Βιβλιο

Πολιτιστική διπλωματία και εξωτερική πολιτική

Ένα συλλογικό έργο με τίτλο «Ελληνική Πολιτιστική Διπλωματία. Σύγχρονες Προσεγγίσεις-Μελλοντικές Προκλήσεις» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο

A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Παρουσίαση του βιβλίου «Ελληνική Πολιτιστική Διπλωματία. Σύγχρονες Προσεγγίσεις-Μελλοντικές Προκλήσεις», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Αν και η πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων δεν είναι μόνο εθνικό κεφάλαιο και αλλά κεφάλαιο για την ίδια την ανθρωπότητα, έχουμε ισχνή ιστορία πολιτιστικής διπλωματίας. Δεν αξιοποιούμε το πολιτιστικό μας κεφάλαιο στην εξωτερική πολιτική και έχουμε επαναπαυθεί στον φιλελληνισμό που αναφέρεται κυρίως στην αρχαία Ελλάδα. Το βιβλίο αυτό των εκδόσεων Επίκεντρο, στο οποίο συμμετέχουν επιφανείς επιστήμονες των ανθρωπιστικών σπουδών, ερευνά το πώς η πολιτιστική διπλωματία, αν ασκηθεί χωρίς εθνικιστικές και ταυτοτικές προκαταλήψεις θα συμβάλει στη βελτίωση της διεθνούς εικόνας της χώρας μας και στις στενότερες διεθνείς της σχέσεις. Ίσως συμφωνήσουμε όλοι ότι αυτή η εικόνα δεν είναι όσο ελκυστική θα μπορούσε να είναι και ότι συχνά παραμορφώνεται από στερεότυπα τα οποία καλλιεργούμε και διαιωνίζουμε εμείς οι ίδιοι.

Εξάλλου, απ’ ό,τι μαρτυρούν πολλοί Έλληνες του εξωτερικού, παρά το επαρκές δίκτυο πρεσβειών, ακολούθων και διπλωματικών αποστολών, η Ελλάδα δεν φαίνεται να δραστηριοποιείται για τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού – του αρχαίου και του σύγχρονου αλλά κυρίως του σύγχρονου: η γραφειοκρατία, πιθανώς κάποια οκνηρία και ατολμία, η προσκόλληση στα εσκαμμένα δημιουργούν μια άγονη ατμόσφαιρα στις περισσότερες χώρες του κόσμου οι οποίες γνωρίζουν την Ελλάδα είτε μέσω των κλασικών σπουδών, είτε μέσω του τουρισμού. Όμως έχουμε πολύ περισσότερα να επιδείξουμε από τον εξωτισμό των ελληνικών νησιών και κάποια κλισέ που σχετίζονται με παλαιότερες πολιτιστικές εικόνες.

Πολλά μένουν να γίνουν: η πολιτιστική διπλωματία μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη και επέκταση των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, στις ακαδημαϊκές και επιστημονικές ανταλλαγές, με στήριξη της ελληνικής γλώσσας, διάδοση της ιστορίας και του πολιτισμού της – η εξωστρέφεια, μια στάση θα έπρεπε να υιοθετήσουμε γενικά για το καλό όλων μας, σημαίνει εξαγωγή πολιτισμού, όχι μόνο εισαγωγή· εισαγωγή ξένων φοιτητών, όχι μόνο εξαγωγή Ελλήνων. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, χρειαζόμαστε στενότερες σχέσεις με σκοπό να διαμορφωθούν νέες γενιές ευρωπαϊστών, οι οποίοι, και ως άτομα, να μετατρέπονται, ντε φάκτο, ως άτυποι πρέσβεις της ελληνικής κουλτούρας. Όπως γράφει στον πρόλογο του βιβλίου ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Γιώργος Παγουλάτος, το θέμα είναι to win the hearts and minds ως μέσο άσκησης εξωτερικής πολιτικής.

Ο τόμος αυτός με τον τίτλο «Ελληνική Πολιτιστική Διπλωματία. Σύγχρονες Προσεγγίσεις–Μελλοντικές Προκλήσεις» είναι μια επίκαιρη συμβολή στην ακαδημαϊκή γνώση και στον δημόσιο διάλογο για τη σπουδαιότητα, τις δυνατότητες και τις προοπτικές της πολιτιστικής μας διπλωματίας. Οι συγγραφείς απαντούν σε ερωτήματα όπως: Ποιοι είναι οι κρατικοί φορείς που ασχολούνται με τον σχεδιασμό της στρατηγικής στον τομέα του πολιτισμού και πώς αντιμετωπίζουν την αξιοποίησή του; Ποια είναι τα στοιχεία του πολιτισμού που τελικά επιλέγονται για την προώθηση της χώρας μας στο εξωτερικό και συμβάλλουν στη δημιουργία ενός «μεγάλου αφηγήματος»; Ποια είναι η πραγματική εικόνα της πολιτιστικής διπλωματίας στην Ελλάδα; Το βιβλίο συγκεντρώνει ένα φάσμα αναλύσεων, απόψεων και αφηγήσεων από τρεις διαφορετικές ομάδες ενδιαφερομένων: ακαδημαϊκούς ερευνητές, διοικητικά στελέχη υπουργείων και επαγγελματίες του πολιτισμού. Πρόκειται για μια προσπάθεια να φωτιστεί πώς ασκούμε πολιτιστική διπλωματία και το τι πρέπει να κάνουμε για την προβολή της χώρας μας με ώριμο και δημιουργικό τρόπο, χωρίς τις ευκολίες του φολκλόρ.

Οι συγγραφείς είναι ο Στέφανος Βαλλιανάτος, ο Αντώνιος Βλάσσης, η Παναγιώτα Γαλιατσάτου, η Έλενα Θεοδούλου-Χαραλάμπους, η Όλγα Κολοκυθά, η Μαρία Κουρή, ο Μάριος Κωστάκης, η Ματίνα Μάγκου, ο Σπύρος Μακρής, η Σοφία Μπουτσιούκη, η Νικολέττα Σαραγά και ο Πρόδρομος Τσιαβός.