«Κατίνα 1922-1925»: H Mάρα Μεϊμαρίδη μιλά για το νέο της βιβλίο

Για κάποιους η Μάρα Μεϊμαρίδη θεωρείται εκδοτικό φαινόμενο. Το best seller «Μάγισσες της Σμύρνης» είναι ανάμεσα στα πιο πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα που μάλιστα μεταφέρθηκε όχι μόνο στη μικρή οθόνη αλλά και στο θέατρο Παλλάς με την προπώληση των εισιτηρίων να σπάει ρεκόρ. Οι περισσότεροι, ακόμα και αν δεν παρακολουθήσαμε τα έργα, ξέρουμε λίγο-πολύ την υπόθεση για τη νεαρή Κατίνα από τη Σμύρνη του 19ου αιώνα που, χάρη στη μάγισσα Ατάρτη, μυήθηκε σε βότανα και ξόρκια, καταφέρνοντας έτσι να αναρριχηθεί μέχρι την κορυφή της καλής κοινωνίας. Η συνέχεια της ιστορίας έρχεται 19 χρόνια μετά στο βιβλίο «Κατίνα, 1922-1925», στο οποίο η Κατίνα Καραμάνου αφηγείται τη ζωή της στα χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.

Η Μάρα Μεϊμαρίδη μιλά για το βιβλίο «Κατίνα, 1922-1925»

Από πού αντλήσατε ιδέες για τη συγγραφή του νέου βιβλίου; Είχατε κάποια διαφορετική πηγή έμπνευσης;
Θεωρώ τα δύο βιβλία αλληλένδετα, ως συνέχεια το ένα του άλλου. Χρονολογικά η ιστορία της Κατίνας εξελίσσεται τώρα στα χρόνια 1922-1925 κι η ίδια διηγείται και πάλι τη ζωή της. Στο πρώτο βιβλίο περιγράφει τη ζωή της στη Σμύρνη και την άνοδό της από τους φτωχομαχαλάδες στα σαράγια. Στο δεύτερο αυτό βιβλίο, «Κατίνα, 1922-1925», περιγράφει τη ζωή της στην Ελλάδα. Και επικεντρώνεται στον τέταρτο σύζυγο, έναν Κερκυραίο. Σε αυτά τα χρόνια έχουμε και την προσφυγιά. Κάθε Έλληνας ξέρει πως η Σμύρνη καταστράφηκε τον Σεπτέμβριο του 1922. Κάθε Έλληνας ξέρει πως οι Μικρασιάτες πρόσφυγες ήρθαν στην Ελλάδα, είναι αυτό που λέμε Προσφυγιά του '22. Του χρόνου κλείνουν εκατό χρόνια από αυτή την αναθεματισμένη χρονιά. Η Κατίνα έφτασε στην Αίγινα με όλα της τα λεφτά και όλα της τα μόμπιλα στις 2 Ιουνίου του 1922. Τρεις μήνες δηλαδή πριν την καταστροφή της.

Πώς θα χαρακτηρίζατε με λίγα επίθετα το νέο βιβλίο; Ποια είναι η αίσθηση που αφήνει σε σχέση με το πρώτο;
Κάθε συγγραφέας περιμένει να ακούσει από τους αναγνώστες του τις εντυπώσεις τους γιατί από αυτούς κρίνεται. Έχει ήδη διαβαστεί από αρκετούς αναγνώστες, ήδη από την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του, όπως η πρώτη έκδοση εξαντλήθηκε. Οι πρώτες λοιπόν ενδείξεις είναι θετικότατες. Το βιβλίο τούς αρέσει πολύ. «Ταξιδεύουμε» λένε, «είμαστε εκεί! Τους ακούμε να μιλάνε, να ερωτεύονται...». Εγώ θεωρώ πως η ροή του λόγου είναι η ίδια με τις «Μάγισσες της Σμύρνης», τον πρώτο δηλαδή τόμο – ας το πω έτσι. Θεωρώ επίσης πως είναι ένα πιο «ώριμο» βιβλίο και πως το θέμα –μιας που πάντα μιλάμε για Μάγισσες– είναι τραβηχτικό. Το βιβλίο αυτό έχει πλοκή, σασπένς, πάθη και μαγικά.

Έχετε επηρεαστεί κατά τη συγγραφή του νέου βιβλίου από τις δύσκολες στιγμές της πανδημίας που περνάμε;
Τώρα που το λες και το σκέφτομαι, το βιβλίο αυτό τέλειωσε και εκδόθηκε επειδή υπήρχε πανδημία και όλες οι άλλες δουλειές μου... έμεναν στην άκρη. Ο συγγραφέας θέλει με το μέρος του χρόνο. Και με την πανδημία είχα αρκετό. Άκουσα όμως μια αναγνώστρια να λέει πως το βιβλίο αυτό, επειδή ακριβώς περιγράφει σε ένα κεφάλαιό του την τότε προσφυγιά, είναι ένα φαινόμενο που το ζούμε κι εμείς σήμερα. Δίκιο έχει. Οι άνθρωποι σήμερα το ζουν το φαινόμενο αυτό στο πετσί τους. Η ιστορία πάντα επαναλαμβάνεται. 

Το βιβλίο σας θεωρείται ότι είναι πιο πολύ μέσο ψυχαγωγίας ή πνευματική τροφή;
Κάθε ιστορία που γράφεται σε χαρτί, όπως και κάθε καλό κρασί που φτιάχνεται, σκοπό έχει να ευχαριστήσει. Το βιβλίο επιθυμεί να ευχαριστήσει τα αυτιά και τον εγκέφαλο του αναγνώστη. Στον εγκέφαλο, στον νεοφλοιό, αρέσει να φτιάχνει εικόνες με τη φαντασία του. Είναι μία απόλαυση που την έχει αποδείξει μέσα στα 7.000 χρόνια ύπαρξής του. Η διασκέδαση για τους ανθρώπους στην εποχή του Ομήρου, για παράδειγμα, ήταν να συγκεντρώνονται γύρω από τη φωτιά και να ακούν ταξιδευτές που διηγούνταν ιστορίες. Αντίθετα σήμερα, με ένα κινητό στο χέρι βομβαρδιζόμαστε από εικόνες και διαφημίσεις, junk brain food κι ο νεοφλοιός βαριέται και κοιμάται. Εγκεφαλική πρόοδος ουδεμία. Να προτιμάτε, λοιπόν, τα βιβλία από τον βομβαρδισμό εικόνων.

Πιστεύετε ή επιθυμείτε να ζωντανέψει κι αυτό επί σκηνής ή στην τηλεόραση;
Ήρθε η ώρα της αποκάλυψης. Ένας καλός μου φίλος, ο Γιάννης Κεντ που έχει το θέατρο Παλλάς, εν έτει 2018, τότε που παίζονταν οι «Μάγισσες» στο θέατρο με ρώτησε τι γίνεται με τη συνέχεια της ιστορίας. Τον κοίταξα λοξά, μου είχε πατήσει έναν κάλο, γιατί πάντα είχα στα υπ’ όψιν μου να τη γράψω αυτή τη συνέχεια και ποτέ δεν στρωνόμουνα. «Ε άντε, λοιπόν» μου είπε και ήταν η φράση του αυτή, η ίδια ακριβώς φράση που μου είχε πει εν έτει 2000 ο λαμπρός μου τότε μέντορας του πρώτου βιβλίου «Μάγισσες της Σμύρνης», ο Δήμος Μαυρομάτης, τότε που του είπα πει πως θέλω να γράψω την ιστορία της Κατίνας. «Ε άντε, λοιπόν» μου είχε πει κι αυτός… «στρώσου». Νομίζω στο πίσω μέρος της κεφαλής του έχει την επιθυμία να δει στο θέατρό του τη συνέχεια των Μαγισσών της Σμύρνης. Νομίζω πως θέλει την Κατίνα να ανέβει πάλι επί της σκηνής.

Οι νέες κοπέλες ταυτίζονται με τη νεαρή Κατίνα; Κι αν ναι, γιατί; Το νέο βιβλίο ως προς ποιους τομείς μπορεί να επηρεάσει και να αγγίξει τις αναγνώστριες και τους αναγνώστες; Τι είναι αυτό που θα τραβήξει το αναγνωστικό κοινό;
Οι νέες κοπέλες καλά θα κάνουν να ταυτιστούν με μία απόλυτα ισορροπημένη προσωπικότητα. Δεν είπα να την αντιγράψουν κατά γράμμα στις κινήσεις της –δεν ήταν όλες θεάρεστες–, αλλά να δώσουν προσοχή στη νοοτροπία της. Η νοοτροπία αυτή με δύο λόγια ήταν «ό,τι και να μου συμβεί, θα το αντιμετωπίσω…», «δεν αφήνω τα πράγματα στην τύχη τους», «σταμάτα να ασχολείσαι με το τι θα πει ο κόσμος», «συνέχισε να προχωράς…». Από την άλλη το βιβλίο είναι ένα άκρως φεμινιστικό βιβλίο. Αυτό αρέσει ειδικά στα κορίτσια. Στην ερώτηση «τι είναι αυτό που θα τραβήξει το αναγνωστικό κοινό, πιστεύω πως είναι ο τρόπος γραφής και η πλοκή του. Υπάρχουν κομμάτια μέσα στο κείμενο που άλλοι θα τα προσπεράσουν χωρίς να δώσουν σημασία και άλλοι αναγνώστες θα επικεντρωθούν εκεί. Οι δεύτεροι αυτοί είναι οι πιο… μεταφυσικοί, ας το πω έτσι.

Σας «παίδεψε» να το τελειοποιήσετε;
Όπως σας είπα, με προτροπή του Γιάννη Κεντ, η γραφή ξεκίνησε το 2018. Είχα να εξιστορήσω τη ζωή μιας γυναίκας και όχι να την εφεύρω. Αυτό το τελευταίο είναι που δυσκολεύει τους συγγραφείς. Τι να κάνω; Αγχώνονται. Τι να γράψω; Να τον πεθάνω αυτόν ή όχι; Να τον παντρέψω αυτόν ή όχι; Δεν είχα τέτοια προβλήματα. Άρα η ευκολία μου ήταν πως ήξερα τι είχε συμβεί και αυτό περιέγραφα. Δεν «παιδεύτηκα», με δύο λόγια.

Τι έχει μεσολαβήσει μέσα σε αυτά τα χρόνια από την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου; Τι έχει αλλάξει στη ζωή σας και ενδεχομένως στον τρόπο που γράφετε;
Μέσα σε δεκαεννέα χρόνια από το 2002 που κυκλοφόρησαν οι «Μάγισσες της Σμύρνης», στη κάθε ζωή του κάθε ανθρώπου αλλάζουν πολλά. Αλίμονο αν κάποια έχει στασιμότητα. Αυτό που παρατηρώ είναι πως ποτέ η «Κατίνα» δεν έφυγε από τις ψυχές των γυναικών, πάντα ήταν στην επικαιρότητα. Αυτό που τους άρεσε, πιστεύω, ήταν η προσωπικότητα της Σμυρνιάς. Μέσα σε αυτά τα χρόνια, και η δική μου ζωή άλλαξε πολλές φορές. Ευχαριστήθηκα και απόλαυσα την κάθε φάση που μου χάρισε ποικίλα και έντονα συναισθήματα. Έρωτες, πάθη, συγκινήσεις όταν βλέπεις για παράδειγμα το εγγόνι σου να γεννιέται, θλίψεις, ακόμα και θυμούς ή φόβους. Η ωριμότητα κρίνεται από το πώς χειρίζεσαι τους τελευταίους.

Το να γίνει και το νέο βιβλίο best seller πόσο σημαντική επιβράβευση είναι για εσάς;
Θα είναι, σίγουρα, όχι μόνο για μένα, αλλά και για κάθε συγγραφέα που σημαίνει πως ο κόσμος αγάπησε τη δουλειά του, τη γραφή του, τις ιδέες του. Στον κόσμο, ξέρετε, αν κάτι του αρέσει και το ευχαριστιέται, σε ανταμείβει. Αν και πιστεύω πως η «Κατίνα», το καινούργιο μου βιβλίο δηλαδή, έχει ήδη γίνειbest seller εφόσον η πρώτη έκδοση εξαντλήθηκε μέσα σε μία εβδομάδα. Τώρα μετράνε τα best sellers αλλιώς ξέρετε. Άλλαξαν οι εποχές, βλέπετε, πέσαμε στις ισχνές αγελάδες. Τώρα –άκουσα τους εκδότες να το λένε–η κάθε έκδοση είναι 500 αντίτυπα ενώ παλιά ήταν 2.000 κομμάτια. Η δικιά μας πρώτη έκδοση ήταν 6.000 αντίτυπα. Όπως και να το κάνεις, Κατίνα είναι αυτή!

Ποιο είναι το αγαπημένο σας στοιχείο ή σημείο στο νέο βιβλίο; Και τι είναι αυτό που θέλετε να μείνει στους αναγνώσεις περισσότερο;
Έχω ένα κεφάλαιο που λατρεύω. Εκεί που πηγαίνει η Κατίνα με τη Βαλιντέ στην Κέρκυρα. Μπορεί να το έχω διαβάσει και είκοσι φορές… λίγες θα πω. Τώρα θα μου πεις τι είναι αυτό που σ’ αρέσει εδώ; Πιθανώς να είναι κάτι από το οποίο εγώ απέχω παντελώς. Η παρόρμηση. Η Κατίνα πήρε το τσαντάκι της κι αποφάσισε –όταν ο καλός της έλειπε– να πάει στην Κέρκυρα να λύσει τα μυστήρια της ζωής του. Κι αυτά δεν ήταν απλά, ήταν φονικά. Όταν πραγματικά αγαπάς έναν άνθρωπο, δεν θέλεις να κουβαλάει πληγές στην ψυχή του. Θέλεις να τον ανακουφίσεις. Όσον αφορά στον κάθε αναγνώστη έχω πια εμπειρία ότι ο καθείς παίρνει και κάτι ξεχωριστό. Ποτέ δεν έχουν τις ίδιες απόψεις. Ποτέ δεν βλέπουν τα ίδια πράγματα. Κι αυτό για τον συγγραφέα –το να το μάθει δηλαδή– είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον.