Εντυπώσεις από την παράσταση «7 θάνατοι της Μαρίας Κάλλας» που δημιούργησε η Μαρίνα Αμπράμοβιτς και πρωταγωνιστεί στην ΕΛΣ.
Η Μπρούνα και ο Φερούτσιο ήταν ο μπάτλερ και η οικονόμος της αντίστοιχα. Ακούει τα βήματά τους καθώς εκείνη δραπετεύει: όχι προς το φωτεινό Παρίσι από τη μπαλκονόπορτα που ανοίγει προς τα μέσα, αλλά από μια άλλη πόρτα. Μόλις εκείνη φεύγει, επτά Μπρούνες, τις οποίες προηγουμένως είδαμε να ερμηνεύουν με πάθος τις επτά εμβληματικότερες άριες της μεγάλης ντίβας, καθαρίζουν τον χώρο, περνούν με μαύρα τούλια τα έπιπλα, τα φώτα και τους καθρέπτες.
Γίναμε μάρτυρες ενός μεγάλου θεάματος, της παράστασης «7 θάνατοι της Μαρίας Κάλλας». Το έκανε μεγάλο η σκηνή, μια από τις μεγαλύτερες της χώρας, το γεγονός ότι αποτελεί συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Κρατική Όπερα της Βαυαρίας, τη Γερμανική Όπερα του Βερολίνου, την Εθνική Όπερα του Παρισιού και το Θέατρο Σαν Κάρλο της Νάπολης με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Το γεγονός ότι η καλλιτέχνης και σταρ περφόρμερ, Μαρίνα Αμπράμοβιτς σ’ ένα ναρκισσιστικό κι εσωτερικό ταξίδι θέλησε να πατήσει στη ζωή της κορυφαίας πριμαντόνας, που «πέθανε από ραγισμένη καρδιά». Ο δημοσιογράφος των New York Times, Joshua Barone, σημείωνε τον Ιούλιο όταν και είδε την παράσταση στο Μόναχο: «η φωνή τράβηξε την προσοχή της νεαρής Αμπράμοβιτς, η οποία είπε ότι άκουσε την Κάλλας για πρώτη φορά στο ραδιόφωνο όταν ήταν 14 ετών στη Γιουγκοσλαβία. Από τότε εκπλήσσεται με τις ομοιότητές τους: ίδιο ζώδιο, τοξικές σχέσεις με τις μητέρες τους και όπως είχε πει και σε προηγούμενη συνέντευξη: “αυτή την απίστευτη ένταση στα συναισθήματα, ότι μπορεί να είναι εύθραυστη και δυνατή ταυτόχρονα”».
Δεν ήταν μόνη της η Αμπράμοβιτς στη σκηνή και δεν θα είναι καθώς όλες οι παραστάσεις είναι sold out. Ο Γουίλιαμ Νταφόε είναι μαζί της στις επτά σεάνς που συναντά τον θάνατο. Στην αρχή, τα λόγια της, η άρια και το βίντεο μοιάζουν να είναι ασύνδετα. Στην Κάρμεν κατάλαβα τη νοηματική γραμμή κι αυτό με απελευθέρωσε. Βούτηξα στην αγωνία της, στον κόπο της να γίνεται ηρωίδα και να βγαίνει από καθεμιά από αυτές, να γίνεται άνθρωπος με πάθη που εν τέλει θα τη λύγιζαν. Επτά εμφανίσεις δια χειρός Ρικάρτνο Τίσι, συν την πιο αστραφτερή της υπόκλισης, παίζουν κι αυτές τον ρόλο τους στην πλοκή. Από ματαντόρ, σε εύθραυστη αρτίστα, με ανδρόγυνο look. Θα φορούσε ποτέ η Κάλλας χρυσό; Τι σημασία έχει: η Κάλλας είναι χρυσό.
«Λίγο πριν σε καταπιεί η φλόγα διαπιστώνεις ότι δεν είσαι μόνος». Στους επτά θανάτους που παρακολουθούμε στη μεγάλη οθόνη, βλέπουμε και τις άξιες Μαριλένα Στριφτόμπολα ως σπαρακτική Βιολέττα Βαλερύ από την Τραβιάτα του Βέρντι, την Ελένη Καλένος ως φλογερή Φλόρια Τόσκα του Πουτσίνι να δίνει σχήμα στο Vissi d’ arte: «έζησα για την τέχνη, έζησα για την αγάπη». Την Έλενα Κελεσίδη ως Δυσδαιμόνα του Βέρντι, την Άννα Στυλιανάκη ως Τσο-Τσο-Σαν στην αξεπέραστη Μαντάμα Μπατερφλάι του Πουτσίνι. Τη Χρυσάνθη Σπιτάδη στην αλέγρα Κάρμεν του Μπιζέ, τη Βασιλική Καραγιάννη ως Λουτσία ντι Λαμμερμούρ ενώ βλέπουμε στην οθόνη τη Μαρίνα-Μαρία να παλεύει με τα φαντάσματα του ρόλου και του μυαλού της. Ο τελευταίος θάνατος είναι με την καταλυτική Casta Diva του Μπελίνι και την ερμηνεία της Νόρμα από την Τσέλια Κοστέα. Στα πόδια τους, η χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Δίπλα τους κείτεται γαλήνια η Αμπράμοβιτς.
Ήταν 16 Σεπτεμβρίου του 1977 όταν έφυγε. Την πρόδωσε η καρδιά της, πριν την είχε προδώσει η φωνής της, ο Αρι. «Ωχ, Άρι, εγώ είμαι», θα πει προς το τέλος της παράστασης, προς το τελευταίο τέλος ενώ συναντάμε πια την Αμπράμοβιτς στην κάμαρα στην Avenue Georges-Mandel, αριθμός 36. Στη λεωφόρο που οδηγούσε στο Τροκαντερό. Το σκηνικό το έχει επιμεληθεί η ίδια η Αμπράμοβιτς, όπως και τη σκηνοθεσία εξάλλου, μαζί με τη Λένσυ Πάιζινγκερ. Σ’ εκείνη την κάμαρα εκείνη μετρά: μαξιλάρια, ίνες σεντονιών και βήματα. 17 βήματα για το φως. Θυμάται: τον Βισκόντι, τον Τζεφιρέλι, τον Παζολίνι, τον Μπέρνσταϊν. «Πού είστε;». Φον Κάραγιαν, Σεραφίν, Ελβίρα Ντε Ιντάλγκο, Φράνκο Κορέλι, Μενεγκίνι, Άρι. «Εγώ είμαι», θα τους πει.
Την επόμενη, στις 17 Σεπτεμβρίου 1977, οι New York Times ανακοινώνουν τον θάνατό της, χωρίς να είναι σίγουροι αν πρέπει να την αποθεώσουν. «Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μαγεία της προσωπικότητάς της ήταν που έκανε κάθε της κίνηση είδηση», θα γράψουν. Σιγά σιγά καταλαβαίνω: η Μαρία Κάλλας θα μας συγκινεί στον αιώνα τον άπαντα. Πεθαίνει επτά, (και μία ακόμη) οκτώ φορές στη Λυρική Σκηνή με την Αμπράμοβιτς, την εκτέλεσε εξ επαφής και με autocue τρεις φορές η Μπελούτσι στο Ηρώδειο ενώ την ερμηνεύει, στον ρόλο της ζωής της, η Μαρία Ναυπλιώτου χωρίς να σκονίζει τόσο δα τη φήμη της εκλιπούσας και με το ταλέντο της να λαμπρύνει κάθε λεπτό της παράστασης «Masterclass» που σύντομα θα ξεκινήσει στο Παλλάς. Καταλαβαίνω ότι το δράμα, το πάθος, το όνειρο της απόλυτης ντίβας θα λάμπει όσο και οι ατέλειές της και ότι τα σημάδια της θα μας υπενθυμίζουν ότι από τις χαραμάδες μπαίνει το πιο λαμπερό φως.
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
11°
