22/11/63

Στο βιβλίο του «22/11/63» (εκδ. Bell), ο Στίβεν Κινγκ δημιουργεί μια μεγάλη ευκαιρία να ανατραπεί η αμερικάνικη ιστορία.

Εντάξει, η ιδέα μπορεί να μην είναι και πολύ πρωτότυπη – ένας καθηγητής αγγλικών μπορεί να μπαινοβγαίνει στο παρελθόν από μια κρυφή πόρτα. Όμως εδώ μιλάμε για Στίβεν Κινγκ και αυτομάτως απορρίπτουμε τη λέξη κλισέ από το συγγραφικό εύρημα. Γιατί ο Τζέικ Έπινγκ δεν έχει αποστολή να διορθώσει, όπως είθισται, το δικό του παρελθόν, αλλά να αποτρέψει δύο δολοφόνους. Έναν που θα σκοτώσει μια οικογένεια (το προσωπικό του στοίχημα απέναντι σ’ ένα μαθητή του) και το δολοφόνο του Κένεντι (υποχρέωση απέναντι σ’ αυτόν που του αποκάλυψε τη δίοδο στο παρελθόν).

Ο Κινγκ μπορεί να δανείστηκε την «κουνελότρυπα», αλλά την άνοιξε βάζοντας όρους για χάρη του σασπένς και της… αληθοφάνειας. 1. Ο ήρωας επιστρέφει πάντοτε στο ’58 (9/9/58, 11:58) και όσο και να παραμείνει εκεί, στο παρόν έχουν περάσει μόνο δύο λεπτά. 2. Κάθε επιστροφή του ήρωα στο παρελθόν τον υποχρεώνει να τα ζήσει όλα από την αρχή. 3. Η οποιαδήποτε πράξη στο παρελθόν έχει αντίκτυπο στο μέλλον. 3. Κάθε κίνησή του στο παρελθόν προκαλεί αποτελέσματα με βάση τη θεωρία του χάους (γνωστή και ως το φαινόμενο της πεταλούδας).

Η μαεστρία του Κινγκ φανερώνεται στον τρόπο που δομεί την ιστορία του. Η απόκρουση του δολοφόνου της οικογένειας του μαθητή του αποτελεί ένα είδος μαθητείας για τον Έπινγκ πριν πέσει στα βαθιά – δεν θα μπορούσε από τη μια ώρα στην άλλη να γίνει ο μεγάλος εκδικητής. Επιπλέον, βάζει ως εμπόδιο στα σχέδιά του έναν έρωτα. Αξίζει να τον θυσιάσει ο ήρωας, προκειμένου να φέρει εις πέρας τα σχέδιά του;

Κι ενώ η επιστροφή στη συγκεκριμένη εποχή πιστεύαμε πως θα δώσει την ευκαιρία στο συγγραφέα να αποτίσει φόρο τιμής στα νεανικά χρόνια του, μας τη φέρνει. Η ατμόσφαιρα αναπαριστάται με ζωντάνια, όμως δεν κατακλυζόμαστε από λεπτομέρειες-αναφορές. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να μας καταπλήξει με την ενδελεχή έρευνα που έχει κάνει σχετικά με τη δολοφονία του προέδρου, ώστε κλείνοντας το βιβλίο να αποφασίσουμε σε πιο στρατόπεδο θα μπούμε: σ’ αυτό των συνωμοσιολόγων που πιστεύουν πως άλλοι όπλισαν το χέρι του Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ ή σ’ αυτό με όσους πιστεύουν πως μόνος του έδρασε.

Η αίσθηση που αποκομίζεις διαβάζοντας τις 834 σελίδες (μτφ. Γιάννης Σπανδωνής) είναι αμφίρροπη. Άλλες φορές νιώθεις πως πρόκειται για το καλύτερο βιβλίο του (Los Angeles Times Book Prize for Best Mystery/Thriller 2011) και άλλες πως το θέμα του τον ξεπερνά – ιδιαίτερα στην επιστροφή του στο σήμερα. Όπως και να έχει, όμως, είναι πολλές οι φορές που πιάνεις τον εαυτό σου να μονολογεί: το κάθαρμα, δικαιολογημένα θεωρείται ο σύγχρονος βασιλιάς του σασπένς.