Τατιάνα Αβέρωφ: Το γράψιμο ήταν ανέκαθεν η μεγάλη μου αγάπη και ανάγκη

Η Τατιάνα Αβέρωφ είναι συγγραφέας αστυνομικών και άλλων μυθιστορημάτων και γεννήθηκε στην Αθήνα. Ανήκει στην ιστορική οικογένεια Αβέρωφ που κατάγεται από το Μέτσοβο, ενώ εκτός από συγγραφέας (και ψυχολόγος, με σπουδές στην Αγγλία) είναι και διευθύντρια της Πινακοθήκης Αβέρωφ, από την εποχή της ίδρυσής της το 1988. Με αφορμή το νέο της αστυνομικό μυθιστόρημα, «Silver Alert», η κυρία Αβέρωφ μας μιλάει για τις πηγές έμπνευσής της και για τον τόπο καταγωγής της, όπου και διαδραματίζεται το έργο.

Φαντάζομαι θα σας έχουν κάνει πολλοί αυτή την ερώτηση, όμως, τι σας παρακίνησε στο να γράψετε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα σήμερα; Είναι, νομίζω, το δεύτερο με πρωταγωνιστή τον αστυνόμο Περικλή Γαλάνη, μετά το «Έγκλημα στον Παράδεισο» (2017).
Σωστά. Είναι το δεύτερο αστυνομικό από τα εφτά, πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, μυθιστορήματα που έχω εκδώσει. Δεν είχα όμως στο νου μου να ξαναγράψω αστυνομικό. Σ’ αυτό έπαιξε ρόλο η τύχη, θα έλεγα. Ήμουν καθοδόν προς Μέτσοβο και στο μυαλό μου επεξεργαζόμουν διάφορα πιθανά θέματα για επόμενο βιβλίο –  ένα από τα οποία είχε κάποια σχέση με την αρχαιοκαπηλία. Φτάνοντας, βρίσκω το χωριό ανάστατο από το πιο πρόσφατο θέμα κουτσομπολιού: Μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας με κλοπές εικόνων από εκκλησίες, στην οποία εμπλέκονταν ίσως και πρόσωπα γνωστά και σεβάσμια της περιοχής μας. Τέτοια σύμπτωση! Το πήρα σαν σημάδι. Παράλληλα βέβαια, μου άρεσε η ατμόσφαιρα του πρώτου μου αστυνομικού βιβλίου, αγαπούσα τους ήρωές μου και ήθελα να τους ξαναβρώ, να δημιουργήσω καινούργιους και να ταξιδέψω πάλι στον μικρόκοσμο που είχα δημιουργήσει.

Χρησιμοποιείτε στοιχεία από δημοσιογραφικά άρθρα ή ρεπορτάζ; Από πού αντλείτε συνήθως το υλικό των μυθιστορηματικών έργων σας;
Δεν υπάρχει «συνήθως», το κάθε βιβλίο προκύπτει από ένα διαφορετικό μίγμα ακουσμάτων, βιωμάτων, κολλημάτων, συμπτώσεων, ειδήσεων ή θεμάτων που με συγκινούν. Είναι μάλλον μια υποσυνείδητη διαδικασία, που, άμα είσαι σε εγρήγορση και έχεις τις κεραίες σου σηκωμένες, κάποια στιγμή η πρώτη ιδέα σε χτυπάει σαν σπίθα ηλεκτρισμού. Και στη συνέχεια, βέβαια, κάνω και την απαραίτητη έρευνα, από βιβλία, δημοσιεύματα και ει δυνατόν ανθρώπους που βιώνουν οι ίδιοι ή έχουν προσωπικές μνήμες σχετικές με αυτό που θέλω να ζωντανέψω.

Οι κυρίως σπουδές σας, στην Αγγλία, αν δεν κάνω λάθος, ήταν επάνω στην Ψυχολογία. Γιατί το σασπένς και το μυστήριο «μιλάει» περισσότερο στον αναγνώστη, αν βέβαια κρίνετε πως ισχύει κάτι τέτοιο;
Πιστεύω ότι και τα δύο είναι σημαντικά. Το σασπένς με την ευρεία έννοια του όρου, έχει να κάνει με την εμπλοκή του αναγνώστη, την προσμονή, τη λαχτάρα του να διαβάσει παρακάτω – κάτι που είναι σημαντικό σε κάθε είδος βιβλίου όχι μόνο στα αστυνομικά. Συχνά θεωρείται ότι το σασπένς καλλιεργείται αποκλειστικά μέσα από τη δράση, το μυστήριο, την πλοκή του βιβλίου. Όμως η δράση από μόνη της μπορεί να είναι βαρετότατη. Χρειάζονται ήρωες για να ζωντανέψει η δράση. Η ανθρώπινη ιστορία, τα διλήμματα, οι δυσκολίες, τα πάθη, αυτά είναι που δίνουν χρώμα και βάθος στην πλοκή. Με άλλα λόγια, η Ψυχολογία εισχωρεί παντού.

Το «Silver Alert» λαμβάνει χώρα σε ένα κεφαλοχώρι των Ιωαννίνων, που είναι ο τόπος καταγωγής σας. Γιατί διαλέξατε αυτή την τοποθεσία, πέραν βέβαια του ότι τη γνωρίζετε καλά; Υπήρξαν σκηνές από το φυσικό ή το ανθρωπογενές τοπίο που σας έφεραν στο νου μια υπόθεση μυστηρίου ή και εγκλήματος;
Ο τόπος καταγωγής μου είναι η πηγή που τροφοδοτεί την γραφή μου όχι μόνο σε τούτο το βιβλίο αλλά, εμμέσως, σε όλα νομίζω. Όταν αποφάσισα να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου και στο αστυνομικό μυθιστόρημα, διάλεξα αυτομάτως να το τοποθετήσω σε ένα περιβάλλον οικείο, μακριά από τη μεγάλη πόλη. Διαισθάνθηκα πως αυτό θα με βοηθούσε να διαχειριστώ καλύτερα την αστυνομική πλοκή, αλλά και να μιλήσω για τα κακώς κείμενα της μικρής κοινότητας και της ανθρώπινης φύσης με χιούμορ και τρυφερότητα.

Μέτσοβο © Γιάννης Λάριος

Εκτός από συγγραφέας είστε και διευθύντρια της Πινακοθήκης Αβέρωφ, στο Μέτσοβο, που διαθέτει μια συλλογή με σημαντικά έργα του παρελθόντος. Στο βιβλίο μιλάτε για κλοπές βυζαντινών θησαυρών και κειμηλίων από εκκλησίες. Συνδέεται, ίσως, η γνώση σας αυτή επάνω στην τέχνη του παρελθόντος με τη θεματολογία του βιβλίου;
Όχι, δεν νομίζω να έπαιξε κάποιο ρόλο. Σας ανέφερα νωρίτερα την απίστευτη σύμπτωση που με οδήγησε στην αρχική σύλληψη του «Silver Alert».

Σε τι βαθμό έχει επηρεάσει την καριέρα σας το βαρύ όνομα της οικογένειάς σας, μίας από τις σημαντικότερες ιστορικές οικογένειες της Ηπείρου;
Η ενασχόλησή μου με την Πινακοθήκη Αβέρωφ σίγουρα είναι αποτέλεσμα του ονόματός μου. Είναι ένα σημαντικό έργο που δημιουργήθηκε από τον πατέρα μου και μου ανατέθηκε να το συνεχίσω. Πριν από αυτό ήμουν για πολλά χρόνια ψυχολόγος σε ιδιωτικό σχολείο και ακόμα πιο πριν (επίδοξη) χορεύτρια – καθαρά δικές μου επιλογές και τα δύο. Το γράψιμο ήταν ανέκαθεν η μεγάλη μου αγάπη και ανάγκη, που άργησα αρκετά μέχρι να βρω πώς να την εκφράσω μέσα από τη μυθοπλασία. Το βαρύ όνομα της οικογένειας επηρεάζει όχι τόσο την καριέρα μου, όσο το πώς την/με προσλαμβάνουν οι άλλοι, που κι αυτό έχει άλλοτε το κόστος του και άλλοτε ωφέλεια – και σίγουρα ένα βάρος ψυχολογικό.

Ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει περισσότερο; Διαβάζοντας το βιβλίο, μου ήρθε στο νου τόσο το έργο της Άγκαθα Κρίστι όσο και εκείνο του Γιάννη Μαρή. Διαβάζετε ξενόγλωσσα ή ελληνικά βιβλία κατά κύριο λόγο;
Από τα βάθη της παιδικής μου ηλικίας, μπορώ να αναφέρω την Ίνιντ Μπλάιτον και, στα 18 μου, την Άγκαθα Κρίστι. Μέχρι πρόσφατα διάβαζα σχεδόν αποκλειστικά ξενόγλωσσα βιβλία. Σημαντικοί συγγραφείς για μένα ήταν η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Τόμας Μπέρνχαρντ, ο Φίλιπ Ροθ, ο Τζον Μπάνβιλ, ο Ίαν ΜακΓιούαν, κ.α., ενώ ακόμα ανακαλύπτω νέες συγγραφικές φωνές που με επηρεάζουν βαθιά, όπως των Ντέιμον Γκάλγκουτ, ΧέρνανΝτιαζ, Χρήστου Αρμάντο Γκέζου, κ.α.

Το γραφείο του Ευάγγελου Αβέρωφ © Γιάννης Λάριος

Έχετε μιλήσει σε άλλες συνεντεύξεις για την περίπλοκη σχέση με τον πατέρα σας. Εκείνος τι διάβαζε; Ήταν λάτρης του αστυνομικού μυθιστορήματος;
Διάβαζε τα πάντα. Του άρεσε η λογοτεχνία και ήταν ενημερωμένος σε ό,τι καινούργιο έβγαινε. Απολάμβανε και ένα καλό αστυνομικό, καθώς και βιβλία ιστορικά, πολιτικά δοκίμια και ό,τι είχε σχέση με την Ελλάδα. Το εντυπωσιακό ήταν ότι τα θυμόταν κιόλας και μπορούσε να σου τα διηγηθεί με κάθε λεπτομέρεια.

Πρόκειται να δούμε τον Περικλή Γαλάνη σύντομα σε νέες περιπέτειες; Ετοιμάζετε κάποιο βιβλίο αυτή την εποχή;
Είναι πολύ νωρίς ακόμα για επόμενο βιβλίο. Τώρα είναι περίοδος όπου «αδειάζω». Αργότερα, με το καλό, βλέπουμε.

Η παρουσίαση του βιβλίου, «Silver Alert», θα πραγματοποιηθεί στο Public Café Συντάγματος, τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου, στις 8.30 μ.μ., παρουσία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνου Τασούλα και της συγγραφέως και μεταφράστριας, Χίλντας Παπαδημητρίου, οι οποίοι θα προλογίσουν το έργο. Την παρουσίαση θα συντονίζει η Ελένη Μπούρα, υπεύθυνη ελληνικής πεζογραφίας για τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.