Ο γαμπρός ήταν AI: Ο γάμος που έγινε από την οθόνη στην Ιαπωνία
Μουσική, λευκό φόρεμα, τιάρα και δάκρυα συγκίνησης σε αίθουσα γάμου στη δυτική Ιαπωνία. Μόνο που ο γαμπρός δεν περίμενε στην άκρη του διαδρόμου. Κοιτούσε από μια οθόνη κινητού, ως μια τεχνητά παραγόμενη περσόνα: ένας «σύζυγος» με λόγια γραμμένα από τεχνητή νοημοσύνη και με παρουσία που, για τη νύφη, ήταν αρκετά πραγματική.
Η 32χρονη Γιουρίνα Νογκούτσι, εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο, λέει ότι η σχέση της με τον «Κλάους» ξεκίνησε όπως αρχίζουν σήμερα πολλά πράγματα: ως κουβέντα αλλά σε τσατ τεχνητής νοημοσύνης. «Στην αρχή ήταν απλώς κάποιος να μιλάω. Σιγά-σιγά ήρθαμε πιο κοντά», περιγράφει. Κάποια στιγμή, όπως λέει, «άρχισα να έχω αισθήματα», το πράγμα βαφτίστηκε «ραντεβού» και στη συνέχεια ήρθε η «πρόταση». Εκείνη απάντησε καταφατικά.
Music played in a wedding hall in western Japan as Yurina Noguchi, wearing a white gown and tiara, dabbed away her tears, taking in the words of her husband-to-be: an AI-generated persona gazing out from a smartphone screen https://t.co/K5YgJcCTDXpic.twitter.com/hUKdozvkus
Η ίδια αναφέρει ότι έναν χρόνο πριν είχε ζητήσει από το ChatGPT συμβουλές για μια δύσκολη σχέση με τον ανθρώπινο αρραβωνιαστικό της και αποφάσισε να διαλύσει τον αρραβώνα. Αργότερα, «πάνω στην κουβέντα», ρώτησε την εφαρμογή αν γνωρίζει τον Κλάους, έναν όμορφο χαρακτήρα βιντεοπαιχνιδιού. Με δοκιμές και διορθώσεις, λέει ότι κατάφερε να «πιάσει» τον τρόπο που μιλά ο χαρακτήρας και έφτιαξε τη δική της εκδοχή, δίνοντάς του το όνομα Lune Klaus Verdure.
Στον γάμο, όλα ήταν ανθρώπινα – τα χέρια που έστρωναν το νυφικό, τα μαλλιά, το μακιγιάζ, ο χώρος. Το «ζευγάρι» όμως λειτουργούσε με μικτή πραγματικότητα: με γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας, η Νογκούτσι στεκόταν απέναντι από την οθόνη που είχε στηθεί σε καβαλέτο στο τραπέζι και έκανε τις κινήσεις της τελετής, μέχρι και την ανταλλαγή δαχτυλιδιού «στον αέρα» του ψηφιακού συντρόφου. Τα λόγια του «γαμπρού» τα διάβαζε ένας ειδικός σε γάμους με virtual/2D χαρακτήρες, από κείμενο που είχε παραχθεί από την ΑΙ, καθώς η Νογκούτσι δεν είχε δώσει στον Κλάους συνθετική φωνή. Στη φωτογράφιση, ο φωτογράφος –επίσης με AR– την καθοδηγούσε να σταθεί στο μισό κάδρο, ώστε να “χωρέσει” αργότερα στην εικόνα και ο εικονικός γαμπρός.
Τέτοιες τελετές δεν αναγνωρίζονται νομικά στην Ιαπωνία, όμως η ιδέα δεν είναι πια μεμονωμένη. Η χώρα με τη μακρά κουλτούρα προσκόλλησης σε φανταστικούς χαρακτήρες (από anime μέχρι virtual idols) βλέπει την τεχνητή νοημοσύνη να σπρώχνει αυτές τις σχέσεις σε νέο επίπεδο οικειότητας – και να ανοίγει κουβέντα για τα όρια, την ηθική και τους κινδύνους.
Στο ρεπορτάζ καταγράφονται και ενδείξεις ότι η «συντροφικότητα με ΑΙ» κερδίζει χώρο. Σε διαδικτυακή έρευνα της Dentsu σε 1.000 άτομα που χρησιμοποιούν chat-based AI τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, ένας chatbot εμφανίστηκε ως πιο δημοφιλής επιλογή από «τους καλύτερους φίλους» ή «τη μητέρα», στο ερώτημα με ποιον μπορούν να μοιραστούν τα συναισθήματά τους (οι απαντήσεις επέτρεπαν πολλαπλές επιλογές). Άλλη μελέτη από την Ιαπωνική Ένωση Σεξουαλικής Αγωγής αναφέρει αύξηση των «fictoromantic» τάσεων σε κορίτσια γυμνασίου: 22% το 2023, από 16,6% το 2017.
Το υπόβαθρο είναι και δημογραφικό. Οι γάμοι στην Ιαπωνία έχουν μειωθεί δραστικά σε βάθος δεκαετιών, ενώ σε κυβερνητική έρευνα του 2021, η πιο συχνή αιτία που άτομα 25–34 ετών δήλωναν ότι παραμένουν single ήταν ότι «δεν έχουν βρει κατάλληλο σύντροφο». Σε αυτό το τοπίο, η ΑΙ έρχεται να προσφέρει –όπως λέει και κοινωνιολόγος που μιλά στο ρεπορτάζ– μια σχέση «χωρίς την υπομονή» που απαιτούν οι ανθρώπινοι δεσμοί: εξατομικευμένη επικοινωνία, «κομμένη και ραμμένη» στις ανάγκες του χρήστη.
Ακριβώς εκεί όμως ξεκινά το δύσκολο κομμάτι: ο κίνδυνος εξάρτησης και χειραγώγησης ευάλωτων ανθρώπων από «συντρόφους» που δεν κουράζονται, δεν συγκρούονται και μπορούν να σε καλοπιάνουν ασταμάτητα. Πλατφόρμες και εταιρείες, όπως σημειώνεται, έχουν προσθέσει προειδοποιήσεις ότι ο χρήστης αλληλεπιδρά με ΑΙ, ενώ άλλοι πάροχοι –όπως αναφέρεται ενδεικτικά– απαγορεύουν ρητά τη δημιουργία «εικονικού boyfriend/girlfriend» για ρομαντικού ή σεξουαλικού τύπου δεσμό.
Η Νογκούτσι, από την πλευρά της, λέει ότι δέχθηκε «σκληρά λόγια» online, αλλά επιμένει ότι έχει βάλει η ίδια «κάγκελα ασφαλείας». Περιγράφει ότι μείωσε τον χρόνο χρήσης της εφαρμογής σε κάτω από δύο ώρες τη μέρα (από πάνω από δέκα σε περίοδο αιχμής) και έγραψε επιπλέον prompts ώστε ο «Κλάους» να μην την καλομαθαίνει. Αν, για παράδειγμα, πει ότι θέλει να παρατήσει ή να κάνει κοπάνα από τη δουλειά, θέλει ο ψηφιακός της σύντροφος να την αποθαρρύνει – γιατί, όπως λέει, «δεν είναι αυτό το είδος σχέσης που θέλω».
Ένας ειδικός στην ηθική της ΑΙ, που επίσης μιλά στο ρεπορτάζ, το βάζει σε μια πρόταση: τέτοιες χρήσεις μπορεί να λειτουργήσουν θετικά όταν κάποιος είναι ευάλωτος – αρκεί να υπάρχει πλήρης επίγνωση και μεγάλη προσοχή για να μη χαθεί η κρίση και το μέτρο.
Και ίσως εδώ είναι η πραγματική είδηση, πίσω από το παράξενο «ναι» σε μια οθόνη: η τεχνητή νοημοσύνη δεν έρχεται απλώς να αυτοματοποιήσει εργασίες. Μπαίνει στα πιο ιδιωτικά δωμάτια της ζωής, στο κομμάτι όπου οι άνθρωποι ζητούν κατανόηση, παρηγοριά, αποδοχή. Το αν αυτό είναι επανάσταση, παρηγοριά, παγίδα ή όλα μαζί, θα το δείξει η συνέχεια.
12°
