Θραύσματα από τον Κάφκα

Το έργο −σε σαράντα μέρη για σοπράνο και βιολί− επισφραγίζει την ταραχώδη συνάντηση του Ούγγρου συνθέτη με τον Φραντς Κάφκα. Ο Κούρταγκ ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον Εβραίο συγγραφέα της Πράγας μέσω του στενού του φίλου, Γκιόργκι Λιγκέτι.

Ο ίδιος αφηγείται: «Παρέλαβα τα γραπτά του Κάφκα πρώτη φορά από τον Λιγκέτι. Δεν μπορούσα αρχικά να κάνω πολλά πράγματα με αυτά. Η Δίκη παρέμενε ξένη σε μένα, αλλά ήταν στο Παρίσι (το 1957-58) που βρήκα πρόσβαση στο έργο του, μέσω της Μεταμόρφωσης. Σταδιακά ο Κάφκα έγινε όλο και σημαντικότερος για μένα. Για ένα μεγάλο διάστημα απλώς κρατούσα σημειώσεις και συγκέντρωνα αποσπάσματα από ημερολόγια και γράμματα, τα οποία μου φαίνονταν κατάλληλα για σύνθεση εξαιτίας της ποιητικής τους ποιότητας ή του πολυσύνθετου περιεχομένου».

Σε αντίθεση με τον Λιγκέτι, που εγκατέλειψε τη χώρα το 1956 κατά τη διάρκεια της Ουγγρικής επανάστασης, ο Κούρταγκ επέλεξε να παραμείνει και να συμμετάσχει ενεργά. Μετά την αποτυχία της εξέγερσης αυτοεξορίστηκε για ένα χρόνο στο Παρίσι (1957-1958). Εκεί συνάντησε την ψυχολόγο Μαριάννα Στάιν η οποία εφάρμοζε θεραπεία μέσω της τέχνης (arttherapy). Με το έργο της, όχι μόνο τον βοήθησε να ξεπεράσει την κατάθλιψη και τα τραύματα που είχαν παραλύσει τη δημιουργική του δραστηριότητα, αλλά άνοιξε και ένα καινούργιο κεφάλαιο στην πορεία του. Του έμαθε να προσεγγίζει τη σύνθεση ως διαδικασία που ξεκινάει από την απλούστερη χειρονομία, για να καταλήξει σταδιακά στα υψηλότερα επίπεδα πολυπλοκότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε εκείνη αφιέρωσε τα Θραύσματα από τον Κάφκα (Kafka- Fragmente). 

*[Πηγή: William Kinderman, The creative process in music: from Mozart to Kurtág, Τhe Board of Trustees of the University of Illinois, United States of America, 2012, σελ. 166. Μετάφραση: Μαρία Σικιτάνο]