Μουσικη

(Σαν) κλασική μουσική

Σταδιακά τα τείχη που χώριζαν τα μουσικά είδη άρχισαν να πέφτουν και η σύγκλιση διαδέχτηκε τις συγκρούσεις

Μάκης Μηλάτος
ΤΕΥΧΟΣ 507
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Μπορεί η ποπ κουλτούρα και η φιλοσοφία του rock ’n roll να κράτησαν εχθρική στάση απέναντι στην «κλασική μουσική» (με την ευρεία έννοια) και να προέταξαν την απλότητα, τον αυθορμητισμό, την εφηβική ορμή και τα 3λεπτα τραγούδια απέναντι στις σύνθετες φόρμες, όμως ο χρόνος πάντα διορθώνει τα «λάθη» και επαναφέρει την ισορροπία. Άλλωστε και το rock ’n roll στην ουσία απέκτησε μια κάποια υπόσταση κι έγινε κάτι παραπάνω από «σαχλά τραγουδάκια σύντομης διάρκειας για καυλωμένους πιτσιρικάδες» με άλμπουμ όπως το «Pet Sounds» των Beach Boys ή το «Sgt. Pepper’s…» των Beatles. Μπορεί η περίφημη ρήση του Lou Reed «ένα ακόρντο είναι αρκετό, δύο είναι υπερβολή και με τα τρία… είναι πια τζαζ» να στοιχειώνει τη μυθολογία του rock ’n roll και να δικαιώνει την αντίληψη του punk για τα πράγματα, όμως η αλήθεια είναι πως η ποπ κουλτούρα συνολικά απέκτησε υπόσταση τέχνης και δημιουργικό υπόβαθρο από έργα σύνθετα και από άλμπουμ πολύπλοκα. Έχει μείνει στην ιστορία το μπλουζάκι που φορούσαν οι Sex Pistols με τη φωτογραφία των Pink Floyd που έγραφε «I Hate», θεωρώντας τον ήχο τους εξεζητημένο, όπως άλλωστε και ολόκληρο το progressive της εποχής που –τηρουμένων των αναλογιών– ήταν η «κλασική μουσική» του ροκ και της ποπ κουλτούρας.

image

image

Όμως σταδιακά τα τείχη που χώριζαν τα μουσικά είδη άρχισαν να πέφτουν και η σύγκλιση διαδέχτηκε τις συγκρούσεις. Οι τενόροι άρχισαν να τραγουδάνε ποπ επιτυχίες, οι μεγάλες ορχήστρες να διασκευάζουν γνωστά ροκ τραγούδια, το progressive επανήλθε από την πίσω πόρτα και η κλασική μουσική έγινε συστατικό της ποπ κουλτούρας. Τέρμα οι έχθρες… Άλλωστε πάντα η μουσική (και η τέχνη γενικότερα) προχωρούσε μέσα από καινούργια «χαρμάνια» με είδη που συναντιούνται, συμπλέκονται και γεννάνε νέα υβρίδια. Μπορεί οι παντός είδους «πιουρίστες» που ευαγγελίζονται την καθαρότητα του κάθε είδους να απογοητεύονται με τις προσμίξεις, αλλά η μουσική ιστορία λέει πως οι μουσικές συναναστροφές και συναντήσεις σπρώχνουν τα πράγματα μπροστά. Κι όπως πάντα, το αποτέλεσμα μετράει…

image

image

Τα τελευταία χρόνια η ειδικευμένη στην κλασική μουσική εταιρεία Deutsche Grammophon, θέλοντας να βρει πρόσβαση σε ένα κοινό που δεν ασχολείται με τις κυκλοφορίες της, ξεκίνησε συνεργασία με μουσικούς της ποπ, από τον Elvis Costello μέχρι την Tori Amos και από τον Max Richter μέχρι τον Richard Reed Parry (πολυοργανίστα των Arcade Fire). Το άλμπουμ «Music for Heart and Breath», που κυκλοφόρησε ο Richard Reed Parry φέτος, είναι από τα πιο ενδιαφέροντα άλμπουμ του 2014 και μία απόπειρα να εξερευνηθεί δημιουργικά ο ήχος της καρδιάς και του ανθρώπινου σώματος. Οι μουσικοί που συμμετείχαν στην ηχογράφηση (ανάμεσά τους και οι Kronos Quartet) φορούσαν ιατρικά στηθοσκόπια και αυτοσχεδίαζαν πάνω στους ήχους της καρδιάς και του σώματος. Η απόπειρα του Max Richter να διατυπώσει τη δική του άποψη πάνω στις «4 εποχές» του Vivaldi γνώρισε τέτοια αποδοχή από το κοινό της ποπ, που επανακυκλοφόρησε επαυξημένο με διάφορα remix αλλά και ένα dvd με τη ζωντανή εκτέλεση του έργου στο Βερολίνο. Και ο Schiller δοκίμασε να συνδυάσει dj ηλεκτρονικούς ήχους με αποσπάσματα από Erik Sati, Claude Debussy, Tchaikovsky, Gabriel Faure κ.ά. στο άλμπουμ «Opus», ενώ και η άλλη μεγάλη εταιρεία κλασικής μουσικής, η Decca, δοκιμάζει την ανανέωση του κοινού της με απόπειρες όπως η συλλογή της σειράς «Café del Mar» με υπότιτλο «Classical» και με τους William Orbit, Ganga, Unkle, Ludovico Einaudi, Max Richter, Afterlife, Space One, Endorphin κ.ά. να «πειράζουν» κλασικές συνθέσεις. Από την Decca όμως κυκλοφόρησε κι ένα άλμπουμ πραγματικής κλασικής μουσικής που αξίζει την προσοχή σας και είναι το «Brahms - The Violin Sonatas» με το σπουδαίο Λεωνίδα Καβάκο (καλλιτέχνης της χρονιάς για το περιοδικό «Gramophone») και τη νεαρή και πολύ ταλαντούχα Κινέζα πιανίστρια Yuja Wang.