Όταν η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας σε συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων, ανακοίνωσε τη διεξαγωγή διεθνή αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τη δημιουργία μιας Πόλης Επιστημών, η ανταπόκριση ήταν τεράστια. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 143 αρχιτεκτονικά γραφεία από όλο τον κόσμο, αλλά μόλις 8 προτάσεις κατάφεραν να διακριθούν. Ανάμεσά τους και μία ελληνική, οι πανέμορφες ανεστραμμένες πυραμίδες του Τσαμπίκου Πετρά και του Γιώργου Χούσου.
Όπως εξηγεί ο Τσαμπίκος Πετράς το έργο ήταν αρκετά μεγαλεπήβολο και η περιγραφή «Πόλη Επιστημών» δεν απείχε αρκετά από την πραγματικότητα. Ο στόχος ήταν ένα πρότυπο Κέντρο Επιστημών, στην πόλη 6th of Ocktober City του Καΐρου, που θα καταλάμβανε μια έκταση 85.000 τ.μ. Η κάθε αρχιτεκτονική πρόταση θα έπρεπε να περιλαμβάνει έναν τεράστιο εκθεσιακό χώρο, όπου θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν διαδραστικά εκθέματα, ένα κτίριο αρκετά ψηλότερο από όλα τα υπόλοιπα για την παρατήρηση των αστεριών και άλλων αστρονομικών συμβάντων, ένα πλανητάριο και ένα ερευνητικό κέντρο, ικανό να προσελκύσει επιστήμονες από όλη την υφήλιο.
Εσωτερική άποψη του χώρου των επιστημονικών εκθέσεων
«Φανταστήκαμε κτίρια σε σχήμα πυραμίδας», λέει ο Τσαμπίκος Πετράς, «σαφώς λόγω της τοποθεσίας (σ. σ. η πόλη βρίσκεται σε απόσταση μόλις 30χλμ από το Κάιρο και τις πυραμίδες της Γκίζας). Ο λόγος όμως που αντιστρέψαμε τις πυραμίδες ήταν διττός: με την κορυφή των πυραμίδων να λειτουργεί σαν βάση, έχουμε περισσότερη ελεύθερη επιφάνεια για περιήγηση στο επίπεδο του ισογείου. Ταυτόχρονα όμως δημιουργείται και άπλετη σκιά, που είναι απαραίτητη για το κλίμα της περιοχής».
Η σκέψη των δύο Ελλήνων αρχιτεκτόνων όμως γίνεται ακόμα πιο σύνθετη (άρα και εντυπωσιακή) στη συνέχεια. Τόσο σύνθετη, σχεδόν όσο και ο διπλός έλικας του…DNA. Ο ευφυής σχεδιασμός παραδειγματίζεται από τις κυτταρικές δομές που εμφανίζονται στη φύση. Όπως ακριβώς τα κύτταρα, έτσι και οι ανεστραμμένες πυραμίδες λειτουργούν ως επαναλαμβανόμενες μονάδες μέσα στο χώρο συνθέτοντας εν τέλει έναν οργανισμό ή –στην περίπτωσή μας- μια πόλη. Επιπλέον, τα κτίρια αλληλεξαρτώνται καθώς το ένα στηρίζεται πάνω στο άλλο, δημιουργώντας ένα κυτταρικό στέγαστρο κάτω από το οποίο αναπτύσσονται όλες οι λειτουργίες της νέας πόλης. «Σαν ένα οργανισμό που αναπτύσσεται», όπως εύστοχα σημειώνει ο αρχιτέκτονας.
Το αίθριο στον πυρήνα της πόλης λειτουργεί ως δημόσιος χώρος
Στον πυρήνα της πόλης βρίσκεται ένα αίθριο με χώρο πρασίνου και υδάτινα στοιχεία που λειτουργούν σαν μικρές οάσεις. Άλλωστε η ιδέα είναι ένας δημόσιος χώρος, όπου ο καθένας θα μπορεί να περιηγηθεί, ακόμα και να θαυμάσει ορισμένα από τα εκθέματα, μέσα από τις τεράστιες γυάλινες τζαμαρίες. Η πόλη ξεκινάει από αυτό το αίθριο και σιγά-σιγά αναπτύσσεται προς τα έξω.
Η πρόταση των δύο Ελλήνων αρχιτεκτόνων είναι τόσο εντυπωσιακή, που επάξια συναγωνίζεται προτάσεις μεγάλων αρχιτεκτονικών γραφείων, όπως αυτές των Zaha Hadid Architects και Weston Williamson + Partners και τελικά αποσπά το 1ο τιμητικό έπαινο και την 5η θέση στην τελική κατάταξη. Ρωτάω τον Τσαμπίκο Πετρά πώς νιώθει για αυτή την τόσο σημαντική διάκριση: «Νιώθουμε μεγάλη χαρά κυρίως γιατί παρόλο που στην Ελλάδα βρισκόμαστε κάτω από αυτή την τεράστια κοινωνική και οικονομική πίεση, μπορούμε να δημιουργούμε ελεύθερα και η προσπάθειά μας να αναγνωρίζεται στο εξωτερικό». Ας ευχηθούμε λοιπόν τα καλύτερα. Γιατί, τελικά, τα αξίζουμε.
Οι αρχιτέκτονες Τσαμπίκος Πετράς (αριστερά) και Γιώργος Χούσος (δεξιά)
15°
Οι αρχιτέκτονες Τσαμπίκος Πετράς (αριστερά) και Γιώργος Χούσος (δεξιά)
