Πατρίδες

Μετανάστευση και σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα συναντιούνται σε ένα έργο που βασίζεται σε πολλές διαφορετικές πηγές αλλά και σε πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που μετανάστευσαν, Ελλήνων και ξένων. Μια  ομάδα έξι Ελλήνων και τριών ξένων ηθοποιών συνθέτουν έναν ιδιότυπο θίασο που φωτίζει με αμεσότητα την κοινή ανθρώπινη εμπειρία και μας υπενθυμίζει ότι η πατρίδα, ο ξεριζωμός και ο νόστος είναι έννοιες πανανθρώπινες και διαχρονικές. 

Ο Θανάσης Παπαθανασίου και ο Μιχάλης Ρέππας σημειώνουν για την παράσταση: 

Με το έργο «Πατρίδες» προσπαθήσαμε να αντιμετωπίσουμε αυτό καθ’ εαυτό το θέμα του μετανάστη. Όχι τον μετανάστη όπως τον αντιλαμβανόμαστε εμείς. Τον μετανάστη όπως αντιλαμβάνεται ο ίδιος τον εαυτό του. Γι’ αυτό στραφήκαμε και σε ένα εντελώς άλλο τρόπο γραφής από αυτόν που συνηθίζαμε μέχρι σήμερα. Μαζεύοντας αυθεντικό υλικό από διάφορες πηγές στήσαμε ένα έργο «ντοκουμέντο», όπου δεν γράψαμε ούτε μια λέξη επινοημένη από μας. Διαλέξαμε και μοντάραμε αποσπάσματα από πραγματικές μαρτυρίες ελλήνων και ξένων μεταναστών από βιβλία, συνεντεύξεις και αδημοσίευτες μαρτυρίες και στήσαμε μια βιογραφία. Όλα τα ετερόκλητα κομμάτια που ερμηνεύονται από τους εννέα ηθοποιούς του θιάσου (μέσα από τα αντιφατικά επιμέρους ατομικά χαρακτηριστικά) συνθέτουν ουσιαστικά την ιστορία ενός ανθρώπου. Του ανθρώπου που ξεριζώθηκε.   Όπως είναι φυσικό πρώτη μας αφορμή στάθηκαν οι εκρήξεις ρατσιστικής βίας κυρίως στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στην περιφέρεια. Όσο όμως πλησιάζαμε το υλικό και τα ανθρώπινα πρόσωπα που αναδύονταν από τις αφηγήσεις, έμενε όλο και πιο πίσω η αρχική ανθρωπιστική μας πρόθεση και αναδυόταν κάτι άλλο, πολύ πιο συγκλονιστικό. Η μετανάστευση όχι τόσο σαν κοινωνικό φαινόμενο αλλά περισσότερο σαν υπαρξιακή εμπειρία. Κάτω από την επιφάνεια των μυθιστορηματικών συνθηκών του ταξιδιού των μεταναστών υπάρχει ένα άλλο ταξίδι. Το ταξίδι της ανθρώπινης ύπαρξης από τον Παράδεισο της κοιτίδας της παιδικής ηλικίας στον ψυχρό κόσμο της ανάγκης και της συναλλαγής. Γιατί η γενέθλια γη του καθενός είναι η παιδική του ηλικία. Πατρίδα είναι ο χώρος που περπατήσαμε παιδιά. Στην ηλικία που δεν γνωρίζει ούτε τον χρόνο, ούτε τον θάνατο. Ακόμα κι αυτοί που δεν ταξίδεψαν ποτέ είναι νοσταλγοί γιατί αυτή η πατρίδα λείπει σε όλους. Αυτή η πατρίδα είναι ο πυρήνας και το δυναμό της ύπαρξης μας αλλά όλοι ζούμε πάντα μακριά της. Δεν είναι τα χιλιόμετρα που μας χωρίζουν από την πατρίδα. Όσα χιλιόμετρα και να τρέξεις ποτέ δεν θα γυρίσεις στην παλιά σου γειτονιά. Το σπίτι άλλαξε. Οι γείτονες γέρασαν. Τίποτα δεν είναι ίδιο. Δεν υπάρχει επιστροφή. Γιατί δεν είναι ο χώρος που μας χωρίζει απ’ την πατρίδα αλλά ο χρόνος. Ο χρόνος μας ξενιτεύει. Και ο νόστος μένει πάντα όνειρο ανεκπλήρωτο. Είμαστε όλοι μετέωροι σε ένα κόσμο παράλογο και ακατανόητο. Είμαστε όλοι μετανάστες.