Από τον αντιήρωα του Σκαρίμπα στο «Θείο τραγί» μέχρι τη ροκ εκδοχή στις «Βάχκες» του Ευριπίδη και το ηλεκτρισμένο ορατόριο για το ’21, ο Άρης Μπινιάρης έχει διαμορφώσει μια χαρακτηριστική δική του ταυτότητα με διαρκή εστίαση στη μουσικότητα των κειμένων. Με τη νέα του παράσταση στο Εθνικό δίνει τη δική του ματιά στην κωμωδία του Δημήτρη Ψαθά «Ξύπνα Βασίλη», με τα άσπρα και μαύρα κοράκια του ποιητή Φανφάρα. Μιλήσαμε μαζί του...
Πόσο διαφορετικές και πόσο ίδιες είναι οι παθογένειες της κοινωνίας τότε και σήμερα;
Στην παράσταση εστίασα στην ανομολόγητη δυσκολία των προσώπων να δημιουργήσουν σχέσεις, στην ανομολόγητη μοναξιά μέσα από την οποία συνυπάρχουν μεταξύ τους. Αυτό διέκρινα τόσο στην ταινία όσο και στο πρωτότυπο θεατρικό έργο, όταν χρειάστηκε να ανατρέξω λόγω του συγκεκριμένου ανεβάσματος. Αυτή η μονωμένη μοναξιά των προσώπων είναι που καλύπτει ο ιδεολογικός παροξυσμός, η μανιακή νουθεσία για κοινωνική αποκατάσταση, ο δογματισμός των θέσεων. Αυτού του είδους την παθογένεια πιστεύω πως συναντάμε και σήμερα.
H μουσική αποτελεί ζωτικό κομμάτι των παραστάσεων σου. Τι σημαίνει για σας αυτή η εστίαση στη μουσική και πως συνδέεται με τη δραματουργική ροή του έργου;
Αντιλαμβάνομαι μια παράσταση τόσο ως θέαμα όσο και ως ακρόαμα. Πιστεύω πως είναι σημαντικό ο θεατής να είναι παραλήπτης της ιστορίας του έργου αλλά και των βαθύτερων νοημάτων που το έργο αυτό επιφέρει. Η μουσική με βοηθάει να εξωτερικεύω τον εσωτερικό κραδασμό και τον υπόγειο παλμό των νοημάτων και των εννοιών. Έτσι λοιπόν, και στο Ξύπνα Βασίλη ο θεατής θα έχει την δυνατότητα να απολαύσει την διακωμώδηση των προσώπων αλλά και να αισθανθεί το υπόγειο ποτάμι των συναισθημάτων τους.
Ο Άρης Μπινιάρης σκηνοθετεί την κωμωδία «Ξύπνα Βασίλη» του Δημήτρη Ψαθά στο Εθνικό Θέατρο
Πώς ήταν η σύμπραξη με τον Φώτη Σιώτα για το συγκεκριμένο έργο; Σε ποιο φάσμα κινείται η μουσική της παράστασης; Hλεκτρονική ή ροκ;
Η σύμπραξη με τον Φώτη ήταν βαθιά και ουσιαστική και νομίζω πως αυτό αποτυπώνεται και στο τελικό αποτέλεσμα. Ο Φώτης έχει συνθέσει δυναμικές μελωδίες και ατμοσφαιρικά ηχοτοπία, που παίζονται ζωντανά, από τον ίδιο στο βιολί και τον Δημήτρη Τσεκούρα στο κοντραμπάσο. Ενώ το εικαστικό κομμάτι της παράστασης διατηρεί την αισθητική των 60s, η μουσική δημιουργεί ηχοτροπικά τις συνδέσεις με το σήμερα.
Ποιες ήταν οι δικές σας μουσικές καταβολές;
Ροκ, πανκ, ηλεκτρονική μουσική, hip- hop, αλλά και παραδοσιακές και θρησκευτικές μουσικές από όλο τον κόσμο. Με συγκινεί όταν μια μουσική έχει ταυτότητα, αφήνει ένα αποτύπωμα.
Σας γοήτευε από πάντα η ελληνική ποίηση και λογοτεχνία;
Από τα χρόνια του Λυκείου και πάλι μέσω της μουσικής, ήρθα σε επαφή με την ποίηση, ελληνική και παγκόσμια, και μέσω της ποίησης γνώρισα την λογοτεχνία.
Ποια θα λέγαμε ότι είναι σήμερα η καρικατούρα του ποιητή Φανφάρα; Ο Ψαθάς μάλλον αντιπαθούσε την τέχνη της εποχής ως θολοκουλτουριάρικη.
Στα μάτια τα δικά μου, σήμερα, τον ποιητή Φανφάρα, αντιπροσωπεύουν όσοι διατυπώνουν τις θέσεις τους με μια επίφαση διανόησης, επαναστατικότητας και πνευματικότητας. Θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους από τους άλλους και πιστεύουν πως οι ακαδημαϊκές σπουδές ή η στείρα συσσώρευση γνώσης σε καθιστά, απαραίτητα, σημαντικό και χρήσιμο.
Τι έχουν να περιμένουν οι θεατές από την παράσταση;
Οι θεατές θα απολαύσουν την γνωστή ιστορία του Βασίλη, του ποιητή Φανφάρα, της κα Φαρλάκου, και των άλλων προσώπων του έργου με έναν πρωτότυπο, μουσικό και δυναμικό τρόπο.
Το δικό σας επόμενο βήμα;
Θα ανεβάσω στο θέατρο Πορεία, τον Φλεβάρη του ’19, την παράσταση «Ύψωμα 731». Πρόκειται για μια μουσικοθεατρική παράσταση με τη μορφή ροκ συναυλιακής αφήγησης, που πραγματεύεται την νίκη των Ελλήνων επί των Ιταλών του Μουσολίνι το 1941, στο θρυλικό ύψωμα 731.
Έχετε δημιουργήσει μια δική σας χαρακτηριστική ταυτότητα μέσα από μια σειρά επιτυχημένων παραστάσεων. Ξέρει κανείς τι να περιμένει από τις δουλειές σας με έναν τρόπο. Έχει μπει στο μυαλό σας η ιδέα να το ανατρέψετε σε κάποιο επόμενο βήμα;
Οι παραστάσεις που έχω ανεβάσει ξεκίνησαν από μια προσωπική ανάγκη να ασχοληθώ τη συγκεκριμένη στιγμή με τα συγκεκριμένα έργα, επειδή αυτά με συγκινούσαν πολύ. Ακόμα και με το Ξύπνα Βασίλη που ήταν ιδέα του κ. Λιβαθινού, πήρα χρόνο για να βεβαιωθώ πως ήταν κάτι που ήθελα πραγματικά να κάνω. Με ιντρίγκαρε το γεγονός πως με αιφνιδίασε ευχάριστα ένα έργο που ποτέ δεν είχα παρατηρήσει τί πραγματεύεται. Θέλω να πω πως δεν ξεκινάω από τη φόρμα του έργου αλλά από το περιεχόμενο. Το περιεχόμενο τελικά καθορίζει τη φόρμα, γι’ αυτό και στην παράσταση του Ξύπνα Βασίλη έχω εισάγει στη σκηνική γλώσσα, ένα εργαλείο αφήγησης που δεν έχω χρησιμοποιήσει ξανά. Οπότε περισσότερο το βλέπω σαν εξέλιξη ενός δρόμου, χωρίς να αποκλείω και μια ανατροπή αν αυτό αποζητά το εκάστοτε έργο.
17°
