Ανασκόπηση 2025: οι 15 θεατρικές παραστάσεις που θα θυμόμαστε

Ποιες είναι οι θεατρικές παραστάσεις στην αθηναική σκηνή για τη χρονιάς που φεύγει που έχουν μείνει χαραγμένες στη μνήμη μας και τις αναπολούμε; Παρουσιάζουμε 16 από αυτές που ξεχωρίσαμε. 

Το «Μια άλλη Θήβα» του Σέρχιο Μπλάνκο συνέχισε το ταξίδι του μέχρι και πριν από λίγο καιρό για τέταρτη συνεχόμενη σεζόν. Σε σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, ξεκίνησε από την κεντρική σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου ενώ τις δυο τελευταίες σεζόν είχε μεταφερθεί στο ανακαινισμένο θέατρο Κνωσός, στην Κυψέλη. Έχει σημειώσει ρεκόρ εισιτηρίων και όχι άδικα. Το πολύ δυνατό κείμενο, βασίζεται σε πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα, ενώ αναδεικνύεται από τη σκηνοθεσία του Θεοδωρόπουλου και από τις ερμηνείες των δυο ηθοποιών επί σκηνής, του Δημήτρη Καπουράνη (σε διπλό ρόλο) και του Θάνου Λέκκα. Μπορεί να μας γίνει συμπαθής ένας πατροκτόνος; Πώς μπορεί να καταλήξει ένα άτομο σε ένα τόσο στυγερό έγκλημα; Πώς μπορούν να δεθούν ψυχικά δυο άνθρωποι τόσο φαινομενικά διαφορετικοί μεταξύ τους; Αυτά είναι τα ζητήματα που τίθενται επί σκηνής στο προαύλιο μιας φυλακής, ανάμεσα σε έναν θεατρικό συγγραφέα και έναν κατάδικο. 

Μια διαφορετική οικογενειακή γιορτή διαδραματίζεται στο θέατρο Άλμα. Ο πατέρας της οικογένειας, ο Γιώργος Ζιόβας, γιορτάζει τα 60ά του γενέθλια. Και όλη η οικογένεια μαζεύεται για να τα γιορτάσει. Καλεσμένοι είναι όλοι οι θεατές της παράστασης ενώ ο τελετάρχης (Γιώργος Καπελέρης) είναι υπεύθυνος για να κρατήσει αυτό το εορταστικό κλίμα καθ' όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Η κατάσταση εκτροχιάζεται όταν ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας, ο Κρίστιαν -που τον υποδύεται ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος- κατά τη διάρκεια της πρόποσής του, αρχίζει να αποκαλύπτει σκληρές και σοκαριστικές αλήθειες. Η θεατρική μεταφορά της ταινίας του Δόγματος 95 του Τόμας Βίντερμπεργκ από τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Άλμα. Βάλτε τα καλά σας και μπείτε στο κλίμα της γιορτής, με δική σας ευθύνη πάντα... 

Μια επιτυχημένη νευρολόγος βλέπει τη ζωή της να καταρρέει σιγά σιγά, δίχως να το αντιλαμβάνεται. Δίπλα της ο σύζυγός της κάνει τα πάντα για να τη βοηθήσει αλλά εκείνη δείχνει κολλημένη στο παρελθόν και σε ένα σπίτι στο Ακρωτήρι, που δεν είναι πλέον στην κατοχή της οικογένειας. Η Μαρία Ναυπλιώτου στο «Ακρωτήρι» μας προσφέρει μια πολύ δυνατή ερμηνεία, σε σκηνοθεσία του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου. Μια παράσταση- γροθιά στο στομάχι που θα μιλήσει περισσότερο σε όσους έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις και θα ευαισθητοποιήσει τους πάντες απέναντι στο ζήτημα της άνοιας, της απώλειας μνήμης και συνείδησης. Η παράσταση συνεχίζεται για δεύτερη σεζόν στο θέατρο Ιλίσια.

O Άρης Μπινιάρης ανέβασε τον «Φάουστ» του Γκαίτε στο Εθνικό Θέατρο, μια παράσταση που μας μετέφερε με τον δικό του μοναδικό τρόπο στον σκοτεινό κόσμο της επιθυμίας. H συνάντηση με τον Εωσφόρο ξεκινά από το κρεβάτι ενός ψυχαναλυτή, δίνοντας μια διαφορετική, πιο εσωτερική διάσταση στο έργο του Γκαίτε.  Άγχη και αγωνίες ζωντανεύουν επί σκηνής και... χορεύουν γύρω από τον Φάουστ, ενώ η φλόγα της επιθυμίας για τη σαγηνευτική Μαργαρίτα καίει το κορμί του. Στον κεντρικό ρόλο στο τέλος της προηγούμενης σεζόν ο Μιχάλης Βαλάσογλου, ενώ στην παράσταση ξεχώριζε ο Εωσφόρος που τον υποδύθηκε ο Άρης Νινίκας. Το «Φάουστ» του Μπινιάρη συνεχίστηκε για δεύτερη σεζόν τον Οκτώβριο με διαφορετικό καστ. 

«Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού» του Μάρκ Μέντοφ ανέβηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1981 και ήταν το κύκνειο άσμα της Έλλης Λαμπέτη. Έκτοτε, αυτή η απαιτητική παράσταση, έχει ανέβει λίγες φορές. Φέτος, παίζεται στο θέατρο Άλφα- Ληναίος Φωτίου, σε σκηνοθεσία του Δημοσθένη Παπαδόπουλου, με την Ευσταθία Τσαπαρέλη και τον Πάρη Θωμόπουλο στους κεντρικούς ρόλους. Ένας καθηγητής σε σχολείο κωφών ερωτεύεται μια πρώην μαθήτρια του σχολείου, η οποία εργάζεται εκεί ως καθαρίστρια, έχοντας εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Όσο εκείνος προσπαθεί να την πλησιάσει, εκείνη απομακρύνεται, από φόβο μήπως πληγωθεί. Πόσο δύσκολο είναι να πλησιάσουν δυο τόσο διαφορετικοί κόσμοι; Πώς μπορεί εκείνος να ζήσει χωρίς μουσική ή να της εξηγήσει τι είναι η μουσική ενώ εκείνη δεν μπορεί να την ακούσει; Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος μεταφέρει με έναν πολύ τρυφερό τρόπο και όμορφες -κινηματογραφικές εικόνες- την ιστορία αυτή, ενώ εντυπωσιάζει το γεγονός ότι όλοι οι ηθοποιοί έχουν μάθει τη νοηματική γλώσσα σε μια καθολικά προσβάσιμη παράσταση. Σε μια εποχή που λείπει πολύ το συναίσθημα και η μαγεία, αυτή η παράσταση έρχεται να μας τα θυμίσει, να μας συγκινήσει και να μας δείξει ότι όταν υπάρχει αγάπη, κάθε εμπόδιο ξεπερνιέται, αρκεί να θέλουν και να προσπαθούν και οι δυο πλευρές. 

Ένας διαφορετικός «Οιδίποδας» ανεβαίνει στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Ο βραβευμένος βρετανός θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης Ρόμπερτ Άικ βασίζεται στον μύθο των Λαβδακιδών και ανεβάζει έναν σύγχρονο Οιδίποδα που έχει την ίδια κατάληξη με τον μύθο. Ο Νίκος Κουρής είναι ένας ανερχόμενος πολιτικός, διαφορετικός από τους άλλους, που έχει κερδίσει την αγάπη του κόσμου καθώς υπόσχεται ότι θα κυβερνήσει μόνο με αλήθειες. Καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την εκλογή του έχει ξεκινήσει, αρχίζουν να αποκαλύπτονται σιγά σιγά αλήθειες για τη δική του ιστορία, που ο ίδιος αγνοούσε και τον οδηγούν σταδιακά στην πτώση και την τύφλωση. Στον ρόλο της Ιοκάστης, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη. Οι δυο ήρωες μοιράζονται στιγμές πάθους μέχρι να αποκαλυφθεί η σκληρή αλήθεια που τους χωρίζει για πάντα... Επί σκηνής, ο Άικ παρουσιάζει τα τρία παιδιά του Οιδίποδα -Αντιγόνη, Ετεοκλή και Πολυνείκη- αφαιρώντας την Ισμήνη από την ιστορία. 

Άλλη μια παράσταση συνεχίζεται για τέταρτη σεζόν φέτος. Το «Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς» του Χρόνη Μίσσιου μεταφέρεται από την ομάδα GAFF, με τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη στον ρόλο του Μίσσιου. Η επεξεργασία του κειμένου από τη Σοφία Καραγιάννη -που επιμελείται τη σκηνοθεσία- αναδεικνύει τα πιο σημαντικά σημεία του και μας μεταφέρει αυτό το κλίμα βίας και εγκλεισμού που βίωσε ο Μίσσιος από τα 16 του και για 21 συνεχόμενα χρόνια... Οι υπόλοιποι ηθοποιοί επί σκηνής αλλάζουν συνεχώς ρόλους, ζωντανεύοντας στη σκηνή τόσο τους συντρόφους όσο και τους βασανιστές του, σε μια πολύ δυνατή παράσταση, γεμάτη ρυθμό, συμβολισμούς, ωμή και σοκαριστική βία που αποτυπώνει όσα βίωσαν τότε ο Μίσσιος και οι σύντροφοί του, παρόλο που ήταν παιδιά... Το «Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς» συνεχίζεται και τη φετινή σεζόν για τέταρτη χρονιά στο Σύγχρονο Θέατρο. 

Η παράσταση «Ανεξάρτητα Κράτη» στο θέατρο Χώρα, σε κείμενο Γιώργου Παλούμπη και Αντώνη Τσιοτσιόπουλου και σκηνοθεσία του πρώτου, φαίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Το ερώτημα που τίθεται στην αρχή της «Υπάρχει κράτος» εμπνευσμένο από το εξώφυλλο γνωστής αθηναïκής εφημερίδας το 1977, μετά τον θάνατο του γιατρού Τσιρώνη, «μιλάει» αμέσως στον θεατή. Αν και προïόν μυθοπλασίας, το κείμενο αναφέρεται σε ένα αληθινό γεγονός, την αυτοκτονία του Βασίλη Τσιρώνη, που είχε κηρύξει το σπίτι του ως ανεξάρτητο κράτος και βρισκόταν για μήνες υπό πολιορκία από την αστυνομία. Η είδηση του θανάτου του -που καταγράφεται ως αυτοκτονία- εμπνέει μια νεαρή δημοσιογράφο (Άλκηστις Ζιρό) να εμβαθύνει στην υπόθεση. Και εκεί αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια σκοτεινές πτυχές του κράτους... 

Μια από τις πιο εμβληματικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου μεταφέρεται για πρώτη φορά στο θέατρο στην Ελλάδα. Το «Η τελευταία έξοδος- Ρίτα Χέιγουορθ» διαδραματίζεται μέσα σε ένα πολύ σκληρό σωφρονιστικό κατάστημα, όπου καταλήγουν εγκληματίες που καταδικάζονται σε ισόβια κάθειρξη με λίγες ευκαιρίες αναστολής ή μείωσης της ποινής τους. Πρωταγωνιστές ο Νίκος Ψαρράς, ένας κρατούμενος διαφορετικός από τους άλλους, που βρίσκεται εκεί άδικα, αλλά και ο Δημήτρης Παπανικολάου, εκείνος που καταφέρνει και βρίσκει πράγματα στους άλλους, με τις επαφές που έχει με τον έξω κόσμο. Τα αδέρφια Δημήτρης και Ορέστης Σταυρόπουλος δημιουργούν ένα σκηνικό που μας μεταφέρει την ωμότητα και τη σκληρότητα αυτής της φυλακής. Στον ρόλο του διεφθαρμένου διευθυντή της φυλακής ο Μάνος Βακούσης ενώ ο Γιάννης Μποσταντζόγλου υποδύεται τον γερασμένο κρατούμενο- βιβλιοθηκάριο, που έχει ζήσει όλη τη ζωή του στη φυλακή και δεν καταφέρνει να εγκλιματιστεί στον έξω κόσμο, όταν ολοκληρώνει την ποινή του. 

Βασισμένο σε αληθινή ιστορία, την ιστορία της Σπυριδούλας που είχε συγκλονίσει το πανελλήνιο τη δεκαετία του 1950. Η 12χρονη Σπυριδούλα μετακόμισε από το Αγρίνιο στην Αθήνα και αφού υπέστη φρικτή κακοποίηση, κατάφερε να μιλήσει και να σπάσει τον κύκλο της βίας. Η παράσταση «Σπυριδούλες» εστιάζει σε όλα εκείνα τα κορίτσια που βρέθηκαν να εργάζονται σε ξένα σπίτια και να υπομένουν κακοποιήσεις και βίαιες συμπεριφορές από τις κυρίες και τους κυρίους της... καλής κοινωνίας. Το κείμενο της Νεφέλης Μαïστράλη -που βασίζεται σε αληθινά ντοκουμέντα και μαρτυρίες παλιότερων αλλά και πιο σύγχρονων γυναικών- συν-σκηνοθετούν ο Θανάσης Ζερίδης και ο Χάρης Κρεμμύδας, ενώ το δυνατό κλίμα της παράστασης συμπληρώνεται από την πρωτότυπη μουσική των Θραξ Πανκc. Έπειτα από μια επιτυχημένη πορεία και απανωτά sold out, συνεχίζεται και φέτος για ακόμη μια σεζόν, στο Νέο Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου, αλλάζοντας θεατρική στέγη. 

Η «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη που χάρισε το βραβείο Χορν στον Γιάννη Τσουμαράκη και την υποψηφιότητα για το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη στην Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη, παιζόταν την προηγούμενη σεζόν στο θέατρο Σταθμός, σε σκηνοθεσία του Μάνου Καρατζογιάννη. Ένα από τα πιο εμβληματικά κείμενα της Αναγνωστάκη, που αν και γράφτηκε το 1982, φαντάζει ακόμη και σήμερα τρομερά επίκαιρο. 

Ο Αργύρης Ξάφης ολοκλήρωσε πριν από κάποιο διάστημα τις παραστάσεις της τρίτης χρονιάς για το έργο «Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί σε αυτό το μέρος» στο θέατρο Θησείον. Σε σκηνοθεσία της Ζωής Ξανθοπούλου, το κείμενο του Ζουζέπ Μαρία Μιρό ζωντάνεψε διά στόματος ενός και μόνο ηθοποιού, που υποδύθηκε όλους τους ρόλους τις παράστασης. Ένα όμορφο νεαρό αγόρι βρίσκεται νεκρό. Με αφορμή αυτή τη δυσάρεστη είδηση, έρχονται στην επιφάνεια στοιχεία για το παρελθόν, για το παρόν του, αλλά και για τα παιδικά του χρόνια και όλα εκείνα τα γεγονότα και σημάδεψαν μια για πάντα τη ζωή του από πολύ νωρίς. Με έναν αγώνα δρόμου στη μακρόστενη σκηνή του θεάτρου, σε μια ανάσα από τους θεατές, ο Αργύρης Ξάφης μεταμορφώνεται συνεχώς, αποκαλύπτοντας νέες αλήθειες που σοκάρουν ολοένα και περισσότερο. 

Η «Δίκη» του Κάφκα ανεβαίνει φέτος στο θέατρο Ark, σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη. Στον ρόλο του Γιόσεφ Κ. ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος. Όλα ξεκινούν όταν εισβάλλουν στο σπίτι ενός υπαλλήλου και τον συλλαμβάνουν για ένα έγκλημα που εκείνος δεν γνωρίζει να έχει διαπράξει. Ωστόσο, αντί να μπει φυλακή, συνεχίζει τη ζωή του και παρακολουθείται. Όσο περνάει ο χρόνος -και οι παράλογες καταστάσεις πληθαίνουν- ο ήρωας βρίσκεται ολοένα και πιο κοντά στην ενοχή του. 

«Η μέρα της φούστας» του Ζ.Π. Λίλιενφελντ παίζεται για λίγες ακόμη παραστάσεις στο Δίπυλον, σε σκηνοθεσία της Ζωής Χατζηαντωνίου. Μια καθηγήτρια λογοτεχνίας στοχοποιείται από τους μαθητές της επειδή φοράει φούστα. Ενώ προσπαθεί να τους επιβληθεί και υπάρχει παντελής έλλειψη σεβασμού, η κατάσταση εκτροχιάζεται εντελώς και η λεκτική βία φέρνει και τη σωματική και ψυχολογική βία. Μια παράσταση που παρουσιάζει με μεγάλη ωμότητα το πώς η βία φέρνει τη βία. Η σκηνοθεσία της Ζωής Χατζηαντωνίου μάς μεταφέρει στη σκηνή ένα έργο με πολύ έντονους ρυθμούς και εντάσεις. Επί μιάμιση ώρα σχεδόν παρακολουθούμε ωμές στιγμές βίας πάνω στη σκηνή, προσπαθώντας και εμείς να καταλάβουμε γιατί συμβαίνει όλο αυτό. Οι απαντήσεις δεν δίνονται επί σκηνής αλλά σίγουρα το έργο μάς θέτει πολλά ερωτήματα που αφορούν την καθημερινότητά μας, την κοντινή και την πιο μακρινή. 

Μέσα στα άδυτα της κουζίνας ενός πολυσύχναστου εστιατορίου, όπου δεν υπάρχει χρόνος ούτε καν να ανασάνεις μερικές φορές. Εκεί περνά άπειρες ώρες της ημέρας του το προσωπικό και στα μικρά διαλείμματα που μπορούν να πάρουν, ξεκλέβουν στιγμές για να μιλήσουν λίγο με τους γύρω τους, να αναπνεύσουν, ακόμη και να ερωτευτούν. Ο Γιώργος Κουτλής σκηνοθετεί ένα έργο που παρόλο που γράφτηκε το 1956,  έχει παιχτεί από τότε σε πάνω από 30 χώρες ανά τον κόσμο και έχει μεταφερθεί δυο φορές στο σινεμά και άλλες δυο στην τηλεόραση, φαντάζει ενδεχομένως πιο επίκαιρο από ποτέ. Στον κεντρικό ρόλο ο Μιχάλης Σαράντης, που πλαισιώνεται από έναν δυνατό θίασο 14 ηθοποιών.