Η πρωτοβουλία που πήρε ο πρωθυπουργός της Ιταλίαςκ. Ρέντσι να συναντηθεί, στο νησί στα ανοιχτά της Νάπολης όπου είχε εξοριστεί επί ιταλικού φασισμού ο Αλτιέρο Σπινέλι, με έναν από τους αρχιτέκτονες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, είχε στόχο την επανεκκίνηση της Ε.Ε. μετά το Brexit. Τελικά όμως ανέδειξε την πολιτική αμηχανία των ηγετών των ισχυρότερων χωρών της Ε.Ε.
Η διαδικασία του Brexit δεν ξεκινάει με πρωτοβουλία των ηγετών της Ε.Ε. αλλά από τη στιγμή που θα επικαλεστεί η βρετανική κυβέρνηση το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβώνας. Ενεργοποιώντας τη διαδικασία εξόδου από την Ε.Ε. το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει στη διάθεσή του δύο χρόνια για να καταλήξει σε συγκεκριμένη συμφωνία με την Ε.Ε. των 27, διαφορετικά θα βρεθεί ακάλυπτο σε ζητήματα μεγάλης σημασίας, όπως είναι η πρόσβαση στην ενιαία αγορά αγαθών και υπηρεσιών.
Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο οι Βρετανοί δεν βιάζονται. Ο Ντέιβιντ Κάμερον είχε δεσμευτεί να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 εντός του φθινοπώρου, η νέα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι αναφέρεται πλέον στο 2017, ενώ Βρετανοί αξιωματούχοι διαρρέουν ότι η ενεργοποίηση της διαδικασίας του Brexit μπορεί να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο.
Επιδίωξη των Βρετανών είναι να φτάσουν πρώτα σε παρασκηνιακή συμφωνία με τις κυβερνήσεις των ισχυρότερων χωρών της Ε.Ε. για να ενεργοποιήσουν στη συνέχεια τη διαδικασία του άρθρου 50 της συνθήκης της Λισσαβώνας. Γι’ αυτό παίζουν το παιχνίδι των καθυστερήσεων, το οποίο αποσυντονίζει την Ε.Ε. σε μία κρίσιμη γι’ αυτήν περίοδο.
Το ιταλικό πρόβλημα
Ο Ιταλός πρωθυπουργός κ. Ρέντσι, ο οποίος πήρε την πρωτοβουλία για τη συνάντηση με τον κ. Ολάντ και την κ. Μέρκελ επί ιταλικού εδάφους, βρίσκεται αντιμέτωπος με τη στασιμότητα της ιταλικής οικονομίας, την τραπεζική κρίση και τη δημοσκοπική ενίσχυση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων του δεξιόστροφου λαϊκιστή Μπέπε Γκρίλο και της Λέγκας του Βορρά του ακροδεξιού λαϊκιστή Ματέο Σαλβίνι. Και τα δύο κόμματα, τα οποία υποστηρίζονται από το 45% περίπου των Ιταλών, ζητούν τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ.
Σε χειρότερη θέση βρίσκεται ο Σοσιαλιστής Πρόεδρος της Γαλλίας κ. Ολάντ, του οποίου η δημοτικότητα έχει καταρρεύσει. Σε περίπτωση που θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του Απριλίου 2017, θα έχει ελάχιστες πιθανότητες να περάσει στον δεύτερο γύρο. Προς το παρόν τρία πρώην μέλη των κυβερνήσεων συνασπισμού του οποίου ηγούνται οι Σοσιαλιστές έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να θέσουν υποψηφιότητα στις προεδρικές του 2017, αμφισβητώντας έμπρακτα την ηγεσία του κ. Ολάντ.
Η καγκελάριος της Γερμανίας κ. Μέρκελ βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση από τους δύο άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, εφόσον η Γερμανία επιτυγχάνει καλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και είναι σε θέση να χρηματοδοτεί ένα εξαιρετικά προωθημένο κράτος πρόνοιας. Η καγκελάριος, όμως, δέχεται μεγάλη πολιτική πίεση στο εσωτερικό για την αναβάθμιση των ευρωτουρκικών σχέσεων για την αντιμετώπιση του προσφυγικού-μεταναστευτικού, ενώ δυσκολεύεται να συνεννοηθεί σε ζητήματα οικονομικής διαχείρισης με τους περισσότερους ηγέτες του ευρωπαϊκού Νότου.
Σε αυτές τις συνθήκες, η σύνοδος Ρέντσι, Ολάντ, Μέρκελ δεν προετοίμασε την αναγκαία επανεκκίνηση της Ε.Ε., απλώς ανέδειξε την πολιτική αμηχανία των ηγετών των τριών σημαντικότερων χωρών της Ευρωζώνης.
Παρακολουθώντας τις πρώτες κινήσεις των ηγετών της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει πολλά από την Ε.Ε. πριν τον τερματισμό μιας μεταβατικής περιόδου, η οποία θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2017.
Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε αν ο Ρέντσι θα αντέξει τις κοινωνικές και πολιτικές πιέσεις που δέχεται. Θα πρέπει επίσης να περιμένουμε το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2017 και των βουλευτικών εκλογών στη Γερμανία το φθινόπωρο του 2017 για να μάθουμε ποιοι τελικά θα είναι οι πρωταγωνιστές στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και ποιες προτεραιότητες θα έχουν σε σχέση με την Ελλάδα και γενικότερα.
