Εντελώς διαφορετικά τα μηνύματα που έστειλαν οι ψηφοφόροι με τις προεδρικές εκλογές στην Πολωνία, τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές στην Ισπανία, το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία, ενώ μεγάλο πολιτικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν αυτή την Κυριακή στην Ιταλία. Η εισοδηματική λιτότητα και η δημοσιονομική αυστηρότητα επηρεάζουν τις εξελίξεις, αλλά δεν προσδιορίζουν πλήρως τη συνολική πολιτική εικόνα.
Το τέλος του δικομματισμού
Εάν κρίνουμε από το αποτέλεσμα των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών, η Ισπανία φτάνει στο τέλος του παραδοσιακού δικομματισμού, εξέλιξη η οποία αναμένεται να επιβεβαιωθεί στις βουλευτικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στα τέλη του χρόνου.
Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του πρωθυπουργού κ. Ραχόι είδε το ποσοστό του να υποχωρεί στις περιφερειακές εκλογές από 38% το 2011 σε 27%. Πλήρωσε ακριβά τις οικονομικές δυσκολίες αλλά και τα κυβερνητικά σκάνδαλα.
Παρά τη μεγάλη του φθορά, το Λαϊκό Κόμμα παραμένει η βασική πολιτική δύναμη, ενώ οι Σοσιαλιστές, που βρίσκονται στην αντιπολίτευση, εξασφάλισαν κάτι λιγότερο από το 26% των ψήφων. Η κεντροδεξιά χάνει την κυριαρχία της στις περισσότερες περιφέρειες της χώρας και σύμφωνα με τις ενδείξεις τον έλεγχο της Μαδρίτης, τον οποίο είχε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς Podemos (Μπορούμε) παρενέβη αποφασιστικά στη διαμόρφωση του αποτελέσματος, υπέρ της Αριστεράς, στη Μαδρίτη και στη Βαρκελώνη, δεν κάλυψε όμως οργανωτικά όλους τους δήμους και όλες τις περιφέρειες. Το άλλο εναλλακτικό κόμμα Ciudadanos (Πολίτες) δεν πήγε όσο καλά εκτιμούσαν οι περισσότεροι αναλυτές, είναι όμως μία μετρήσιμη φιλελεύθερη δύναμη, σε εθνικό επίπεδο, που μπορεί να παίξει ρόλο στο σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις βουλευτικές εκλογές.
Σε γενικές γραμμές, η παραδοσιακή κεντροδεξιά και η κεντροαριστερά αθροίζουν ποσοστά ανώτερα του 50%, αλλά στις προηγούμενες δημοτικές, περιφερειακές ήταν αθροιστικά γύρω στο 70%. Οι Podemos είναι πλέον μια δύναμη που ξεπερνάει το 10% και επηρεάζει εξελίξεις χωρίς να τις προσδιορίζει. Το μέλλον, μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, μπορεί να στηρίζεται στην αναγκαστική συνεργασία κεντροδεξιάς, κεντροαριστεράς, στη συνεργασία του Λαϊκού Κόμματος με τους Πολίτες και κεντροδεξιούς εκπροσώπους του εθνικισμού της Καταλονίας ή της Χώρας των Βάσκων, αλλά και σε ενδεχόμενη συνεργασία των Σοσιαλιστών με τους Podemos, στην περίπτωση βέβαια που οι τελευταίοι προσαρμόσουν το πρόγραμμά τους.
Η εποχή των ισχυρών μονοκομματικών κυβερνήσεων τελειώνει στην Ισπανία μαζί με τη θητεία του Ραχόι.
Στροφή προς τα δεξιά
Στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή στην Πολωνία θριάμβευσε ο 43χρονος ευρωβουλευτής Αντρέι Ντούντα. Εκπροσωπώντας το δεξιό, λαϊκίστικο, ευρωσκεπτικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη εξουδετέρωσε εκλογικά τον απερχόμενο πρόεδρο Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι, ο οποίος είχε την υποστήριξη του κεντροδεξιού κυβερνώντος κόμματος.
Η κεντροδεξιά βρίσκεται στην εξουσία από το 2007 και διαχειρίζεται με επιτυχία την πολωνική οικονομία, της οποίας το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 25% την περίοδο της κρίσης κατά την οποία το ελληνικό ΑΕΠ παρουσίασε ανάλογη μείωση. Φαίνεται όμως ότι υπάρχει μία κόπωση με την αυστηρή διαχείριση και τον ευρωπαϊσμό του κυβερνώντος κόμματος, γι’ αυτό οι ψηφοφόροι στράφηκαν υπέρ του κ. Ντούντα, το κόμμα του οποίου ήταν στην εξουσία από το 2005 έως το 2007. Βασικές υποσχέσεις του νικητή των προεδρικών εκλογών η ματαίωση της προγραμματισμένης αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης, η αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τα εισοδήματα και η υποχρέωση των τραπεζών να μετατρέψουν τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, που οδήγησαν πολλά νοικοκυριά σε αδιέξοδο, στο εθνικό νόμισμα.
Εάν επιβεβαιωθεί η αλλαγή πορείας της Πολωνίας, στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου, η σημαντική αυτή ευρωπαϊκή χώρα θα ακολουθήσει μία πιο εθνοκεντρική πολιτική που μπορεί μεταξύ των άλλων να μεγαλώσει την ένταση με τη Ρωσία για το θέμα της Ουκρανίας. Από ανάλογο δεξιό πολιτικό άνεμο απειλείται στις εκλογές της επόμενης Κυριακής η ιταλική κεντροαριστερά του Ματέο Ρέντσι. Οι Δημοκρατικοί αντιμετωπίζουν την πρόκληση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και της ξενοφοβικής Λέγκας του Βορρά, ενώ στο μέτωπο της ευρωπαϊκής αμφισβήτησης συμμετέχει και ένα μέρος των δυνάμεων της άλλοτε πανίσχυρης Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Τέλος, το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία με το οποίο εγκρίθηκε ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών αναδεικνύει τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται. Η Ιρλανδία αφήνει πίσω της την κυριαρχία της Καθολικής εκκλησίας και γίνεται η πρώτη χώρα που ενέκρινε με δημοψήφισμα το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα της Ιρλανδίας τάχθηκαν με το ναι στο δημοψήφισμα, που τελικά επικράτησε με 62%. Μέχρι το 1993 η ομοφυλοφιλία ήταν παράνομη, μέχρι το 1995 δεν υπήρχε δυνατότητα διαζυγίου, ενώ προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι οι αμβλώσεις παραμένουν παράνομες σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις. Η δυναμική οικονομική ανάπτυξη των περασμένων δεκαετιών αλλά και η επιτυχημένη έξοδος της Ιρλανδίας από το μνημόνιο συνέβαλαν στην ενίσχυση μιας μεσαίας τάξης με φιλελεύθερη νοοτροπία και ανοιχτούς ορίζοντες.
