Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία

Στα τέλη Ιουλίου 1944, βρίσκεται πεταμένο στους δρόμους και παραδίδεται στο νεκροτομείο της Αθήνας μισοκαμένο και παραμορφωμένο απ’ τα βασανιστήρια το νεκρό κορμί μιας 32χρονης. Η άτυχη γυναίκα είναι η Ηλέκτρα Αποστόλου, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και υπέρμαχος των γυναικείων δικαιωμάτων. Λίγες μέρες νωρίτερα, την Τρίτη 25 Ιουλίου 1944, είχε συλληφθεί και μεταφερθεί στην Ειδική Ασφάλεια από Έλληνες δοσίλογους, συνεργάτες των Γερμανών. Βασανιστές και δολοφόνοι της Ηλέκτρας Αποστόλου είναι ο διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας υποστράτηγος Αλέξανδρος Λάμπου, ο ανθυπασπιστής Ευσέβιος Παρθενίου και ο Μηνάς Καθρέπτης. Μάταια προσπαθώντας ν’ αποσπάσουν πληροφορίες για την αγωνιστική της δράση, την υποβάλλουν στο ξενοδοχείο Κρυστάλ, το διαβόητο κέντρο βασανιστηρίων, σε μια μαρτυρική ανάκριση μέχρι θανάτου.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1912 και μεγάλωσε σε εύπορη αστική οικογένεια. Το 1926, σε ηλικία 14 χρόνων, οργανώθηκε στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαίων Ελλάδος (ΟΚΝΕ), όπου διηύθυνε λίγα χρόνια αργότερα, το 1933, το τμήμα της εργαζόμενης νεολαίας της εφημερίδας της. Διετέλεσε επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο των Γυναικών στο Παρίσι το 1935, υπεύθυνη της πανελλαδικής αντιστασιακής οργάνωσης “Ελεύθερη Νέα” και συντονίστρια αντιφασιστικών ομάδων που αποτελούνταν αποκλειστικά από γυναίκες. Έχοντας αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στην οργάνωση της αντιστασιακής πάλης του λαού, κατά τη δικτατορία του Μεταξά συνελήφθη και μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίσθηκε το 1938 και συνελήφθη ξανά το 1939 ετοιμόγεννη. Μόλις επτά ημερών λεχώνα μεταφέρθηκε με το βρέφος στην εξορία, στην Ανάφη, απ’ όπου απέδρασε τον Αύγουστο του 1942. 

“Εγώ όταν πιάνομαι, δε νιώθω καμία ανησυχία για την απολογία μου, γιατί μόλις περάσω εκείνα τα κατώφλια, βάζω στον νου μου πως δεν έχω πια μνήμη, δεν έχω αυτιά, δεν έχω γλώσσα, δεν έχω μιας μέρας παρελθόν.”

Η Ηλέκτρα Αποστόλου πάλεψε με όλα της τα μέσα να εμπνεύσει στις γυναίκες σιγουριά για το δίκιο τους και ν’ αποδείξει ότι η απελευθέρωσή τους θα ήταν δυνατή μόνο μόνο με την ενεργό συμμετοχή τους στους κοινωνικούς αγώνες. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας όρισε το παράσημο “Ηλέκτρα Αποστόλου” ως την έξοχη τιμητική διάκριση γυναικείου ηρωισμού. Μετά την απελευθέρωση, το φθινόπωρο του 1945, οι τρεις εκτελεστές της Ηλέκτρας Αποστόλου και δεκάδων άλλων αγωνιστών καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, αλλά λίγους μήνες αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι στο πλαίσιο του εμφυλιακού κλίματος.