Έις Φρίλεϊ - Kiss: Ο Spaceman στη ροκ αιωνιότητα

Είναι από εκείνες τις ειδήσεις που ενώνουν τη μουσική σκηνή παγκοσμίως, τόσο σε επίπεδο οπαδών όσο (κυρίως) των καλλιτεχνών. Ο Έις Φρίλεϊ των Kiss (πραγματικό όνομα Paul Daniel Frehley) έφυγε από τη ζωή στα 74 του χρόνια, όντας τρεις εβδομάδες σε μηχανική υποστήριξη. Στα τέλη του Σεπτεμβρίου είχε πέσει μέσα στο προσωπικό του στούντιο, με αποτέλεσμα να υποστεί αιμορραγία στον εγκέφαλο. Νοσηλεύτηκε και ακύρωσε τις προγραμματισμένες εμφανίσεις του, ωστόσο η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε και πέθανε στις 16 Οκτωβρίου. Στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του Έις Φρίλεϊ, εκατομμύρια fans των Kiss, ανάμεσά τους καλλιτέχνες και συγκροτήματα που μοιράστηκαν τη σκηνή μαζί τους, τίμησαν τον εκλιπόντα μιλώντας για τη μεγάλη προσφορά του στη ροκ μουσική.

Ένα παιδί από το Μπρονξ - Ποιος ήταν ο Έις Φρίλεϊ

Γεννήθηκε στις 27 Απριλίου 1951 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης και από πολύ μικρή ηλικία ήρθε σε επαφή με τη μουσική, καθώς και τα τέσσερα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του είχαν γνώση κάποιου μουσικού οργάνου. Ο Φρίλεϊ πήρε ως δώρο την πρώτη του κιθάρα στην ηλικία των 13 ετών και σύμφωνα με τον ίδιο, δεν έκανε ποτέ ιδιαίτερα μαθήματα αλλά επηρεάστηκε από τα μουσικά είδωλα της εποχής ο Χέντριξ, οι Rolling Stones, ο μπλουζίστας Μπάντι Γκάι και οι Led Zeppelin αργότερα. Είχε γενικότερα μια ταραγμένη παιδική ηλικία και εφηβεία, με πολλές αποβολές από το σχολείο και διάδραση με τοπικές συμμορίες των προαστίων της Νέας Υόρκης. Εκεί προέκυψε και το παρατσούκλι «Ace», το οποίο του το κόλλησαν οι φίλοι του λόγω της ικανότητας του Φρίλεϊ να κλείνει πολλά ραντεβού με το αντίθετο φύλο. Αφού περιπλανήθηκε σε διάφορα τοπικά συγκροτήματα, απάντησε σε μια αγγελία του τοπικού μέσου του Greenwich Village, «Village Voice Magazine», στην οποία ένα γκρουπ της περιοχής αναζητούσε lead κιθαρίστα. Στην οντισιόν συνάντησε τους Πολ Στάνλεϊ, Τζιν Σίμονς και Πίτερ Κρις. Μαζί θα έγραφαν μια από τις πλέον ξεχωριστές rock and roll ιστορίες, όντας η αυθεντική και κλασική σύνθεση των Kiss.

Η κληρονομιά των Kiss

Σήμερα είναι γνωστό τοις πάσι πως οι Kiss ήταν και είναι πολλά περισσότερα από τους θρυλικούς δίσκους της δεκαετίας του 1970 και η συμβολή του Φρίλεϊ είναι ιδιαίτερα κομβική. Η θεατρικότητα, οι εκρηκτικές ζωντανές εμφανίσεις, οι πρωτοποριακές για την εποχή ιδέες στο εμπορικό κομμάτι, καθώς και το απλό αλλά απόλυτα ουσιαστικό songwriting και κλασικά τραγούδια όπως «Rock and Roll All Nite», «Love Gun» και «I Was Made for Lovin You» (το οποίο διχάζει τους οπαδούς μέχρι σήμερα), έκαναν τους Kiss ένα ποπ φαινόμενο που όμοιό του δεν είχε δει μέχρι τότε η μουσική κοινότητα. Με τα λόγια του ίδιου του Πολ Στάνλεϊ σε συνέντευξή του στον γνωστό παρουσιαστή Νταν Ράδερ:

«Θέλαμε να γίνουμε το συγκρότημα που δεν είχαμε δει ποτέ. Ως κάποιος που πήγαινε σε συναυλίες, ένιωθα ότι με κλέβανε. Έβλεπα συγκροτήματα που φαίνονταν σαν να είχαν σηκωθεί μόλις από το κρεβάτι, σαν να μου έκαναν χάρη που ήταν εκεί. Αλλά εγώ είχα πληρώσει εισιτήριο...»

Έχοντας υιοθετήσει τους χαρακτήρες τους εμπνευσμένοι από τα αγαπημένα τους κόμικς, οι Kiss έδιναν συναυλίες που χαρακτηρίζονταν ως πλήρεις θεατρικές εμπειρίες, με πυροτεχνήματα, μηχανές καπνού και κάθε είδους ακραίο για την εποχή happening επί σκηνής. Όλα αυτά αποτυπώθηκαν στα δύο «Alive» ζωντανά ηχογραφημένα άλμπουμ τους, τα οποία θεωρούνται (ειδικά το δεύτερο) από τα καλύτερα στη ροκ ιστορία. Η κυριαρχία των Kiss συνέπεσε με την άνοδο της κουλτούρας των superheroes σε κόμικς και κινηματογράφο, καταφέρνοντας έτσι από κοινού να αφήσουν ένα διαρκές πολιτιστικό αποτύπωμα και για τα επόμενα χρόνια. Πρωτοπόροι υπήρξαν και στο κομμάτι του community, με τη βάση των οπαδών τους - γνωστή ως «Kiss Army» να είναι μία από τις πρώτες και πλέον οργανωμένες κοινότητες στη μουσική ιστορία. Οι Kiss ήταν εκτός των άλλων ένα από τα πιο «σκληρά» εργαζόμενα γκρουπ της δεκαετίας, ηχογραφώντας και περιοδεύοντας ασταμάτητα, ενώ ταυτόχρονα εκμεταλλεύτηκαν κάθε ευκαιρία που τους παρουσιαζόταν για προώθηση του brand name τους. Μέσα στα χρόνια, οι Kiss είχαν γίνει στολές για το Χάλογουιν, παιχνίδι pinball, μέχρι και φέρετρο...

Στο καθαρά μουσικό κομμάτι, άλμπουμ όπως τα «Kiss», «Dressed to Kill» και «Destroyer» κοσμούν τις δισκοθήκες της πλειοψηφίας των ροκ οπαδών, ενώ τα κλασικά hits που περιέχουν προκαλούν μέχρι τη σημερινή εποχή φρενίτιδα όταν ακούγονται ζωντανά. Η κιθαριστική δουλειά του Φρίλεϊ έδωσε το κάτι (πολύ) παραπάνω σε αυτούς τους δίσκους και κάπως έτσι, μια πλειάδα γνωστών και σημαντικών κιθαριστών έκτοτε τον αναφέρει ως επιρροή, αλλά και ως έμπνευση για την ενασχόληση με την «εξάχορδη θεά». Στην εξαιρετικά τολμηρή κίνηση του 1978, όταν τα μέλη των Kiss κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα τέσσερις solo δίσκους, η συντριπτική πλειοψηφία των fans τους θεωρεί το άλμπουμ του Έις Φρίλεϊ ως το καλύτερο όλων.

Ο Φρίλεϊ υπήρξε ένας ιδιαίτερα μελωδικός κιθαρίστας, ενώ προτιμούσε να παίζει με την κλασική Gibson Les Paul, κιθάρα συνώνυμη της ροκ ιστορίας. Η εταιρεία μάλιστα έδωσε στην κυκλοφορία εκείνη την εποχή την «Gibson Budokan», βάσει του μοντέλου που χρησιμοποίησε ο κιθαρίστας σε περιοδεία των Kiss στην Ιαπωνία το 1977. Όπως έχει πει σε συνεντεύξεις του, επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τον Έρικ Κλάπτον (κυρίως κατά τη θητεία του στους Cream), τον Χέντριξ και τον Πιτ Τάουνσεντ των The Who. Χρησιμοποιούσε τέλος ενισχυτές Marshall, ενώ ήταν εξαιρετικός στις τεχνικές του string bending και του vibrato.

Όντας εν μέρει στη σκιά του επιφανούς διδύμου Στάνλεϊ/Σίμονς, ο Έις Φρίλεϊ υπήρξε γνωστός για την εποχή ατακαδόρος, περιγράφοντας κατά καιρούς το πώς βλέπει την επιτυχία των Kiss και τη σχέση τους με τους οπαδούς. 

Η ζωή μου ήταν σαν τρένο του λούνα παρκ, αλλά με κάποιο τρόπο κατάφερνα πάντα να στέκομαι στα πόδια μου και να παίζω κιθάρα.

Είμαι εδώ πολύ καιρό, οπότε υποθέτω ότι έχω αγγίξει τις ζωές πολλών ανθρώπων - ελπίζω προς το καλύτερο.

Είναι πάντα ωραίο να μπαίνεις σε ένα δωμάτιο και να ξέρεις ότι όλοι σε θαυμάζουν, μάλλον το έχω κερδίσει.

Δεν μπορώ καν να διαβάσω νότες. Αλλά μπορώ να διδάξω σε κάποιον πώς να βγάζει καπνό από την κιθάρα του...

Η ζωή μετά την επιτυχία των Kiss

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 κι έπειτα, τα προβλήματα του Έις Φρίλεϊ με τους Στάνλεϊ και Σίμονς αυξάνονταν, ειδικά μετά την αποπομπή της Πίτερ Κρις. Η συμμετοχή του στη σύνθεση της μουσικής μειώθηκε, ενώ χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση του δίσκου «Music from the Elder» όπου διαφώνησε τόσο για την κατεύθυνση του άλμπουμ, όσο και για διάφορα θέματα κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων. Ο Φρίλεϊ αποχώρησε επισήμως τον Δεκέμβριο του 1992. Το προσωπικό σχήμα των Frehley's Comet που δημιούργησε έκανε σημαντική επιτυχία στην ιδιαίτερα ανταγωνιστική hard rock σκηνή της δεκαετίας του 1980, με το ομώνυμο άλμπουμ του 1987 να θεωρείται από τα πλέον σημαντικά του είδους. Καθώς όμως ο μουσικός χάρτης άλλαζε, ο κόσμος θεωρούσε την ευρύτερη hair metal σκηνή παρωχημένη, ο κιθαρίστας βρέθηκε στη δεκαετία του 1990 να περιοδεύει σε μικρότερους χώρους και με την ελάχιστη δυνατή για το μέγεθος του απήχηση. Όλα άλλαξαν το 1996 όταν και οι Kiss έκαναν την πρώτη από τις πολλές reunion περιοδείες τους, μια εξαιρετικά επιτυχημένη τουρνέ η οποία οδήγησε και στην κυκλοφορία του δίσκου «Psycho Circus» το 1998. Έστω και για λίγα ακόμα χρόνια, οι νεότεροι οπαδοί είχαν την ευκαιρία να δουν τον Έις Φρίλεϊ να φοράει τη μάσκα του «Spaceman» και να μεταδίδει επί σκηνής τη μαγεία που απόλαυσαν στο μέγιστο οι παλιότεροι, κατά τη χρυσή εποχή των Kiss. Όπως συνήθως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, ο κιθαρίστας επέστρεψε στην προσωπική του καριέρα, ενώ μέχρι το τέλος επιδίδονταν με τα υπόλοιπα μέλη του γκρουπ σε εκατέρωθεν δηλώσεις που έδειχναν πως το καλό κλίμα που πήγε να δημιουργηθεί με την προσωρινή επανένωση, είχε χαθεί οριστικά.

Η αντίδραση του μουσικού κόσμου

Ο Έις Φρίλεϊ δεν είναι το πρώτο μέλος των Kiss που έφυγε από τη ζωή, καθώς είχε προηγηθεί ο άδικος θάνατος του ντράμερ Έρικ Καρ (24 Νοεμβρίου 1991, ακριβώς την ίδια μέρα με τον Φρέντι Μέρκιουρι). Ο Φρίλεϊ ωστόσο ήταν μέλος της πρώτης και αυθεντικής σύνθεσης του γκρουπ, αυτής που έγραψε ξεχωριστή ιστορία μέσα από τους δίσκους και τις ζωντανές εμφανίσεις της. Μια ιστορία που έχει ξεπεράσει κατά πολύ εδώ και χρόνια τα σύνορα της ροκ μουσικής, έχοντας γίνει σε μεγάλο βαθμό συνώνυμη με την αμερικανική ποπ κουλτούρα. Με την είδηση του θανάτου του Φρίλεϊ, τα μέλη των Kiss αλλά και σύσσωμη η μουσική κοινότητα τον αποχαιρέτησαν μέσα από αναρτήσεις στα social media.