«Ποιος ξέρει τι είναι αλήθεια; Κάθε θέση συνδυάζεται ή ακυρώνεται από μια άλλη. Όπως και οι άλλοι, θα πάρω αυτό που θέλω, ό,τι μου ταιριάζει». Αναμφισβήτητα ένα βαθύ μυθιστόρημα, σαιξπηρικό έπος με τα όλα του, ακόμα κι όταν ανάλαφρα μιλά για τη μοίρα και το είναι: η μυθιστοριογραφία του Ίαν ΜακΓιούαν στο «Καρυδότσουφλο» επαναφέρει τον Άμλετ και τα διλήμματά του, εδώ όμως υπό τη μορφή ενός αγέννητου ακόμα εμβρύου. «Αγαπητέ πατέρα, θα 'θελα να σου πω δυο λόγια. Δεν έχουμε πολύ χρόνο. Πολύ λιγότερο απ' όσο πιστεύεις, γι' αυτό συγχώρεσέ με που έρχομαι κατευθείαν στο θέμα».
Ακούει, σκέφτεται, τι κι αν βρίσκεται ακόμη στην κοιλιά της μητέρας του. Το δίλημμά του είναι σκληρό, μιας και σε λίγες μέρες θα αποκοπεί από τον ομφάλιο λώρο και θα δει το φως της μέρας. Μόνο που δεν θα είναι μια αλγεινή γέννα, καθώς το έμβρυο ξέρει πολύ καλά τι θα συναντήσει εκεί έξω: η μητέρα του κι ο εραστής της συνωμοτούν για να δηλητηριάσουν τον βιολογικό του πατέρα. «Εμάς μας απασχολούσαν κυρίως το σεξ και τα χρήματα. Οι αγωνίες μας δεν είχαν σχέση με τις δικές του. Αχ, και να ξέραμε...» Γιατί η Τρούντι έχει προδώσει τον Τζον, συνδέεται ερωτικά με τον αδελφό του, Κλοντ, και εξυφαίνουν ένα σατανικό σχέδιο για να απαλλαγούν από τον σύζυγο και να κληρονομήσουν την περιουσία του. Και το αγέννητο παιδί; Πόση απορία, πόσος φόβος, πόση απόγνωση να νιώθει, ανήμπορο να επέμβει προκειμένου να αντιστρέψει τη ροή του χρόνου;
Μια ιστορία φόνου και εξαπάτησης, γεμάτη αναφορές στον Σαίξπηρ μα και την αγγλική ποίηση: «Τώρα τα δένδρα γοργά φυλλορροούν, της τροφού τα άνθη λίγο διαρκούν» ( Όντεν, Φθινοπωρινό Τραγούδι). Γιατί το λονδρέζικο καλοκαίρι τελειώνει, το δηλητήριο είναι ήδη μέσα στον δήθεν δροσιστικό χυμό, η οδύνη του εμβρύου είναι συνεχής, αυτή που μέσα της στοργικά τον θρέφει, την ίδια στιγμή ετοιμάζει τον φόνο.
Σε μια έξοχη μετάφραση της Κατερίνας Σχινά, αυτό το θαυμάσια δομημένο θρίλερ που η γραφή του ακροβατεί ανάμεσα στον τραγέλαφο και το δράμα, ανάμεσα στην ξεκαρδιστική αφήγηση και τη μακιαβελική εξιστόρηση του φόνου, συνθέτει ένα μαστόρικο μυθιστόρημα. Ο ΜακΓιούαν προικίζει τον «Άμλετ» του με υπερφυσικές ιδιότητες γνώσης, αντίληψης, στοχασμού και ευαισθησίας. Το αγέννητο διαθέτει ήδη μια θαυμαστή συγκρότηση, αντιλαμβάνεται τη μακρο-ιστορία του πλανήτη και τη μικρο-ιστορία των συγγενών του, εκπαιδευμένο, χάρις στο ξεκαρδιστικό εύρημα που το θέλει να αποκωδικοποιεί τις ραδιοφωνικές εκπομπές ειδικού περιεχομένου του BBC. Το αγέννητο έμβρυο έχει οξεία ακοή, μπορεί έγκλειστο ακόμη στη μήτρα να περιφέρεται νοερά και στο σπίτι του φόνου μα και στον αποσαθρωμένο δυτικό κόσμο.
«Έχουμε οικοδομήσει έναν κόσμο υπερβολικά πολύπλοκο και επικίνδυνο, για να τον κουμαντάρει η εριστική μας φύση. Είναι το λυκόφως του δεύτερου Αιώνα των Φώτων. Υπήρξαμε θαυμάσιοι, μα τώρα είμαστε καταδικασμένοι». Το «Καρυδότσουφλο» είναι ένα αριστοτεχνικό μυθιστόρημα. Μια μεγαλειώδης λογοτεχνία για τον έρωτα και τον θάνατο, τη γέννηση και το ψέμα, το χρήμα, το έγκλημα, την τιμωρία κι έναν αδυσώπητα μεταβαλλόμενο κόσμο, υπό τη συνεχή, είτε σαιξπηρική είτε λατινική συνθήκη του memento mori. Ασύλληπτη αναγνωστική ευφορία.
Το μυθιστόρημα «Καρυδότσουφλο» του Γιούαν ΜακΓιούαν κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
