- CITY GUIDE
- PODCAST
-
10°
Νιλ Γκέιμαν: Η δύναμη, η εξουσία, η εκμετάλλευση, η τέχνη… και εμείς
«Δεν θα πάψω να αγαπώ τα βιβλία του Νιλ Γκέιμαν, αλλά δεν μπορώ πια να τα υποστηρίξω δημόσια»

Τι κάνουμε όταν ένας αγαπημένος μας συγγραφέας κατηγορείται για σεξουαλική κακοποίηση; Μερικές σκέψεις με αφορμή την υπόθεση του Νιλ Γκέιμαν
Στον κόσμο της λογοτεχνίας, λίγα πράγματα είναι πιο καταστροφικά από το να μάθουμε ότι ένας αγαπημένος —αν και όχι απαραίτητα ισχυρός— συγγραφέας κατηγορείται για σεξουαλική κακοποίηση. Αποκαλύψεις τέτοιου τύπου προκαλούν σοκ στους αναγνώστες, στους εκδότες, και στην πολιτιστική κοινότητα. Ουσιαστικά, αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε μία σειρά από άβολα ερωτήματα σχετικά με την ηθική, την τέχνη, και τη θέση που έχουν στη ζωή μας άνθρωποι που θαυμάζουμε. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε το κεφάλι από την άλλη. Εν πάση περιπτώσει: όταν γκρεμίζεται ο καλλιτέχνης, τι γίνεται με το έργο του; Το ξεχνάμε; Ή απλά διαχωρίζουμε τον δημιουργό από το δημιούργημά του;
Δεν μπορώ να κρύψω ότι η αποκάλυψη πως ένας αγαπημένος μου συγγραφέας εμπλέκεται σε κάποιο σοβαρό παράπτωμα μοιάζει (και) με προσωπική προδοσία. Κάποια βιβλία καταλαμβάνουν ιερό χώρο στη ζωή μας, προσφέροντας παρηγοριά και έμπνευση: καταπραΰνουν τη ροή του χρόνου μέσα μας. Αν ένας τέτοιος συγγραφέας διαπράξει κάτι θεμελιωδώς κακό, μοιάζει να παραβιάζει την εμπιστοσύνη που του δείχναμε μέχρι τώρα. Ακόμη χειρότερα: η συναισθηματική σύγκρουση μέσα μας γίνεται εντονότερη όταν το περί ου ο λόγος έργο μιλά ακριβώς για θέματα δικαιοσύνης, ενσυναίσθησης και ταυτότητας. Όταν είναι πράγματι καλό.
Λοιπόν; Τι κάνουμε; Πρέπει να συνεχίσουμε να τον διαβάζουμε; Είναι ηθικό; Μπορούμε να συνεχίσουμε να προτείνουμε τα βιβλία του, έστω και χωρίς τον προηγούμενο ενθουσιασμό μας; Πόσο ξεχωριστό είναι το έργο από τον δημιουργό του; Είναι τα βιβλία, αφ’ ης στιγμής εκδοθούν, διοχετευθούν στην αγορά και μπουν στις βιβλιοθήκες, κομμάτι του πολιτιστικού τοπίου, ανοιχτά σε ερμηνείες, «αυθύπαρκτα» και ξεχωριστά από τον άνθρωπο που τα εμπνεύστηκε και τα έγραψε; Ή κάτι άλλο; Και τι ακριβώς; Και πού (και πώς) εμπλεκόμαστε εμείς σε όλο αυτό, με τη στάση μας και τη στήριξή μας, οικονομική, συμβολική ή άλλη;
Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω είναι πολύ πιο απλές όταν μιλάμε για νεκρούς συγγραφείς, για πράγματα που συνέβησαν παλιά. Ποιος μπορεί σήμερα να σκέφτεται με μνησικακία τον Ηρώδη;… Και, ναι, όλοι αγαπάμε κλασικούς συγγραφείς που για τον ένα ή τον άλλο λόγο δεν θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι είναι άμεμπτοι, είτε για πολιτικούς λόγους, είτε για ιδεολογικούς, είτε για ό,τι άλλο. Όσο ανατριχιαστικό και να είναι, έχουν γραφτεί εξαιρετικά βιβλία από συγγραφείς που στοιχίζονταν με τους ναζί, ή που ήταν αποδεδειγμένα παιδόφιλοι… Ναι, θα πει κανείς, αυτά όμως συνέβησαν παλιά. Ο πανδαμάτωρ χρόνος έχει λειάνει τα κόκαλά τους, τα έγλυψε από τα ανομήματά τους, το έργο τους είναι πια καθαρό, και απολύτως διακριτό από αυτούς.
Ποια είναι όμως η «σωστή» θέση των αναγνωστών όταν ο κατηγορούμενος συγγραφέας είναι ζωντανός και δραστήριος; Και μάλιστα εξόχως ισχυρός; Τι μπορούν ή τι πρέπει να κάνουν; Έχει ο καθένας μας προσωπικά τη δύναμη να διαμορφώσει, ή καλύτερα να ελέγξει στο ελάχιστο, το λογοτεχνικό τοπίο; Εάν συνεχίζουμε να τον διαβάζουμε, γυρίζουμε την πλάτη μας στα θύματα; Τα φιμώνουμε; Τα προδίδουμε;
Η τέχνη έχει τη δύναμη να εμπνέει και να θεραπεύει, αλλά αντανακλά και τις ατέλειες των δημιουργών της. Και ασφαλώς οι αναγνωστικές επιλογές μας έχουν σημασία. Δεν θα πάψω να αγαπώ τα βιβλία του Νιλ Γκέιμαν, αλλά δεν μπορώ πια να τα υποστηρίξω δημόσια.

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ένα μεσημέρι με τους θεματοφύλακες της ελληνικής γλώσσας στην Ουκρανία
Κωνσταντίνα Ρουσσίδη, Μαριάντζελα Κατσιαβριά, Μένια Παπαδοπούλου μιλούν για τα βιβλία τους που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν
Στο νέο του βιβλίο µελετά το φαινόµενο του µοντερνισµού και µεταµοντερνισµού, όπως και το αντίκτυπό τους στη σύγχρονη λογοτεχνία
Μια ευφάνταστη ιστορία που περιπαίζει με χιούμορ τη γραφειοκρατία του σοβιετικού καθεστώτος, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τα αποτελέσματα της λογοτεχνίας στην ψυχοσύνθεση ενός αναγνώστη
Μιλήσαμε με τον καθηγητή με αφορμή το νέο του βιβλίο «Όταν η γνώση είναι ζωή», μια πραγματεία για την παιδεία, την οικογένεια και τους νέους
Περιπλάνηση στον σκοτεινό εσωτερικό λαβύρινθο με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του «Εσωτερικό ταξίδι μετ’ εμποδίων»
Βιβλία για την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις, για τα μυθιστορήματα και δοκίμια προστίθενται στα αναγνώσματά μας
Σώθηκε τελευταία στιγμή από τα σκουπίδια
Τα βιβλία του, «Ακόμα και οι καουμπόισσες μελαγχολούν» και «Ο Τρυποκάρυδος», συνεχίζουν να πουλιούνται
Οι σχέσεις με τον Υψηλάντη και η μονομαχία που τον οδήγησε στον θάνατο
Μια νέα μετάφραση μας εισάγει στη μαγεία της ποιήσης ενός από τους σημαντικότερους γερμανούς ποιητές
Το φαινόμενο της αυτοκτονίας, από τον Ροδόλφο των Αψβούργων, μέχρι τον Όσκαρ Ουάιλντ, τον Τσέζαρε Παβέζε, τον Άντι Γουόρχολ και τον Κερτ Κομπέιν
Μια εξερεύνηση των σύγχρονων κοινωνικών προβληματισμών φιλτραρισμένη μέσα από έναν καθρέφτη μαγικού ρεαλισμού
Η ιστορία που θα περιβάλλει για πάντα τον μεγάλο λογοτέχνη
Στην πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Ποιήματα-Μπροσούρες 2015-2019» στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας
Μια εμπεριστατωμένη ανάλυση των σχέσεων του κινηματογράφου με την επιστήμη της ιστορίας
Η ποιήτρια μας μιλάει για το έργο της «Χαμένη θεά» που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2024
Ο συγγραφέας και κορυφαίος σκηνοθέτης καταγράφει την υποβαθμισμένη και «σκοτεινή» πλευρά της Ρώμης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Μια συζήτηση με την ψυχαναλύτρια και ιδρύτρια της Κοιτίδας με αφορμή το νέο της βιβλίο «Διαδρομές γονεϊκότητας. Πώς γινόμαστε ή δεν γινόμαστε γονείς» (εκδ. Παπαδόπουλος)
Ελληνική και ξένη λογοτεχνία, ποίηση και θεατρικά έργα προστίθενται στα αναγνώσματά μας
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.