Πριν από μερικές μέρες ένας φίλος, Έλληνας μέτοικος στην Τσεχία, έγραφε ότι τα βράδια της Κυριακής στο κέντρο της Πράγας έχει την αίσθηση ότι οι πολίτες βιάζονται να πάνε για ύπνο. Για να σηκωθούν τη Δευτέρα το πρωί και να στρωθούν στη δουλειά. Η οικονομική πρόοδος αυτής της τέως σοσιαλιστικής χώρας με πείθει ότι η αίσθηση του φίλου είναι μάλλον ακριβής.
Σε μια πρόσφατη έρευνα της MRB σχεδόν το 60% των συμπολιτών μας κρίνει ότι ήταν λάθος η είσοδος της χώρας στη ζώνη του Ευρώ. Σε αυτήν την ομάδα ανήκει το 59% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, το 50% της ΝΔ, το 41% του Κινήματος Αλλαγής και το 50% των ψηφοφόρων του ΠΟΤΑΜΙΟΥ.
Με άλλα λόγια το 60% εκείνου του «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα του 2015 φαίνεται ότι είναι εδώ, έστω κι αν το έχουμε παραμερίσει. Η ισχυρή αντιευρωπαϊκή τάση μπορεί να ερμηνεύεται επιφανειακά ως απότοκο της επιβολής λιτότητας αλλά έχει βαθύτερα αίτια. Επί χρόνια ο Έλληνας εκπαιδεύεται συστηματικά στην εικόνα μιας νεοφιλελεύθερης Ευρώπης που στη γλώσσα του μεταφράζεται ως ακραία καπιταλιστική και ανάλγητη, ως παράδειγμα προς αποφυγή. Κι ας διακρίνεται για το κοινωνικό της κράτος. Ένα κράτος που μπορεί να φροντίζει τον κάθε πολίτη, αυτόχθονα ή μετανάστη, διότι έχει πίσω του μια εξόχως παραγωγική καπιταλιστική κοινωνία να το υποστηρίζει. Αυτό το «παραγωγική» είναι που τον Έλληνα πληγώνει.
Στην Ελλάδα είναι εγκατεστημένη μια ηγεμονική αντικαπιταλιστική κουλτούρα, βασική αιτία της σημερινής αβελτηρίας της. Κοινωνία εχθρική προς τον καπιταλισμό δεν μπορεί να ελπίζει σε καμιά ανάπτυξη και έξοδο από την κρίση. Ρωτήστε και τις τέως σοσιαλιστικές χώρες. Τα συστημικά κόμματα (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) κυβέρνησαν επί πολλά χρόνια διογκώνοντας το κράτος και τα χρέη του. Φυσικά με τη βοήθεια και την προτροπή της πολυπλόκαμης αριστεράς. Έφτιαξαν ισχυρούς μηχανισμούς που αναπαρήγαγαν διευρυμένα την κλειστή οικονομία και μέσω αυτής αντλούσαν ισχύ και πελατεία. Οι αριθμοί λένε ότι τα εισοδήματα του 67% του πληθυσμού εξαρτώνται από την κυβέρνηση και έχει κάθε λόγο να υποστηρίζει κόμματα που μπορούν να τα εγγυηθούν είτε μέσω φορολογίας, είτε μέσω δανεισμού.
Αυτός είναι ο σοσιαλισμός με τα λεφτά των άλλων. Όταν, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, δεν μπορούσαν να εγγυηθούν την αβλαβή συνέχεια του μοντέλου όχι μόνο ηττήθηκαν, αλλά κατέστησαν και τοξικά. Τότε όλη η διαφθορά και η διαπλοκή των προηγούμενων χρόνων αποτέλεσαν ισχυρό ηθικό άλλοθι κοινωνικής απαξίωσης. Πριν, όλα τα δυσώδη συμπτώματα περνούσαν στα ψιλά. Μετά και φυσιολογικά ήρθε ο καιρός της Αριστεράς.
Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλήθη στη σκηνή όχι για να απελευθερώσει την κοινωνία και την οικονομία, αλλά για να ανασκευάσει και να διασώσει τον κρατισμό. Όχι απλά για να καταργήσει τον ΕΝΦΙΑ. Η φρεσκάδα που αναγνώρισαν οι πολίτες στο πρόσωπο του Τσίπρα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η λαχτάρα για την έλευση του Μεσσία που είχε τον τρόπο, άγνωστο πώς, να συντηρήσει τις κρατικές επενδύσεις, δαπάνες, επιδοτήσεις και διορισμούς ώστε να επαναφέρει την κατανάλωση και μέσω αυτής να διασώσει και τον ιδιωτικό τομέα. Γιατί στην Ελλάδα είχαμε μάθει ότι και το ιδιωτικό εξαρτά την επιβίωσή του από το κράτος. Η αριστερά ως original σοσιαλιστική ίσως μπορούσε να κάνει το θαύμα. Ακόμα ελπίζουν. Γιατί έστω και καθυστερημένα, έστω και μέσω μνημονίων, έστω και με βαριά φορολογία ίσως κάτι να καταφέρει στο τέλος.
Μόνο που όλοι οι κυβερνητικοί μηχανισμοί, ειδικά στην Ελλάδα, εργάζονται για να καταναλώνουν σπάταλα τον πλούτο των άλλων. Να απαλλοτριώνουν τον ιδρώτα των εργαζομένων για να συντηρούνται και να διαπλέκονται. Το τραγικό είναι ότι αυτό στη χώρα μας νοείται ως προοδευτικό. Το μοντελάκι δεν είναι άγνωστο στη Δυτική Ευρώπη και κυρίως στον Νότο αυτής, ο οποίος και δυσκολεύεται να βρει τα πατήματά του. Ωστόσο η μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, η τεχνολογία, η δημοκρατική λειτουργία και η ακμαία ακόμη παραγωγικότητα κρατά το δρόμο της ευημερίας και της προόδου ανοικτό. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα κάθε ένας εργαζόμενος συντηρεί 6 πολίτες πέραν της οικογένειάς του ενώ η αναλογία αυτή στην Ολλανδία είναι 1:1,2, στη Μ. Βρετανία 1:1,4, στη Δανία 1:1,5, στη Γερμανία 1:1,9, στη Γαλλία και στην Ισπανία 1:3 και στην Ιταλία 1:4.
Η πολιτική κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ, τα σχετικά υψηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, η υποστήριξή του από τα συνδικάτα, τα ΜΜΕ και μεγάλο μέρος της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας, η ανοχή που του δείχνει η πλειοψηφία των δοκιμαζόμενων πολιτών ανεξαρτήτως κομματικής τοποθέτησης καταδεικνύουν ότι η ελπίδα διάσωσης του κρατικιστικού μοντέλου πεθαίνει τελευταία. Μπορεί η ΝΔ να έχει ισχυρό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, αλλά υπάρχει ένα αδιευκρίνιστο 15-20% που δεν είναι δικό της και το οποίο μπορεί να της στερήσει την αυτοδυναμία αν τα πράγματα πάνε καλύτερα για την κυβερνώσα αριστερά. Αν οι θεσμοί συνεχίσουν να ανέχονται τη μη υλοποίηση των συμφωνηθέντων, αν η νέα μείωση των συντάξεων αφεθεί για μετά τις εκλογές.
Παρόλη τη φυγή ξένων επενδύσεων, παρόλη την ανεργία, τη φορολογική λαίλαπα, τη συστηματική απαξίωση της εκπαίδευσης, τους πλειστηριασμούς, ο κόσμος δεν αγανακτεί, δεν επαναστατεί, δεν ζητά εκλογές. Υπομένει, περιμένει και φοβάται τον επόμενο. Φοβάται τις πραγματικές μεταρρυθμίσεις που ίσως αυτός πραγματοποιήσει. Αυτές που οδηγούν σε λιγότερο κράτος, σε μικρότερη ομπρέλα. Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικοί του Δημoσίου φοβούνται ότι η έλευση του Μητσοτάκη θα επιφέρει συγχωνεύσεις σχολείων και απολύσεις. Η αριστερά μπορεί να υπογράφει αλλά κατά βάθος δεν τις θέλει. Η κεντροδεξιά όμως;
Η πλειοψηφία φαντάζεται τις μεταρρυθμίσεις ως προοδευτικές και την ανάπτυξη ως δίκαια. Αυτά σε απλά ελληνικά σημαίνουν ότι ο πλούτος που θα παράγεται με χίλια ζόρια θα αναδιανέμεται με επιδόματα, συντάξεις, κρατικές επενδύσεις χαλαρής εργασίας, μισθούς, και διορισμούς ΔΥ. Και όλα αυτά μπορεί να τα εγγυηθεί πια πολύ καλύτερα ο αριστερός Τσίπρας παρά ο δεξιός φιλελεύθερος Μητσοτάκης. Έστω και αν ο Τσίπρας απέτυχε να κάνει όσα υποσχέθηκε. Ο φόβος ανατροπής του καθεστώτος υπερτερεί της εξαπάτησης, γι’ αυτό και δεν βλέπεις διάχυτη αποστροφή προς το ΣΥΡΙΖΑ. Την έβλεπες όμως πριν για Σαμαρά και Βενιζέλο. Το αριστερό ψέμα απορροφήθηκε εν μέρει από το λαϊκό αμορτισέρ.
Σε περιβάλλον αντικαπιταλιστικής κουλτούρας είναι δύσκολο σε ένα κεντροδεξιό κόμμα με φιλελεύθερο ηγέτη να αποκτήσει ισχυρό ρεύμα, να γίνει δημοφιλές. Δυστυχώς για τη Δεξιά τα λάθη του παρελθόντος πληρώνονται. Όλα αυτά τα χρόνια πούλησε και αυτή σοσιαλισμό με το τσουβάλι και τώρα η λέξη καπιταλισμός δύσκολα βγαίνει από τα χείλη της. Δεν έδωσε ποτέ τη μάχη της ιδεολογίας και τώρα που χρειάζεται στηρίγματα δεν τα έχει. Η αριστερόστροφη κοινωνία είναι και δικό της δημιούργημα. Σήμερα αναζητά μια κρίσιμη μάζα στην τέως μεσαία τάξη που θα της εξασφαλίσει ισχυρή κυβέρνηση. Αμφίβολο αν θα τη βρει. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να της υποσχεθεί. Περισσότερη ή λιγότερη οικονομική ελευθερία;
Πέφτει τα βράδια της Κυριακής ο Έλληνας για ύπνο αδημονώντας να ξυπνήσει και να πάει για δουλειά; Και ποια δουλειά; Αυτή που έχει ως αφεντικό την κυβέρνηση ή τον ιδιώτη; Και όταν τον πάρει ο ύπνος βλέπει όνειρα καπιταλιστικής ανάπτυξης ή σοσιαλιστικής μιζέριας; Όταν ξυπνά είναι ακόμα μετέωρος. Αυτός ο μετεωρισμός αποτυπώνεται σε όλες τις έρευνες. Η Ελλάδα ζει την κατάρρευση του δικού της σοσιαλισμού. Μόνο που δεν έχει αποφασίσει ακόμα με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει.
14°
