Ο Περικλής Δημητρολόπουλος γράφει για τις γερμανικές εκλογές: 10 ερωτήσεις και απαντήσεις για τη νίκη των Σοσιαλδημοκρατών και τη μετά Μέρκελ εποχή.
Έχει χυθεί πολύ μελάνι για την κληρονομιά μιας καγκελαρίου που κυβέρνησε τη Γερμανία (και την Ευρώπη) επί δεκαέξι ολόκληρα χρόνια και θα χυθεί πολύ ακόμη. Έως τον τελικό απολογισμό, κρατήστε αυτό που ρώτησε ένας δεκάχρονος πιτσιρίκος τη μητέρα του: «Μαμά, ένας άνδρας μπορεί να γίνει καγκελάριος;».
Ποιος κερδίζει στο τέλος;
Μπορεί κανείς να απαντά πάντα «Οι Γερμανοί» χωρίς να κάνει λάθος. Ανάμεσα στους Γερμανούς όμως δεν κερδίζουν πάντα οι Χριστιανοδημοκράτες. Στο τέλος κέρδισε ο σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς, αν και τον περασμένο Ιούλιο οι δημοσκοπήσεις δεν του έδιναν περισσότερο από 15%. Κέρδισε μολονότι το κόμμα του είχε αρνηθεί να του δώσει την προεδρία και παρά την εντύπωση που δίνει πως μιλάει στον αυτόματο - τόσο ώστε να κερδίσει το παρατσούκλι Scholzomat.
Γιατί έχασαν εκείνοι που συνήθιζαν να κερδίζουν πάντα στο τέλος;
Παίρνει κανείς το σύνθημα «Ένα γέλιο θα σας θάψει» και το γυρίζει ανάποδα. Τον Άρμιν Λάσετ τον έθαψε το ίδιο του το γέλιο τον περασμένο Ιούλιο στο πλημμυροπαθές Ερφστατ κι ενώ ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανκ - Βάλτερ Σταϊνμάιερ εξέφραζε τη θλίψη του για τις ανθρώπινες απώλειες. Να σημειωθεί πως το γέλιο που έθαψε τον υποψήφιο των Χριστιανοδημοκρατών κράτησε είκοσι ολόκληρα δευτερόλεπτα.
Ο Σολτς έχει το εκλογικό προβάδισμα, αλλά ο Λάσετ δεν έχει χάσει τις ελπίδες του. Το αποτέλεσμα ήταν τέτοιο ώστε συμβαίνει το εξής παράδοξο: Ξέρουμε τους μικρότερους εταίρους, αλλά δεν ξέρουμε τον μεγαλύτερο. Με το σενάριο ενός νέου μεγάλου συνασπισμού να είναι το πιο χλωμό, είναι σχεδόν βέβαιο πως στην κυβέρνηση θα συμμετάσχουν οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι. Οι Πράσινοι θα ήθελαν τους Σοσιαλδημοκράτες, οι Φιλελεύθεροι όμως είναι πιο κοντά στους Χριστιανοδημοκράτες.
Χλωμό, αλλά ένας νέος μεγάλος συνασπισμός Σοσιαλδημοκρατών - Χριστιανοδημοκρατών αποκλείεται εντελώς;
Στην πολιτική ιστορία της Γερμανίας υπάρχουν τουλάχιστον τρία προηγούμενα κυβερνήσεων των οποίων ηγήθηκαν καγκελάριοι από το κόμμα που ήρθε δεύτερο στις κάλπες. Πολλοί θα προτιμούσαν μια επανάληψη της ιστορίας όχι για να επαναληφθεί η ιστορία σαν φάρσα αλλά γιατί ένας συνασπισμός τύπου Μέρκελ χωρίς τη Μέρκελ θα σημαίνει μεγαλύτερη σταθερότητα.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην Τζαμάικα και τον Φωτεινό Σηματοδότη;
Ακριβώς, στον μεγαλύτερο εταίρο. Αν ηγηθούν μιας κυβέρνησης Πράσινων και Φιλελεύθερων (κίτρινο) οι Χριστιανοδηνοκράτες (μαύρο), τότε έχουμε Τζαμάικα. Αν ηγηθούν οι Σοσιαλδημοκράτες (κόκκινο), τότε πάμε στο φανάρι.
Και γιατί έχουν σημασία όλα αυτά;
Στον ιταλικό Τύπο γράφτηκε πως οι γερμανικές εκλογές θα καθορίσουν το μέλλον των Ιταλών περισσότερο και από τις ιταλικές. Ισχύει και για το δικό μας μέλλον. Το πρόσωπο - κλειδί σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι τόσο ο καγκελάριος όσο ο άνθρωπος που θα αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών. Εάν αυτός είναι ο Κρίστιαν Λίντνερ, ηγέτης των Φιλελεύθερων, τότε θεωρείται βέβαιο πως θα υπάρξει πίεση στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Θα είναι περίπου σαν να επιστρέφει το φάντασμα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Πότε θα λυθεί η απορία εκείνου του πιτσιρίκου;
Οι Γερμανοί σκάρωσαν έναν νεολογισμό - «μερκελίζω» («merkeln») που σημαίνει διστάζω, κωλυσιεργώ, αποφεύγω να πάρω αποφάσεις. Έπειτα από δεκαέξι χρόνια θα ήταν αδύνατον να μην διαποτίσει το πνεύμα της καγκελαρίου ολόκληρη την πολιτική κουλτούρα της Γερμανίας. Ανάμεσα σε δισταγμούς και κωλυσιεργίες, οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα πάρουν τον χρόνο τους με διακηρυγμένο στόχο να έχουν ολοκληρωθεί έως τα Χριστούγεννα. Μιλάμε δηλαδή για τρεις γεμάτους μήνες.
Τι θα σημαίνει αυτό το τρίμηνο για την Ευρώπη;
Πως θα «μερκελίσει» ολόκληρη η ήπειρος και θα μείνουν μετέωρα, όσο μετέωρη είναι σε αυτή τη φάση η Γερμανία, ανοικτά θέματα όπως το Σύμφωνο Σταθερότητας και η κοινή Αμυνα. Το ίδιο ισχύει για το μεταναστευτικό αλλά για την «Πράσινη Συμφωνία» με την οποία η Ευρώπη φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση. Εντάξει, η Ευρώπη μερκέλιζε και πριν από την Άνγκελα Μέρκελ. Πάντα κωλυσιεργούσε, ποτέ δεν βιαζόταν.
Κι εμείς τι να ευχηθούμε τώρα;
Τι άλλο; Στο τέλος θα κερδίζει πάντα, αν όχι ο καλύτερος, τουλάχιστον ο δικός μας…
