Τι σxέση έxει ο Asaf Avidan με τον Αριστοτέλη;

Ο Asaf Avidan είναι ένας καλλιτέχνης της Μεσογείου, με καταγωγή από το Ισραήλ, γεμάτος επιρροές από ποικίλες κουλτούρες αλλά με μία ιδιαίτερη αγάπη για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, όπως μας εξήγησε, ένα μεσημέρι σε μία ταράτσα με φόντο το Ηρώδειο – εκεί όπου θα εμφανιστεί στις 22 Σεπτεμβρίου. Τα τραγούδια του είναι μία ξεχωριστή περιπέτεια το καθένα στα βάθη της ψυχής του, με όχημα την απίστευτη φωνή του που μεταλλάσσεται από φαλτσέτο σε αιχμηρή ροκ εκφορά και από τρυφερό μουρμουρητό σε μεγάλες, «οπερετικές» εντάσεις. Το περιβάλλον του Ηρωδείου είναι το κατάλληλο σκηνικό για να ξεδιπλώσει την πολύπλοκη, μαγική προσωπικότητά του σε μία ιεροτελεστία στην οποία συμμετέχουν όλοι όσοι παρευρίσκονται. Φολκ, ηλεκτρονικός, αυτοσχέδιος τζαζίστας, ροκ και τροβαδούρος, αφηγητής και σαμάνος, όλα μαζί που, ίσως τα διακρίνετε να φαίνονται και στη συζήτηση που είχαμε μαζί του.

Το τελευταίο σου άλμπουμ έχει τίτλος «Anagnorisis». Κατά τον Αριστοτέλη, στο «Περί Ποιητικής», η αναγνώριση είναι το αντικείμενο της ποίησης και η πραγμάτωση της ανθρώπινης φύσης. Πώς δημιουργήθηκε αυτό το άλμπουμ;
Υπάρχουν πολλές μοναδικές και διαφορετικές πτυχές της καριέρας μου. Η δημιουργία ενός άλμπουμ είναι ένα ταξίδι μιας πολύ μοναχικής, ενδοσκοπικής, στοχαστικής ανασκαφής. Και είναι κόλαση. Είναι σαν να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο.

Έχεις πει ότι γράφοντας το «Anagnorisis» ήταν μία διαφορετική διαδικασία από τις προηγούμενες, εξαιτίας της πανδημίας.
Ήταν διαφορετική αλλά ήταν και παρόμοια. Παρόμοια επειδή κανένα άλμπουμ δεν γράφεται χωρίς το προηγούμενο. Είναι μια πολυεπίπεδη προσπάθεια. Αυτό το άλμπουμ λοιπόν δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς τα 42 χρόνια ζωής μου στη γη και τα επτά προηγούμενα άλμπουμ. Οπότε, κατά κάποιο τρόπο, είναι το ίδιο. Είναι ένα άλλο επίπεδο ανασκαφής στην προσπάθεια να καταλάβεις τον εαυτό σου. Αυτό είναι. Ο πυρήνας αυτού που είμαι. Αλλά είναι και διαφορετικό. Πριν από την πανδημία, πήρα ένα sabbatical, μετά από 10 χρόνια που δεν είχα σταματήσει ποτέ να παίζω. Ήμουν 39, λίγο πριν τα 40, και ένιωθα ήδη να συμβαίνει αυτή η κρίση της μέσης ηλικίας: ποιος είμαι, τι έκανα στο πρώτο μισό της ζωής μου και τι θα κάνω με το άλλο μισό. Μήπως δεν θέλω πια να κάνω μουσική; Περνούσα μια διαδικασία προσπαθώντας να καταλάβω ποιος είμαι.

Και το αποτέλεσμα; Ήταν παρήγορο;
Εμμμ-όχι! (γελώντας) Δεν είναι παρήγορο γιατί η απάντηση είναι πάντα η ίδια: είμαστε θνητοί, έχουμε συνείδηση της θνητότητάς μας, είμαστε χωρίς νόημα, είμαστε αόρατοι μπροστά σε ένα αδιάφορο σύμπαν. Αυτή είναι η απάντηση. Αυτή είναι η θεμελιώδης αλήθεια.

Οπότε, αυτή είναι η Αναγνώρισις;
Η «Anagnorisis» είναι λίγο διαφορετική γιατί περνούσα αυτή την κρίση μέσης ηλικίας και προσπαθούσα να γράψω. Κατέβαινα στο στούντιο, και αυτό είναι πολύ μεταφορικό αλλά είναι επίσης φυσικό γιατί ζω σε ένα μεγάλο σπίτι και πρέπει να κατέβεις τις σκάλες στον κάτω όροφο, στο κελάρι – εκεί είναι το στούντιό μου. Κατέβαινα λοιπόν τις σκάλες κάθε μέρα για να ψάξω να βρω, να πάω στο κάτω μέρος της γης και να ξαναγεννηθώ.

Πολύ συμβολικό.
Ναι! Και κάθε βράδυ έλεγα «Το μισώ». Μισούσα αυτό που έγραφα, μισούσα το γεγονός ότι μου φαινόταν πολύ οικείο ενώ ένιωθα διαφορετικός και γιατί γράφω τα ίδια τραγούδια ενώ νιώθω διαφορετικά… Και μετά ένα βράδυ, δεν μπορούσα να κοιμηθώ και διάβαζα ένα άρθρο σε μια ισραηλινή εφημερίδα στο διαδίκτυο και είχα αυτή τη στιγμή «εύρηκα»: βρήκα τη λέξη «αναγνώρισις». Δεν την είχα ξανακούσει ποτέ. Διάβαζα για τον Αριστοτέλη και την Ποιητική και ήμουν αρκετά τυχερός που το είχα στη βιβλιοθήκη μου, οπότε κατέβηκα κάτω, άνοιξα το βιβλίο και διάβασα μέχρι που βρήκα το κομμάτι για την «αναγνώριση» και τότε είχα αυτή τη στιγμή αποκάλυψης: ότι δεν υπάρχει εαυτός. Γενικά ακούω πολλές διαλέξεις για τη φυσική και διαβάζω βιβλία – έτσι, το έχω ξαναπεί, υπάρχει αυτή η μακρο-πραγματικότητα. Βλέπω αυτό το τραπέζι και το νιώθω, είναι εκεί: είναι ένα τραπέζι για εμάς. Αλλά αν κοιτάξω με τον μεγεθυντικό φακό μπορώ να δω ίσως την υφή και αν κοιτάξω με μικροσκόπιο μπορώ να δω τα κύτταρα του ξύλου και μετά αν κοιτάξω με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο μπορώ να δω ακόμα πιο βαθειά. Αλλά η θεμελιώδης βασική αλήθεια είναι ότι εκεί υπάρχει ένα σημείο της πραγματικότητας που δεν μας φαίνεται αληθινό. Γίνεται στατιστικό, γίνεται μια παράξενη δύναμη που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε. Όπως οι πολλαπλές υπάρξεις του ηλεκτρονίου. Πού είναι; Στατιστικά εδώ αλλά και εκεί και επηρεάζει τους άλλους… Έτσι ένιωσα. Όσο περισσότερο κοιτάζω προσεκτικά τον εαυτό μου, τόσο περισσότερο επαρκής γίνομαι. Κατάλαβα ότι αυτό που έγραφα δεν ήταν ψέματα. Ήταν η θεμελιώδης ροή της τέχνης, που προσπαθεί να πάρει το χάος και να του βάλει δομή. Και κάθε φορά που βάζεις δομή μεγεθύνεις μόνο ένα μέρος του. Δεν μπορείς να βάλεις ένα ολόκληρο νεφέλωμα μέσα σε ένα πλαίσιο. Μόλις είχα αυτή την αποκάλυψη, έγραψα το άλμπουμ. Είπα εντάξει, αυτές είναι πολλές πτυχές του εαυτού μου. Καμία από αυτές δεν είναι αλήθεια, αλλά αν έχεις αρκετές από αυτές ίσως μπορείς να δημιουργήσεις κάποιο είδος γραμμής μεταξύ των σημείων. Και γι’ αυτό το artwork του άλμπουμ χρησιμοποιεί αυτά τα κομμάτια χρώματος και ενδιάμεσα υπάρχει η σιλουέτα μου. Δεν είμαι σε αυτά τα χρώματα αλλά κάπου ανάμεσά τους. Αν κοιτάξετε αυτά τα χρώματα ίσως μπορείτε να δείτε μια εκδοχή μου που είναι αρκετά κοντά στην πραγματικότητα.   

Αυτό είναι πολύ βαθύ. Ήταν τόσο βαθιές και οι διαδικασίες των προηγούμενων δίσκων; Ή μήπως επειδή βρίσκεσαι σε αυτή τη συγκεκριμένη ηλικία;
Νομίζω ότι κάθε φορά που γράφω ένα άλμπουμ είναι όσο πιο βαθιά μπορώ να πάω. Απλώς εξελίσσομαι ως άνθρωπος. Το πρώτο EP που κυκλοφόρησα ονομαζόταν «Now That You're Leaving» και αφορούσε έναν χωρισμό όπου κατηγορούσα εκείνη που φεύγει φυσικά, και αυτό δεν ήταν εντελώς η αλήθεια. Μετά, το επόμενο άλμπουμ, το «Reckoning», δεν ήταν για αυτήν που φεύγει, γιατί άρχιζα να ζω τις ίδιες ιστορίες ξανά και ξανά αλλά με διαφορετικούς χαρακτήρες, με διαφορετικούς ανθρώπους. Ήταν λοιπόν μια Ημέρα της Κρίσης αλλά μέσα μου. Μετά, το «Poor Boy/Lucky Man» προσπαθούσε να αποκρυπτογραφήσει τι είναι μέσα μου. Αυτή η άδεια τρύπα που συνεχίζει να προβάλλει τα ίδια αρχέτυπα σε διαφορετικούς ανθρώπους. Kαι μετά, το «Through the Gale» ήταν για έναν καπετάνιο που πηγαίνει να βρει την αθανασία και πεθαίνει και σκοτώνει τους πάντες στη διαδρομή. Κάθε άλμπουμ είναι ένα άλλο στρώμα της ίδιας ιστορίας αναζήτησης για να κατανοήσεις τον εαυτό σου. Γίνεται πιο βαθύ και πιο σύνθετο; Ετσι νομίζω. Επειδή διαβάζω περισσότερο, ζω περισσότερο.

Νομίζω ότι αυτό που περιγράφεις τώρα μοιάζει πολύ με το τραγούδι σου, «Earth Odyssey». Η Οδύσσεια, σύμφωνα με τον μύθο, διήρκεσε δέκα χρόνια – την ίδια καθοριστική περίοδο που ανέφερες πριν.
Δεν το σκέφτηκα έτσι. Πρώτα απ’ όλα το Earth Odyssey είναι λίγο φόρος τιμής στο Space Oddity επειδή υπάρχει πολύ ο David Bowie στην αισθητική του. Αλλά η ιδέα είναι ότι κάθε φορά που κοιτάζω τον εαυτό μου δεν ψάχνω μόνο για τον εαυτό μου, αναζητώ έναν παγκόσμιο πυρήνα που θα μου εξηγεί κάτι για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Επειδή κατά ειρωνικό τρόπο, όσο πιο εσωστρεφής φαίνομαι, τόσο περισσότερο προσπαθώ να φτάσω σε κάποιον παγκόσμιο πυρήνα που όλοι μοιραζόμαστε. Και αυτός είναι ο τρόπος μου να συνδεθώ με τους άλλους. To Earth Odyssey λοιπόν αφορούσε το προσωπικό μου ταξίδι πριν συμβεί η πανδημία, μιλούσε για το πόσο ανούσιο, πόσο αδιάφορο είναι το σύμπαν για εμάς και για αυτή τη Σισύφεια δοκιμασία κατανόησης του πόσο λίγοι είμαστε και ωστόσο τολμάμε να ουρλιάξουμε στο Σύμπαν ότι είμαστε εδώ. Αυτή η ευθραυστότητα… Δεν ξέρω, υπάρχει κάποιο είδος ταπεινοφροσύνης, αλλά δημιουργεί ένα πάθος αυτό. Ο ύμνος του πόσο αξιολύπητοι είμαστε.

Κάτι που φάνηκε και με την πανδημία.
Όταν χτύπησε η πανδημία, μου φάνηκε ότι, όχι μόνο εγώ, αλλά όλοι αναγκάστηκαν να κοιτάξουν στον καθρέφτη της δικής τους ευπάθειας, της ευθραυστότητας. Όλη μας η δύναμη, ό,τι νιώθαμε ότι είναι σημαντικό, όπως το να πάμε στη δουλειά το πρωί, έπρεπε να σταματήσει – το νόημα που ρίχνουμε σαν ένεση στη ζωή ξαφνικά χαλάρωσε. Ένιωθα ότι το άλμπουμ μου είχε αρχίσει να μιλάει όχι μόνο για μένα. Στη συνέχεια πηγαινοερχόμουν στην Ιταλία όπου έγραφα και στο Ισραήλ όπου ηχογραφούσα. Και ξαφνικά στην Ιταλία, μπουμ, ξεκίνησε ο Κινεζικός ιός.

Νομίζω ότι και με άλλους τρόπους, εκτός του Earth Odyssey, μου θυμίζεις τον David Bowie στις πολλές προσωπικότητες που εκφράζεις στη σκηνή. Στις συναυλίες σου, από όσες έχω δει, είναι σαν να παρουσιάζεις επεισόδια της μετάλλαξης του ίδιου ανθρώπου. Θα μπορούσε να είναι αυτό μία επίδραση του Bowie επάνω σου;
Παρακολουθώ ενεργά ανθρώπους όπως ο David Bowie που προσπαθούν να προσωποποιήσουν διαφορετικούς χαρακτήρες μέσα στα χρόνια. Υπάρχουν καλλιτέχνες που άλλαξαν τη μουσική τους όπως οι Radiohead, που έχουν εξελιχθεί αλλά δεν παίρνουν διαφορετικές προσωπικότητες ενώ ο Bowie επινοούσε πραγματικά χαρακτήρες. Σκέφτομαι ανθρώπους όπως ο Tom Waits που προσωποποίησαν τον ίδιο χαρακτήρα στην καριέρα τους, αλλά φαντάζομαι ότι ο Tom Waits δεν πηγαίνει στην τουαλέτα και υποδύεται τον χαρακτήρα του Tom Waits. Είναι απλώς ένας άνθρωπος. Μπορώ να πω ότι η ιδέα της υπερθεατρικής αναπαράστασης του εαυτού σου μέσα από διαφορετικούς χαρακτήρες είναι κάτι που πραγματικά, πραγματικά, μου φαίνεται σαν ένα σωστό εργαλείο για να εκτεθεί κανείς. Ξέρεις, αυτό το κλισέ του παλιού θεάτρου που ακούς εδώ κι εκεί, ότι φοράω μια μάσκα για να προβάλλω την αλήθεια είναι πολύ κοντά στην καρδιά μου. Κοιτάζω τους καλλιτέχνες που είναι υπερβολικά μελοδραματικοί όπως ο Ζακ Μπρελ ή η Εντίθ Πιαφ και είναι «too much», καταλαβαίνεις; Αλλά υπάρχει τόση ειλικρίνεια σε αυτό το «υπερβολικό».

Υπάρχει πιο έντονα η ζωή στην υπερβολή.
Ξέρεις, σπούδασα animation όπου, αν προσπαθήσεις να αντιγράψεις τις κινήσεις των ανθρώπων καθώς κινούνται, δεν φαίνεται αληθινό. Πρέπει να υπερβάλεις στην κίνηση για να αρχίσει μετά να φαίνεται στο ανθρώπινο μάτι πιο αληθινή. Υπάρχει κάτι σε αυτό: Νομίζω, όπως είπα, ότι η τέχνη είναι ένα ψέμα. 

Ένα όμορφο ψέμα.
Ένα αξιοπρεπές ψέμα. Είναι μια δομή πάνω σε μια χαοτική πραγματικότητα. Έτσι κι αλλιώς θα πεις ψέματα. Επειδή πρόκειται να παγιδεύσεις μόνο ένα κομμάτι του εαυτού σου ή της πραγματικότητας που προσπαθείς να προβάλεις. Έτσι, για να απεικονίσεις το μωσαϊκό της ζωής πρέπει να γίνεις ένα μωσαϊκό προσωπικοτήτων. Δεν είναι μόνο ο David Bowie ή ακόμα και άλλοι καλλιτέχνες. Η προσωπική μου ιστορία ως παιδί που μεγάλωσα με γονείς διπλωμάτες και κυκλοφορούσα σε διαφορετικές νοοτροπίες, κουλτούρες, πόλεις, φυλές, γλώσσες, με έκανε πραγματικά να μην κοιτάζω τον κόσμο μέσα από τους περιορισμούς των «μονοκαλλιεργειών». Και μπορείς να ακούσεις στη μουσική μου την έλλειψη συγκεκριμένου είδους, συγκεκριμένης φωνής. Στην «Αναγνώριση» ακούς να υπάρχουν ένα εκατομμύριο διαφορετικές φωνές και αυτό είναι επίτηδες. Είναι διαφορετικές εκδοχές του εαυτού μου που όλες ήθελαν να ακουστούν.

Ποιο μέρος θεωρείς σπίτι σου τώρα;
Χα, καλή ερώτηση. Είμαι ακόμα καταχωρισμένος ως κάτοικος Ισραήλ. Πηγαίνω πέρα δώθε. Όμως τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχω περάσει πολύ χρόνο στην Ιταλία όπου γνώρισα τη σύντροφο της ζωής μου και όπου δημιούργησα τα στούντιός μου. Εκεί ζω και εργάζομαι, αν και τώρα άλλαξε αυτό. Πουλήσαμε το ακίνητο (λέω «πουλήσαμε» γιατί δεν ανήκει σε εμένα, ανήκει στην εταιρεία μου, την Telmavar Records) και αγοράσαμε ένα ακίνητο στη Γαλλία για να το κάνουμε ακόμα πιο… εχμμ...

Multi;
Χαχα, ναι, multi-dream. Υπάρχουν πολλά όνειρα που θέλω να ενσωματώσω σε αυτή την επιχείρηση. Θέλω να κάνω κάτι με τα ζώα γιατί είμαι πολύ μεγάλος υποστηρικτής των δικαιωμάτων και της ευημερίας των ζώων. Θέλουμε να κάνουμε ένα καταφύγιο, θέλουμε να κάνουμε κάτι για να εισαγάγουμε τον βιγκανισμό, θέλουμε να το κάνουμε και καταφύγιο για τους καλλιτέχνες όπου μπορούν να δημιουργήσουν και ηχογραφήσουν. Είναι πολύ συναρπαστικό σχέδιο, είναι ένα έργο ζωής και όχι μόνο.

Έχεις συνεργαστεί με τον MC Solaar, με τον Goran Bregovic.... Με ποιους άλλους θα ήθελες να συνεργαστείς;
Πρέπει να πω ότι δεν είμαι μεγάλος οπαδός των συνεργασιών, όχι γιατί δεν νομίζω ότι είναι καταπληκτικές. Νομίζω ότι συμβαίνει πάντα ένας διάλογος όπου μπορείς να δημιουργήσεις. Αλλά επειδή το ταξίδι μου είναι τόσο προσωπικό, πρέπει να νιώθω ειλικρινής για αυτό που κάνω. Μου είναι δύσκολο να σχετιστώ με κάτι που κάνει κάποιος άλλος στην τέχνη μου. Όταν ο Goran με ρώτησε αν θέλω να γράψω στίχους και να τραγουδήσω στο νέο του άλμπουμ, μου άρεσε το θέμα, μου άρεσε η ιδέα των γραμμάτων σε μια πόλη που καταστράφηκε από τον πόλεμο. Είναι κάτι με το οποίο θα μπορούσα να σχετιστώ. Ακόμα κι αν δεν είχαμε τέτοιο συγκεκριμένο πόλεμο, το Ισραήλ δεν παύει να έχει πολιτικά στρατιωτικά προβλήματα. Θα μπορούσα λοιπόν να το φανταστώ, αλλά το έκανα επίσης κατά ένα μέρος και για τον ερειπωμένο εαυτό μου, καταλαβαίνεις; Μιλάω σε μια νεαρή κοπέλα και λέω για το πώς ήταν παλιά η πόλη – αλλά στην πραγματικότητα μιλάω για τον εαυτό μου. Βλέπεις απλώς ένα χάος από κρατήρες και πόλεμο, αλλά έτσι ήμουν κι εγώ. Αν μπορώ λοιπόν να νιώσω κάτι, οποιαδήποτε συνεργασία μπορεί να είναι εκπληκτική. Τώρα συνεργάζομαι με τη Mélanie Laurent, είναι Γαλλίδα ηθοποιός και σκηνοθέτης. Έκανα μουσική για την ταινία της και τώρα συνεργαζόμαστε για ένα νέο πρότζεκτ, μεταφράζοντας μια όπερα σε τραγούδια.

Με τον Wim Wenders πώς συνεργαστήκατε;
Ο Wim Wenders ήρθε στο σόου μου στο Βερολίνο μια μέρα και είπε ότι ήταν θαυμαστής, οπότε εγώ ήμουν «Ω, ουάου, πρέπει να κάνουμε κάτι μαζί», έτσι δημιούργησε το βίντεο για ένα από τα τραγούδια μου. Μετά ήταν ο Alfonso Cuaron που μου ζήτησε να δω την ταινία του «Roma» και να γράψω τραγούδια εμπνευσμένα από αυτήν. Ήταν μεγάλη τιμή για μένα. Επίσης ο Jonathan Safran Foer, ο μυθιστοριογράφος, έγραψε ένα διήγημα για το τραγούδι «Anagnorisis» (σ.σ. ο συγγραφέας εμπνεύστηκε εν μέρει από μια παραλίγο θανατηφόρα εμπειρία του Asaf, όταν του επιτέθηκε το λυκόσκυλό του. Ο Avidan ήταν τυχερός που επέζησε από αυτό και ακόμη πιο τυχερός που δεν υπήρξε μόνιμη ζημιά στο δαγκωμένο χέρι του.)

Είναι ενδιαφέρον ότι οι άνθρωποι με τους οποίους έχεις συνεργαστεί είναι τόσα πολλά διαφορετικά είδη καλλιτεχνών.
Όπως είπα, σπούδασα κινούμενα σχέδια και κινηματογράφο και πραγματικά πίστευα ότι αυτός ήταν ο δρόμος μου στη ζωή. Αυτό άλλαξε, δεν κοιτάζω πίσω, δεν μου λείπει, αλλά συνειδητοποιώ ότι είναι κάτι αυθόρμητο. Το μέσο είναι απλώς ένα εργαλείο για να εκφράσεις την ερώτηση. Τέχνη είναι να θέτεις μια ερώτηση και να τολμάς να δώσεις κάποια ανεπαρκή απάντηση. Κάποιος προσπαθεί να το κάνει βγάζοντας φωτογραφίες, μπράβο, κάποιος με κάποιο άλλο μέσο. Στο τέλος της ημέρας επικοινωνείς με τον εαυτό σου και μακάρι και με τους άλλους. Είναι ένας περίεργος κύκλος γιατί αν η «ηδονοβλεψία» κάποιου που βλέπει ή ακούει αυτό που έχεις δημιουργήσει τον κάνει να αισθάνεται κάτι και στη συνέχεια ανταποδίδει τον θαυμασμό του σε σένα, σε κάνει να νιώθεις ότι επικυρώθηκες. Και το ανταποδίδεις. Είναι αυτή η ανατροφοδότηση. Αν, λοιπόν, ο Jonathan το κάνει γράφοντας μυθιστορήματα, θαυμάζω την υπομονή του, καταλαβαίνεις; Παίρνει πέντε χρόνια και γράφει ένα μυθιστόρημα. Συχνά κάνουμε αυτή τη συζήτηση. Με ζηλεύει που είμαι ποιητής και τον ζηλεύω που είναι μυθιστοριογράφος.

Οι σπουδές σου στο animation σε έχουν βοηθήσει καθόλου στη σκηνική σου παρουσία;
Όχι ακριβώς. Αυτό που παίρνω από τα χρόνια του animation είναι η σχολαστική λεπτομέρεια. Μου αρέσει να εστιάζω στις λεπτομέρειες. Μου αρέσει να ξεκινώ με κάτι πολύ αφηρημένο και μετά σιγά σιγά να εμβαθύνω σε κάτι πολύ πολύ συγκεκριμένο. Και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει στα κινούμενα σχέδια. Έχεις μια ιδέα, μετά γράφεις τη σύνοψη, μετά γράφεις το σενάριο, μετά κάνεις ένα σχέδιο χαρακτήρων, μετά κάνεις το τοπίο και σιγά σιγά συνεχίζεις μέχρι να σχεδιάζεις καρέ-καρέ. Περνούν δύο χρόνια και κι εσύ κάθεσαι ακόμα στο σπίτι και ζωγραφίζεις ένα καρέ με ένα χαμόγελο. Είναι λοιπόν η συγκέντρωση στη λεπτομέρεια, αυτό μου αρέσει πολύ.

Μέχρι τώρα έχεις αναφέρει τον Αριστοτέλη, τον Σίσυφο, την Οδύσσεια, οπότε στοιχηματίζω ότι είσαι εξοικειωμένος με τον ελληνικό αρχαίο πολιτισμό.
Ναι. Και λιγότερο με τον σύγχρονο πολιτισμό. Είμαι πολίτης της Μεσογείου, έτσι; Στο σπίτι στην Ιταλία φύτεψα ορτανσίες. Είναι αυτό το μεγάλο λουλούδι που βγαίνει σε ροζ, μπλε, λευκό. Όταν πήγα να τα αγοράσω, αγόρασα μικρά φυτά που υποτίθεται ότι ήταν ροζ. Τα φύτεψα και μετά από ένα χρόνο άνθισαν και έγιναν μπλε. Ρώτησα τον κηπουρό και μου είπε, όχι δεν σου είπαν ψέματα, εξαρτάται από το χώμα που απορροφούν. Νομίζω ότι όλοι είμαστε ορτανσίες αλλά κάθε λουλούδι έχει το χρώμα ανάλογα με το χώμα που απορροφά. Λατρεύω τη μυθολογία γιατί είναι το ίδιο όπως όταν προσπαθώ να κοιτάξω προς τα μέσα για να βρω τον παγκόσμιο πυρήνα αυτού που μας κάνει ανθρώπους. Το βρίσκω μέσα από τη μυθολογία, το βρίσκω μέσα από τα αρχέτυπα του Jung (σ.σ. τα καθολικά, πρωταρχικά σύμβολα και εικόνες που προέρχονται από το συλλογικό ασυνείδητο, όπως προτείνει ο Carl Jung), το μυαλό, τη συνείδηση και το ασυνείδητο, την προϊστορική τέχνη. Ποιος είναι ο δομημένος καθολικός συμβολισμός που μοιάζει να προέρχεται από την κληρονομική βιολογία του ανθρώπου. Γιατί οι χιμπατζήδες είναι έξυπνοι, μας μοιάζουν πολύ –στο 97% του DNA, αλλά δεν έχουν τέχνη, δεν έχουν θρησκεία, δεν έχουν μυθολογία; Προσπαθώ να κοιτάξω προς τα πίσω στο θεμελιώδες σύστημα πεποιθήσεων που μοιραζόμαστε σε όλους τους διαφορετικούς πολιτισμούς – όχι στο συγκεκριμένο χρώμα που δίνει το έδαφος. Προσπαθώ λοιπόν να κάνω αυτό, αλλά επειδή φυτεύτηκα εδώ, είμαι προσκολλημένος στις μεσογειακές μυθολογίες ενώ είμαι δυτικός πολίτης, οπότε αυτό είναι το λίκνο της δυτικής μας σκέψης. Αυτός είναι στην πραγματικότητα ο δρόμος που πήρα με την Οδύσσειά μου. Ήμουν ερωτευμένος με την ελληνική μυθολογία και τον ελληνικό αρχαίο πολιτισμό στο Πανεπιστήμιο και μετά άρχισα να ερευνώ την Αιγυπτιακή μυθολογία και μετά τη μυθολογία της Μεσοποταμίας, αλλά έχω σε ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου την ελληνική μυθολογία επειδή οι θεοί είναι ατελείς. Το μόνο που τους κάνει θεούς είναι ότι είναι αθάνατοι. Κατά τα άλλα, βιάζουν, λεηλατούν, είναι κακομαθημένοι, έχουν εγωισμό και αυτό μου αρέσει, ως απεικόνιση των πιο ευάλωτων και αδιάκριτων στοιχείων μας ως ανθρώπων.

Και η σχέση σου με τον πολιτισμό της σύγχρονης Ελλάδας;
Δεν τον γνωρίζω! Γνωρίζω καλά την Αθήνα γιατί, καταρχάς, είναι πολύ οικεία. Όποιος έχει πάει στο Τελ Αβίβ και στην Αθήνα πιστεύει ότι μοιάζουν πολύ και το νιώθω. Νιώθω πολύ σαν στο σπίτι μου εδώ. Έχω έρθει έξι φορές, τρεις από αυτές για συναυλίες, και τρεις απλώς για να παρακολουθήσω την πόλη, αλλά δεν έχω πάει εκτός Αθήνας, εκτός από τους Δελφούς. Θέλω πολύ να επισκεφτώ τα νησιά.

Τι από την Αθήνα σε εντυπωσίασε περισσότερο;
Όπως έχεις καταλάβει πηγαίνω πολύ στα μουσεία, ξανά και ξανά και ξανά. Μπροστά σε κάποια συγκεκριμένα εκθέματα κλαίω. Και μετά, βρίσκεσαι κάτω από μία κληματαριά σε ένα μπαρ και πίνεις ούζο…

Θα ήθελα να μου πεις για τα αγαπημένα σου ελαιόδεντρα. Σου εξασκούν κάποια, πώς να το πω, συγκεκριμένη γοητεία;
Χαχά, κατανόηση θα έλεγα. Είναι επειδή ήμουν παιδί της πόλης και όταν μετακόμισα στην Ιταλία ήταν η πρώτη φορά που είχα ένα μέρος με έκταση γης. Υπήρχαν ήδη πολλές ελιές, περίπου σαράντα, και δεν ήξερα πώς να τις φροντίσω, έτσι προσέλαβα ντόπιους αγρότες και τους είπα ότι θέλω να μάθω. Την πρώτη φορά που ήρθαν και ετοίμασαν τα δέντρα για την επόμενη σεζόν, μου φάνηκε ότι τα έσφαζαν επειδή αφαιρούσαν ένα μεγάλο μέρος των αναπτυγμένων τους κλαδιών. Πριν το καθαρίσουν το τοπίο ήταν γεμάτο με γυμνά δέντρα με τόνους νεκρών κλαδιών γύρω τους. Κόντεψα να κλάψω όταν το είδα και σκεφτόμουν «τι κάνετε; Σκοτώνετε τα δέντρα!» Και αυτοί εξήγησαν υπομονετικά στο αγόρι της πόλης μέσα μου ότι, έτσι, όταν δίνεις σε ένα δέντρο λίγο αέρα, το φρέσκο αεράκι μπορεί να το βοηθήσει να καθαριστεί από τα παράσιτα και ο ήλιος μπορεί να εισχωρήσει στα πιο βαθιά του μέρη και να δημιουργήσει νέα φύλλα που θα δυναμώσουν. Τους άκουσα και αμέσως το κατάλαβα – εντάξει, αυτή είναι η μεταφορά, θέλω να έχω κι εγώ την υπομονή να κόψω τα νεκρά κομμάτια μου και να αφήσω νέα κομμάτια να μεγαλώσουν, να πέσουν ο αέρας και ο ήλιος μέσα στα πιο βαθιά κομμάτια μου.

Ο Asaf Avidan έρχεται στο Ηρώδειο την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου με την υποστήριξη της ATHENS VOICE και του ραδιοφωνικού σταθμού Athens Voice 102.5. Δείτε περισσότερες πληροφορίες στο City Guide της Athens Voice