Είδαμε πριν από μόλις λίγες μέρες στo facebook αυτό που είχε από καιρό συζητηθεί. Το like απέκτησε υποεκδοχές, προσδιοριστικές της συναισθηματικής έκφρασης. Χαρά, έκπληξη, λύπη, θυμός. Μαζί και μια καρδούλα.
Είχε ειπωθεί ότι το like δεν ήταν «ικανό» να καλύψει το εύρος των συναισθημάτων, που γεννώνται από μία ανάρτηση. Ότι αποτελούσε μία μονοδιάστατη αντίληψη στη σύνθετη πραγματικότητα των social media. Το ζήτημα είναι αν τα νέα emoticons έρχονται πραγματικά να προσδώσουν ειλικρίνεια στο Μέσο. Δεν το πιστεύω. Μοιάζουν περισσότερο να προσπαθούν με έναν ήπιο τρόπο να ξεπεράσουν την αμηχανία που θα προξενούσε η ευθύτητα του dislike. Έτσι, στην πρώτη της τουλάχιστον γεύση, η νέα προσέγγιση δεν μοιάζει πειστική, φαίνεται να αγγίζει μόνο επιφανειακά το συναισθηματικό σφυγμό. Για ακόμη μία φορά τα social media - παρά την χρησιμότητά τους - δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη ζωή.
Γιατί τα συναισθήματα πρέπει να είναι τόσο σαφώς προσδιορισμένα και διακριτά, ώστε να είναι αναλώσιμα από μετρητές; Γιατί να μην μπορεί να συνυπάρχει η λύπη με την οργή; Η έκπληξη με τη λύπη ή η έκπληξη με τη χαρά; Γιατί το ένα συναίσθημα να μην διαδέχεται το άλλο; Γιατί η συναισθηματική και νοητική διεργασία να παρουσιάζεται τόσο απλοϊκή;
Αναμφίβολα ένα Μέσο για να διατηρήσει την εικόνα του φρέσκια χρειάζεται να προβαίνει σε αλλαγές. Έχω όμως την αίσθηση ότι η νέα χρήση εκφυλίζει σε μεγάλο βαθμό το ίδιο το συναίσθημα, του αποστερεί το βάθος, το φτωχαίνει και αφαιρεί μέρος της σοβαρότητας του ιδίου του Μέσου.
Τι εννοώ: Το να δηλώσει κανείς τη θλίψη του - λόγου χάρη - για τους ανθρώπους που χάνονται στο Αιγαίο και για τα τόσα δεινά που συμβαίνουν στην ανθρωπότητα χρησιμοποιώντας το emoticon της λύπης, πέραν του ότι απλά εξυπηρετεί μία μορφή «αυτοκάθαρσης» - ως ρηχή εκδοχή της εξομολόγησης -, ελάχιστα προσδίδει στο συλλογικό γίγνεσθαι. Τα αυτονόητα δεν χρειάζονται επιπλέον σφραγίδα. Είναι σαν να αμφισβητούμε το αυτοπόδεικτό τους, σαν να μην διαθέτουμε συλλογικά αποδεκτό κώδικα αξιών. Απεναντίας, επιτείνεται η ψευδαίσθηση της κοινωνικής συμμετοχής, που χαρακτηρίζει τον «αποεντοπισμένο» σύγχρονο θεατή, ο οποίος συχνά αρκείται στο κλικ, θεωρώντας ότι «επιτέλεσε» έτσι το καθήκον του.
Δεν είναι έως και αισθητικά προσβλητική η παρουσία του χαμογελαστού emoticon κάτω από μια τραγική είδηση; Στην ειδική συνθήκη της χώρας μας αλλά και περισσότερο διευρυμένα, η προσέγγιση αυτή λειτουργεί ως μία ακόμη αφορμή να οξύνουμε την ακρότητα της έκφρασης στην κοινωνική έριδα, να γίνουμε ωμότεροι. Και η αγάπη; Γιατί κάτι πραγματικά τόσο πολύτιμο θα πρέπει να μοιράζεται αφειδώς με χαζοχαρούμενες καρδούλες οπουδήποτε και με οποιαδήποτε συνθήκη;
Συνοψίζοντας, το like παρά την αφαιρετικότητά του έπαιρνε πολλές αναγνώσεις κατά περίσταση, διατηρούσε ένα «μυστήριο» στην αποκωδικοποίησή του και όταν δεν αρκούσε απλά αντικαθίστατο από τη σιωπή. Γιατί απαξιώνουμε τη σιωπή; Γιατί δεν την αντέχουμε;
Μερικές φορές, προϋποθέτει περισσότερη ενδοσκόπηση, περισσότερη αγάπη και λύπη από το γρήγορο, άκοπο πάτημα ενός emoticon.
