Βιβλιο

Δεν υπάρχει λύτρωση

Η Παυλίνα Νάσιουτζικ μιλάει στην A.V.

Μανίνα Ζουμπουλάκη
ΤΕΥΧΟΣ 491
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η Παυλίνα Νάσιουτζικ πειραματίζεται με ένα σύνθετο θέμα, ή μάλλον με πολλά σύνθετα θέματα, υιοθετώντας ένα γρήγορο, «ανδρικό» τρόπο γραφής στη «Βροχή» (Λιβάνης), το τελευταίο της μυθιστόρημα, το οποίο είναι πολύ διαφορετικό από αυτά που έχει γράψει ως τώρα…

Στο καινούριο σας μυθιστόρημα «Η βροχή» η έμπνευση και η δημιουργία μοιάζουν να είναι στόχος ζωής. Το πιστεύετε αυτό;

Ο συγγραφέας για να γράψει πρέπει να έχει ένα ρήγμα μέσα του, πρέπει να έχει πληγές τις οποίες μετουσιώνει σε τέχνη. Γράφω για να ζω, όχι για να επιζώ.

Με άλλα λόγια, ένας δημιουργός θα έκανε οποιαδήποτε θυσία για να εξυπηρετήσει το έργο του;

Θυσία στην περίπτωσή μου, ναι, έκπτωση στον κώδικα αξιών μου, όχι.

Η «Βροχή» είναι ένα ρεαλιστικό, σκληρό μυθιστόρημα – κάποιες σκηνές (π.χ. η εκτέλεση με τον υδράργυρο) με κρατήσανε ξύπνια τη νύχτα. Ήταν σκόπιμο αυτό; Ή προέκυψε από την αφήγηση;

Ο Τολστόι στην «Άννα Καρένινα» λέει ότι δεν είχε σκοπό να τη βάλει να αυτοκτονήσει στις γραμμές του τρένου, αλλά να ευτυχήσει. Ο συγγραφέας δημιουργεί τον ήρωα και μετά αυτός αποκτά αυθύπαρκτη ζωή και τον κατευθύνει.

Ο ένας ήρωας μπαίνει στη φυλακή για να μπορεί να μιλήσει «σε πρώτο πρόσωπο». Το θεωρείτε απαραίτητο να βιώνει ο δημιουργός μια κατάσταση προκειμένου να τη γράψει; (π.χ. ο Ιούλιος Βερν δεν έφυγε ποτέ από τη γενέτειρά του κι έγραφε για άγνωστα πράγματα/μέρη.)

Θα απαντήσω με τα λόγια του Κάφκα: Κανείς δεν τραγουδά πιο καθαρά απ’ όσους τραγουδούν από τα τρίσβαθα της κόλασης. Ό,τι εμείς παίρνουμε για τραγούδι των αγγέλων είναι ο ύμνος ο δικός τους.

Το γράψιμο είναι ελευθερία ή έστω απελευθέρωση. Σχολιάστε το.

Ένας από τους κεντρικούς ήρωες του έργου μου, ο επιφανής συγγραφέας αλλά άγνωστος στο αναγνωστικό κοινό Στέφανος Βήκας, που είχε γράψει το best seller όλων των εποχών και δεν το εξέδωσε καν με το όνομά του, βρίσκει στο γράψιμο απελευθέρωση μετά από το μαρτύριο, την κατάθλιψη και την απουσία. Δεν υπάρχει λύτρωση στον κόσμο του δημιουργού.

n

Ο «νέος» αντι-τρομοκρατικός νόμος προτρέπει τους ποινικούς φυλακισμένους να καταδίδουν τους «πολιτικούς», εκτός των άλλων. (Ένας κοινός εγκληματίας μπορεί να ελαφρύνει τη θέση του «αποκαλύπτοντας» στοιχεία για συγκρατούμενούς του που έχουν συλληφθεί ως τρομοκράτες – αυτή είναι η πραγματικότητα, όχι επιστημονική ή άλλη φαντασία…) Μπορείτε να σχολιάσετε το νόμο, έστω ως «Μιχάλης», ήρωας-συγγραφέας που χαστουκίζει έναν αστυνομικό για να μπει στη φυλακή;

Θα είναι φασίστας όποιος βουλευτής από τη λεγόμενη κεντροαριστερά ψηφίσει το παρανοϊκό νομοσχέδιο, το οποίο οδηγεί τους κρατούμενους στην κόλαση, στο θάνατο και στην αυτοκτονία. Για την κατάσταση των φυλακών της Ελλάδας έχουμε ήδη δεχτεί δεκάδες καταγγελίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σκεφτείτε τι θα δεχτούμε με την ψήφιση ενός σαδιστικού, απάνθρωπου νομοσχεδίου. Όσο μειώνονται οι παράνομοι, τόσο θα αυξάνονται οι πολιτικοί υπόνομοι.

Ο Τζορτζ Όργουελ έχει αποδειχθεί προφητικός, τουλάχιστον για την Ελλάδα. Ποιο βιβλίο του πιστεύετε ότι εκφράζει καλύτερα την εποχή που ζούμε;

Το «1984». Αλλά εγώ δεν συμφωνώ με τον Όργουελ, συμφωνώ με τον Χάξλεϊ που στο θαυμαστό καινούριο κόσμο του υποστηρίζει ότι θα μας καταστρέψουν αυτά που αγαπάμε. Αυτό συμβαίνει λόγω της χειραγώγησης της κοινής γνώμης από τα ΜΜΕ, που δεν ανέφεραν ούτε μια φορά, που αποσιώπησαν τη μεγαλύτερη απεργία πείνας –4.500 κρατούμενων σε όλες τις φυλακές της Ελλάδας–, που έγινε στην Ευρώπη, επειδή κάποιοι θέλουν να τους στείλουν στην κόλαση.

Όταν θυσιάζετε έναν ήρωα στο βωμό της ιστορίας σας, δε σας λείπει μετά στην αφήγηση;

Αν αυτό απαιτεί η πλοκή, όχι. Στην περίπτωση του Στέφανου Βήκα η σκηνή της αυτοκτονίας του στη θάλασσα με λύπησε αφάνταστα, αλλά δεν υπήρχε άλλη λύση γι’ αυτόν. Ο Στέφανος Βήκας κινείται ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Έχει περάσει όλα τα μαρτύρια της ανθρώπινης ύπαρξης, ερωτική απογοήτευση, κατάθλιψη, σκότιση του νου. Δεν υπάρχει λύτρωση στον κόσμο του.

Η «Βροχή» είναι γρήγορο μυθιστόρημα, με αστυνομική πλοκή, σκοτεινό και αυτό που λένε οι Άγγλοι «gripping» – δεν σε αφήνει να το αφήσεις. Δοκιμάζετε ένα νέο είδος ή σας βγήκε έτσι;

Ένας συγγραφέας εξελίσσεται. Από παιδί αγαπούσα την αστυνομική λογοτεχνία και τη διάβαζα για ώρες διασκέδασης. Μην ξεχνάμε ότι και ο Βιζυηνός έχει γράψει εξίσου «gripping» διηγήματα, π.χ. «Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου», που προσεγγίζει το αστυνομικό πρότυπο του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Αποφάσισα λοιπόν να πειραματιστώ με το είδος.