κάπως αλληλένδετο και με το τι ακούω την εκάστοτε περίοδο. Κατά μεγάλο ποσοστό είναι μια πιο ηλεκτρονική προσέγγιση, synthesizers, 808s, arpeggiators, σκοτεινό αλλά αυτόφωτο RAP, με κεφάλαια γράμματα. Το μεγαλύτερο μέρος της μουσικής παραγωγής είναι δικό μου, αλλά θεωρώ πολύ σημαντική τη βοήθεια του Dwmnd και στα beats που μου χάρισε αλλά και στην ολοκλήρωση του πρότζεκτ, έχουμε συζητήσει άπειρες ώρες και τον ευχαριστώ και δημόσια.
Από τις εφηβικές μέρες των Good Guys και τη «Φωνή Κυκλώνας», τι νιώθεις πως άλλαξε και τι όχι;
Ε πάνω κάτω όλα, αυτά είναι στην αρχαία Ελλάδα! Αστειεύομαι, αλλά δεν άλλαξαν οι φιλίες, άλλαξε ότι όσοι ραπάρουμε χωριστήκαμε σε solo projects και γράφουμε ιστορία, αυτά που δεν βλέπει ο κόσμος είναι ίδια. Αυτά που άλλαξαν είναι οι αριθμοί, οι δουλειές, η ανεμελιά, η ρουτίνα, η καθημερινότητα και οι άσπρες τρίχες. Στο ραπ είμαστε πολύ-πολύ καλύτεροι και από τους παλιούς εαυτούς μας και από πολλούς εγχώριους και μη δημιουργούς. Το ιντερνέτ έχει αλλάξει πολλά πράγματα στη ζωή μας, νιώθω λες και έχουμε από πάνω μας έναν αόρατο ιστό που δεν μπορούμε να διαφύγουμε. Όλες οι επιλογές μας γίνονται κάτω από αυτό τον ιστό, είναι κάπως λυπηρό.
Σε τι κάνεις περισσότερο focus πλέον ως δημιουργός;
Γράφω περισσότερη μουσική, δημοσιεύω λιγότερη πολύ επιλεκτικά. Μ’ αρέσει πάρα πολύ η διαδικασία του να στήνω τη δομή ενός κομματιού, στο μέλλον ελπίζω να με δείτε και περισσότερο σ’ αυτό το ρόλο. Ψάχνω στο συναίσθημα, τη στιγμή και το flavor. Θεωρώ ότι η μουσική οφείλει να σε διασκεδάσει, θες να κλάψεις, θες να γελάσεις, θες να χορέψεις, θες να κοροϊδέψεις, θες να γουστάρεις με το beat και το flow; Σήμερα, υπάρχει χώρος για όλα! Γαμάει αυτό, ο ακροατής διαλέγει τι τον διασκεδάζει. Η όλη στάση μου είναι «να κάνουμε κάτι να μείνει», όχι να κάνουμε κάτι να κάνουμε νούμερα. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε μουσική για να κλάψουμε, ο κόσμος λατρεύει την κλάψα. Εμείς λατρεύουμε την ελευθερία του να είσαι ανεξάρτητος, αλλιώς θα είχαμε ένα νταβατζή να μας λέει τι να κάνουμε, δεν ψάχνω κάτι τέτοιο.
Το καλύτερο ταξίδι που έχω κάνει είναι έφηβος με το λεωφορείο για να πάω στο Φάληρο να δω ταινίες μεσημέρι στο σπίτι του ΛΕΞ.
Προτιμάς περισσότερο τις ώρες στο πιλοτήριο ή στη σκηνή; Και γιατί;
Φαγητό ή νερό ε; Μου είναι και τα δυο απαραίτητα αδερφέ, δεν μπορώ να μη δημιουργώ και δεν μπορώ να μην έχω την επαφή της ζωντανής εμπειρίας με τον κόσμο. Στο στούντιο είναι το ατελιέ, εκεί που λερωνόμαστε με τα χρώματα για τον πίνακα, η δουλειά που δεν βλέπει ο κόσμος. Στο live είναι εκεί που ιδρώνουμε με τον κόσμο, οφείλουμε να αποδώσουμε το έργο μπροστά στα μάτια και τα αυτιά όλων μας. Τα αγαπάω και τα δυο πάρα πολύ αλλά δεν μπορώ να διαλέξω. Ίσως θα διάλεγα τις ώρες στο στούντιο, έχω πιο πολύ ανάγκη τη δημιουργία από την προβολή.
Έχει ενδιαφέρον και σημασία πως χωρίς καμία στήριξη από την εγχώρια μουσική «βιομηχανία» επικοινωνήσατε τον ήχο και τις σκέψεις σας, αγγίζοντας χιλιάδες ανθρώπους που φισκάρουν τους χώρους που εμφανίζεστε. Πού το αποδίδεις; Υπάρχει η αίσθηση της ευθύνης για αυτό;
Πίσω από αυτό που βλέπει κάνεις σήμερα υπάρχει και μεγαλος όγκος δουλειάς, δεν έγινε σε 6 μήνες. Το αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε, όλη μέρα μπορώ να μιλάω για ραπ, αν δεν κοιμόμουν θα μπορούσα να μιλάω και σ’ αυτές τις ώρες για αυτό το σπορ. Οι δικοί μου όλοι γεμίζουν ακόμα χώρους, βαράει tattoo o κόσμος τα λογότυπά τους και αντί να «δείχνονται» δουλεύουν πάνω σ’ αυτό σχεδόν 24/7. Πολλά χρόνια μετά, έτσι; Από τη σειρά μας είμαστε οι τελευταίοι πλην εξαιρέσεων. Έχουμε ένα ταλέντο, ιδρώνουμε τη φανέλα και ο κόσμος το σέβεται αυτό και μας ακολουθάει. Πολύ σημαντικό είναι το να επαναπροσδιορίζεσαι και το κάνουμε φουλ αυτό. Αλλιώς θα ‘μασταν γραφικοί με κακή έννοια και σίγουρα όχι σ’ αυτή τη θέση. Έχω ξαναπεί ότι καλώς ή κακώς μεγαλώσαμε στα αυτιά του κόσμου και αυτοί με τη μουσική μας, ξες πόσα παιδιά με πετυχαίνουν στο δρόμο και μου λένε «με τη μουσική σου μεγάλωσα», «γεια σου, Πιλοτάρα δάσκαλε», εννοείται ότι έχω ευθύνη, υπάρχουν μικρά παιδιά που με ακούνε, δεν είναι εύκολο. Φαίνεται αλλά δεν είναι εύκολο.
Πιάνεις τον εαυτό σου να αυτολογοκρίνεται ποτέ;
Ναι, εννοείται αυτολογοκρίνομαι, αλλά συνήθως για καλό σκοπό. «Μην το πεις αυτό, ακούγεται corny», «έλα ρε, μαλάκα, μπορείς καλύτερα» και εννοείται βοηθούν οι άνθρωποι γύρω μου, δεν θέλω στον κύκλο μου «yes men» και είμαι ο σκληρότερος κριτής μου, μετά πάει Dof & ΛΕΞ.
H ναρκωκουλτούρα είναι βασική θεματική σε πολλά ραπ τραγούδια. Αρκετοί μάλιστα, δεν μιλούν σχεδόν για τίποτα άλλο, εκτός από αυτό. Πόσο επικίνδυνος πιστεύεις πως είναι ο πειραματισμός με ουσίες;
Θα σου λεγα ότι, OK, εγώ με τέτοια ακούσματα μεγάλωσα και δεν έχω αγγίξει σκληρά ναρκωτικά. Μικρός έλεγα αν δεν πυροβολάει ή δεν πίνει ο ράπερ γιατί να τον ακούσω; Μεγάλος θα σου έλεγα το ίδιο, αλλά σήμερα ξέρω την επικινδυνότητα, βέβαια δεν ξέρω αν την ξέρουν αυτοί που ακούν. Εγώ προσωπικά έχω επιλέξει να μην προωθώ αυτά τα δηλητήρια. Είναι επικίνδυνο πολύ, ναι, αλλά θεωρώ ότι είναι θέμα χαρακτήρα. Επίσης θεωρώ ότι και το αλκοόλ ναρκωτικό είναι, πεθαίνει κόσμος από το αλκοόλ και όχι γιατί τράκαρε. Έχω παίξει σε live που ένα ζευγάρι μου ζήτησε να πω ένα κομμάτι, το «Betty» τους το αφιέρωσα, έφυγαν σουρωμένοι και ο ένας δεν ζει σήμερα. Το single από το cd μου στο hook λέει «μην οδηγάς όταν πίνεις, είναι θέμα ευθύνης» και ένα κάρο ανεγκέφαλοι είπαν ότι το γραψα για να πουλήσω. Και η βλακεία ναρκωτικό είναι. Είναι πολύ επικίνδυνο, ναι.
Ποιο είναι το αγαπημένο σημείο για άραγμα στη Θεσσαλονίκη και ποιο στην Αθήνα;
Θεσσαλονίκη στη γειτονιά μου, δίπλα στην Αρχαία Αγορά σε κάτι πέτρες, Αθήνα στο στούντιο του DJ Stigma ή Χαλανδρι στο σπίτι του Potter από τους BAF με Dani, Έλενα και Morty. Από μαγαζιά Εφημερίδα SKG, Εφημερίδα ATH αντίστοιχα.
Τι fresh ακούς αυτές τις μέρες;
Γενικά μ’ αρέσει να ακούω albums. Meek Mill – «Championships», Benny the Butcher – «Tana talk 3», Asap Rocky – «Testing», Future – «Hndrxx» και πολύ UK Grime, Section Boyz, Stormzy, Skepta ενδεικτικά, μ’ αρέσει πολύ η Αγγλική σκηνή.
Τι χρειάζεται μια μέρα για να είναι πένα;
Nα έχω φάει καλά, να έχω πιει καφέ, να είμαι με τον Mpelafon και να έχουμε και οι δυο όρεξη, να μην έχω κακό hangover, να μην έχει υγρασία, να είμαι κάπου όχι βαρετά. Καλή ενέργεια, όχι γκρίνια, όχι bad trip, μακριά από μας.
Υπάρχει κάποια ταινία ή τηλεοπτική σειρά που να σε έπιασε τελευταία;
Δεν βλέπω τίποτα, όχι, έχω ξεκινήσει πολλά αλλά δεν με κράτησε τίποτα, Game of Τhrones περιμένω, είδα λίγο Family Guy που είμαι πολύ fan, από YouTubers προτείνω οπωσδήποτε Αλέξανδρο Κοντοπίδη. Σε λίγο τελειώνω τον Marvel μαραθώνιο, τελευταίες καλές ταινίες που θυμάμαι είναι το «Get Οut» και το «The Best Offer».
Έχω πετύχει πολλές φορές παιδιά στα παγκάκια να σε ακούνε μαζεμένα πάνω από ένα smartphone. Πώς διαχειρίζεσαι αυτού του είδους την αποδοχή;
Περπατούσα τις προάλλες με ένα φίλο μου και με αναγνώρισαν κατι κοριτσάκια 10-12 χρονών και το συζητούσαμε μετά. Είμαι που λες ένα παιδί που αγαπάει πάρα πολύ αυτό που κάνει, καλώς ή κακώς αυτό έρχεται πακέτο με την έκθεση. Από 15-16 χρονών το αντιμετωπίζω, έχει τα καλά του και τα κακά του. Δεν το διαλέγεις, διαλέγεις μόνο πως θα το κάνεις. Εγώ παίζω τη φάτσα μου από μικρός σε αφίσες, σε όλα, δεν κρύβομαι, σκάω παντού. Ό,τι και να κάνεις, ένας οποιοσδήποτε τύπος στο μπαλκόνι να είσαι η γειτόνισσα θα σε σχολιάσει, έτσι είναι το ελληνικό dna. Γουστάρω πολύ bro, τον ενθουσιασμό του κόσμου και την αγάπη, πιο μικρός δεν έβγαινα φωτογραφίες, δεν τους μιλούσα, μου φαινόταν πολύ ξένο, ένιωθα άβολα. Μια μέρα σκέφτηκα «γιατί ρε μαλάκα να τους χαλάσεις το χατίρι»; Ένιωσα σαν αυτούς που τους λες ένα κομπλιμέντο και δεν το δέχονται. Φωτογραφία θες, κορίτσι μου; Γιατί όχι, πάμε, βάρα!
Ένα πάρτι πρέπει πάντα να έχει…
Vibe. Ενδεχομένως όχι κινητά. Όχι κόμπλεξ. Καθαρά ποτά. Όχι ξενέρωτο DJ, να σέβεστε τα αυτιά σας. Καλό ήχο, να σέβεστε τα αυτιά σας. Vibe.
Για κάποιους επιτυχία είναι τα πολλά χρήματα, η αναγνωρισιμότητα, η επιρροή, η εξουσία. Εσύ πώς την ορίζεις;
Επιτυχία ε; Ναι, είναι υποκειμενικό. Να τραγουδάει ο κόσμος τα τραγούδια σου ή να τους έχεις αλλάξει τη ζωή. «Βασιλιάδες του Τίποτα» είμαστε, αν πεθάνω και με αναφέρουν σε μια λίστα δημιουργών, καλώς. Αν όμως κάνω κάτι σήμερα που θα αλλάξει τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου, αυτό για μένα είναι επιτυχία.
Ξεκίνησες να ραπάρεις και να γράφεις ρίμες σε μια εποχή που δεν υπήρχε YouTube, χρειαζόταν να δείξεις ότι το έχεις πραγματικά στα live με free styles και χωρίς πληρωμένα views. Πόσο διαφορετικό σου φαίνεται το τοπίο σήμερα;
Δεν ξέρω ακόμα το ίδιο κάνω εγώ και δουλεύει. Δεν είμαι τύπος που θα σου πει, κοίτα, μαλάκα, στο come up μου ήθελε να κάνεις αυτό, ήταν δύσκολα, α ου… δεν είμαι τέτοιος, αυτά να τα πουν αυτοί που δεν πατάνε στα μέτρα και κουνάνε τις φωνές στην ηχογράφηση για να ακούγονται on beat. Τα βλέπω όλα, τα παρατηρώ όλα, είναι και αστείο και λυπηρό γενικά το τοπίο. Μια σκέψη που θέλω να μοιραστώ είναι γιατί όλοι οι καινούργιοι αντιγράφουν τον πιο pop Έλληνα ή ξένο; Έχει τόσες ενδιαφέρουσες επιρροές εκεί έξω. Δεν μπορώ να το καταλάβω, ίσως μου κακοφαίνεται επειδή εγώ δεν μπήκα στο παιχνίδι για να γίνω γνωστός. Το θετικό είναι ότι υπάρχει μουσική για όλα τα γούστα… μάλλον χώρος για μουσική για όλα τα γούστα.
Το καλύτερο ταξίδι που έχεις κάνει ποτέ είναι…
Το καλύτερο ταξίδι που έχω κάνει είναι έφηβος με το λεωφορείο για να πάω στο Φάληρο να δω ταινίες μεσημέρι στο σπίτι του ΛΕΞ.
Ποια είναι η μεγαλύτερη μούφα που έχεις διαβάσει για σένα στο ίντερνετ; Ασχολείσαι με τα comments;
Ε γράφουν διάφορα ρε φίλε, ότι πίνω πρέζα νομίζω είναι το πιο αστείο, μάλλον επειδή για άπειρα χρόνια ήμουν 59 κιλά με το ζόρι, ευτυχώς έβαλα κιλά, μάλλον θα υποθέτουν ότι έκοψα την πρέζα. Τα βλέπω, ναι, πλάκα έχουν, στο YouTube δε, το comment section είναι σχεδόν επάγγελμα. Δεν τα παίρνω σοβαρά φυσικά, γελάς με τους σκληρούς υποστηριχτές του «αληθινού hip hop», περιμένουν μια νότα να πάει έξω από το συνηθισμένο τους, για να σε βαφτίσουν «προδότη» του αληθινου hip hop, ξεπουλημένο, εμπορικό ή ό,τι τέτοιο μπορούν να σκαρφιστούν. Αυτοί είναι οι αγαπημένοι μου. Σε αλλωνών comment section να δεις τι γίνεται. Εννοείται φυσικά ότι έχω και καλά σχόλια και βοηθούν πολύ και στις πλατφόρμες, keep ’em coming!
Άσχετο, πώς σου φάνηκε το κλιπ των Jay Z και Beyonce στο Μουσείο του Λούβρου που συνέβαλλε στην αύξηση της επισκεψιμότητάς του και συζητήθηκε πολύ;
Γάμησε! Όταν ήμουν πιο μικρός το είδος δεν είχε τόση πέραση οσο σήμερα, ο Jay Z τότε ήταν αυτός που γάμησε ο Nas με το «Εther», είχαν beef μεταξύ τους. H Βeyonce τότε ήταν κάτι σαν τη σημερινή Rihanna και η Rihanna σήμερα… και πάει λέγοντας. Σήμερα; Δεν ξέρω, μου φαίνεται πολύ big thing αυτό με το Λούβρο. Συν το ότι δεν είναι λευκοί artists μέσα σε ένα από τα πιο σημαντικά μουσεία της λευκής κουλτούρας, γυρισμένο όπως είναι γυρισμένο; Τρελό!
Σε ποιο μέρος θα ήθελες να κάνεις το ιδανικό live;
Δεν έχω κάνει ακόμα το ιδανικό για μένα. Εδώ είμαστε να δούμε όλοι.
