Μετά από χρόνια έντονης πολιτικής και δημοκρατικής διολίσθησης, το ΕΚ προτείνει την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Τουρκία.
Το Κοινοβούλιο παραμένει σοβαρά ανήσυχο για τις κακές επιδόσεις της Τουρκίας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, την ελευθερία των ΜΜΕ και τη μάχη εναντίον της διαφθοράς, καθώς και για την «παντοδυναμία» του προεδρικού αξιώματος.
Στο ψήφισμα που υιοθετήθηκε την Τετάρτη με 370 ψήφους υπέρ, 109 κατά και 143 αποχές, οι ευρωβουλευτές χαιρετίζουν την περσινή απόφαση της Τουρκίας να άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Εκφράζουν ωστόσο τη λύπη τους που πολλές που από τις εξουσίες που παραχωρήθηκαν στον Πρόεδρο και την εκτελεστική εξουσία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος διατηρούνται σε ισχύ, και συνεχίζουν να περιορίζουν ελευθερίες και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Ανησυχούν επίσης βαθιά για τη συρρίκνωση του περιθωρίου δράσης της κοινωνίας των πολιτών στην Τουρκία, καθώς μεγάλος αριθμός ακτιβιστών, δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκονται στη φυλακή.
Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το νέο σύνταγμα της Τουρκίας, το Κοινοβούλιο προτείνει οι τρέχουσες ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία να ανασταλούν επίσημα.
Το ΕΚ στηρίζει τους Τούρκους πολίτες
Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν την πρόθεσή τους να στηρίξουν τους Τούρκους πολίτες και να παραμείνουν προσηλωμένοι στον δημοκρατικό και πολιτικό διάλογο. Ευρωπαϊκά κονδύλια θα πρέπει να διατεθούν (όχι μέσω της Άγκυρας, αλλά απευθείας στην τουρκική κοινωνία των πολιτών)για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους φοιτητές και τους δημοσιογράφους για την προώθηση και προστασία των δημοκρατικών αξιών και αρχών.
Οι ευρωβουλευτές διατείνονται ότι για να παραμείνει η Τουρκία οικονομικά προσδεδεμένη στην ΕΕ, πρέπει να παραμείνει μια πόρτα ανοικτή για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης του 1995 μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, ώστε να συμπεριληφθούν οι σχετικοί τομείς όπως η γεωργία, οι υπηρεσίες και οι δημόσιες συμβάσεις, συνοδευόμενη από συγκεκριμένες βελτιώσεις στη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις θεμελιώδεις ελευθερίες και το κράτος δικαίου.
Ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων
Επιπροσθέτως, οι ευρωβουλευτές παροτρύνουν την Τουρκία να συμμορφωθεί πλήρως με τα 72 κριτήρια που προσδιορίζονται στον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων, προς όφελος των φοιτητών, των ακαδημαϊκών, των εκπροσώπων των επιχειρήσεων και των ανθρώπων που έχουν οικογενειακούς δεσμούς στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Όσον αφορά τις σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονές της, το ΕΚ καλεί την Τουρκία να εντείνει τις προσπάθειες για επίλυση όλων των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου και στο πλαίσιο της καλής γειτονίας, καταδικάζοντας τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των θαλάσσιων υδάτων της Ελλάδας και τονίζοντας την ανάγκη άρσης του casusbelli. Ειδική μνεία γίνεται και στην Αγία Σοφία, με τους ευρωβουλευτές να αντιτίθενται σε κάθε ακραία άποψη που προωθεί την αλλοίωση της φυσιογνωμίας της ως ιστορικο-θρησκευτικού μνημείου, καθώς και στη μετατροπή της σε τζαμί.
Οι ευρωβουλευτές επαναλαμβάνουν τη θέση του ΕΚ για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του ζητήματος της Κύπρου με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως ορίζεται στις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κεκτημένο της ΕΕ και με βάση τον σεβασμό των αρχών στις οποίες εδράζεται η Ένωση. Ζητούν δε από την ΕΕ και τα κράτη μέλη να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο για την επιτυχημένη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
Στο ψήφισμα καλείται επίσης η Τουρκία να αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, να μεταβιβάσει την περίκλειστη περιοχή της Αμμόχωστου στον ΟΗΕ, και να απόσχει από ενέργειες σχετικές με τους παράνομους εποικισμούς. Αναγνωρίζεται δε το δικαίωμα της Κύπρου να συνάπτει διμερείς συμφωνίες για την ΑΟΖ και καλείται η Τουρκία να σεβαστεί πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων που αφορούν την εξερεύνηση και εκμετάλλευση φυσικών πόρων. Τέλος, η τουρκική κυβέρνηση καλείται να συνεργαστεί, ή τουλάχιστον να διαβουλευτεί με την Ελλάδα και την Κύπρο, για οιαδήποτε μελλοντική εξέλιξη για το πυρηνικό εργοστάσιο του Akkuyu.
Ο ρόλος της Τουρκίας στο προσφυγικό
Τέλος, όσον αφορά τον πόλεμο στη Συρία, το ψήφισμα υπενθυμίζει το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης και τις προσπάθειες της κυβέρνησης για την παροχή προσωρινής αρωγής στους πρόσφυγες. Το ΕΚ είναι της άποψης ότι η κυβέρνηση και ο πληθυσμός της χώρας τήρησαν ιδιαίτερα φιλόξενη στάση προσφέροντας καταφύγιο σε περισσότερους από 3,5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες, ταυτόχρονα όμως παροτρύνει την Τουρκία να τηρεί την αρχή της μη επαναπροώθησης. Τα κράτη μέλη από την άλλη θα πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για μια επανεγκατάσταση μεγάλης κλίμακας.
Δήλωση
Η εισηγήτρια Kati Piri (Σοσιαλιστές, Ολλανδία) είπε σχετικά: «Αν η ΕΕ παίρνει τις ίδιες τις αξίες της στα σοβαρά, δεν μπορεί να υπάρξει άλλη κατάληξη από την επίσημη αναστολή των συνομιλιών για την ένταξη στην ΕΕ. Οι επανειλημμένες εκκλήσεις μας για το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων έχουν αγνοηθεί πλήρως από την Άγκυρα. Εκτός από τις βαριές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αποδόμηση του κράτους δικαίου και το γεγονός ότι η Τουρκία έχει την παγκόσμια αρνητική πρωτιά για τον αριθμό φυλακισμένων δημοσιογράφων, το πρόσφατα αναθεωρημένο σύνταγμά της εδραιώνει τον απολυταρχισμό τουErdoğan.»
«Καταλαβαίνω ότι μια παύση των συνομιλιών δε θα είναι θετική εξέλιξη για τους δημοκράτες της Τουρκίας. Για αυτό το λόγο, οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στην κυβέρνηση της Τουρκίας. Το Κοινοβούλιο, ως εκ τούτου, ζητά να διατεθούν εξειδικευμένοι πόροι για τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών, των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Επιπροσθέτως, ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε συνάρτηση με ξεκάθαρες βελτιώσεις στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ περισσότερη προσπάθεια πρέπει να καταβληθεί για τα προγράμματα ανταλλαγής και διαπροσωπικών επαφών».
Σχετικές πληροφορίες
Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας, ενώ τα δύο τρίτα των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΜΕ) στην Τουρκία προέρχονται από κράτη μέλη της ΕΕ. Οι διαπραγματεύσεις για την ένταξή της στην ΕΕ άρχισαν το 2005.
13°
