Μουσικη

Frank Zappa ή σκάσε και παίξε κιθάρα

Πριν από σαράντα χρόνια, όταν ο Frank Zappa κυκλοφορούσε το live «Shut Up 'n Play Yer Guitar»

Σώτη Τριανταφύλλου
Σώτη Τριανταφύλλου
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
O Frank Zappa σε πρόβα των Mothers of Invention πριν την εμφάνισή τους στο Royal Albert Hall, 6 Ιουνίου 1969
O Frank Zappa σε πρόβα των Mothers of Invention πριν την εμφάνισή τους στο Royal Albert Hall, 6 Ιουνίου 1969 © Ron Case/Keystone/Getty Images/Ideal Image

Το αξεπέραστο ορχηστρικό άλμπουμ του Frank Zappa «Shut Up ’n Play Yer Guitar» που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1981 και η επίδρασή του.

Τη δισκογραφική την έλεγαν Barkins Pumpkin και μέσα στο 1981 έβγαλε τρία άλμπουμ του Frank Zappa: To «Tinsel Town Rebellion», το «Shut Up ’n Play Yer Guitar» και το «You Are What You Is». Το δεύτερο ήταν ένα ολόκληρο project που αποτελούνταν από τρία ορχηστρικά άλμπουμ: το «Shut Up 'n Play Yer Guitar», το «Shut Up 'n Play Yer Guitar Some More» και το «Return of the Son of Shut Up 'n Play Yer Guitar»: νομίζω ότι μόνο ο Zappa μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο· εμφανώς μη εμπορικό, πληθωρικό και υπέροχο. Τον Μάιο του 1981, όλα αυτά βγήκαν σε χωριστά άλμπουμ και το 1982 σε box set.

Ο Frank Zappa κατά τη διάρκεια live στο Palladium, Νέα Υόρκη, 29 Οκτωβρίου 1981
Ο Frank Zappa κατά τη διάρκεια live στο Palladium, Νέα Υόρκη, 29 Οκτωβρίου 1981 © Michael Putland/Getty Images/Ideal Image

Εκείνη την εποχή ακούγαμε Bruce Springsteen: το «Τhe River» έκανε θραύση και στην περιοδεία του ο Springsteen πέρασε από το Παρίσι· δεν προλαβαίναμε τις συναυλίες· ευχόμουν να κλωνοποιηθώ, να μπορώ να είμαι παρούσα σε δυο, τρεις, πολλές συναυλίες ταυτοχρόνως. Τον Ιούνιο του 1980 ο Ζappa ήρθε στο Palais des Sports και παρότι ήμουν χορευτικός τύπος –και παραμένω όσο μου επιτρέπουν τα παλιά μου κόκαλα– παρακολούθησα τη συναυλία σοβαρή και ακίνητη: ο Ζappa έπαιξε το «Dancin’ Fool» και δεν ήθελα να δείχνω dancin’ fool. Tα άλμπουμ ήταν μια σειρά από αυτοσχεδιαστικά σόλο με ηλεκτρική κιθάρα: όταν ήμουν νεότερη οι φίλοι μου έλεγαν «δώσ’ της κιθάρες και πάρ’ της την ψυχή» ή «δώσ’ της ρόδες και πάρ’ της την ψυχή», μια παλιομοδίτικη έκφραση που σήμαινε ότι ήμουν ικανή για όλα προκειμένου να ακούω κιθάρες κι ότι τα αυτοκίνητα, η οδήγηση, συμπλήρωναν την ευτυχία μου.

Το καλοκαίρι του 1981 γνώρισα στο Παρίσι κάποιον που αναφερόταν στον Frank Zappa ως «Φρανκ» και είχε όλους του τους δίσκους. Μόλις είδα τη δισκοθήκη του παρ’ ολίγο να βάλω τα κλάματα: όλα όσα έπρεπε να είναι εκεί ήταν εκεί – ανάμεσά τους ο «Φρανκ» και ο Captain Beefheart. Mείναμε φίλοι κι αδέρφια για πάνω από δεκαπέντε χρόνια· μέχρι που πέθανε από φρικτή αρρώστια κι εγώ κληρονόμησα τους δίσκους του Zappa. Ώσπου να χαρίσω, να πουλήσω και να δανείσω χωρίς επιστροφή όλα μου τα βινύλια, είχα τους δίσκους του Φρανκ σε δύο αντίτυπα. Aνάμεσά τους ήταν τα τρία «Σκάσε και παίξε κιθάρα» όπου τα λόγια ήταν λιγοστά –o Zappa συνέδεε τα ορχηστρικά με σύντομα σχόλια– κι όπου μερικά από τα κομμάτια ήταν διασκευές παλιότερων κομματιών όπως το «Conehead», «Easy Meat», «The Illinois Enema Bandit», «City of Tiny Lites», «Black Napkins», «The Torture Never Stops», «Chunga’s Revenge» και «A Pound for a Brown on the Bus». Στο «Canard du Jour» έπαιζε ηλεκτρικό μπουζούκι μαζί με τον Jean-Luc Ponty που έπαιζε βιολί.

Το άλμπουμ, τα άλμπουμ, είναι μια ποικιλία από ψυχικές διαθέσεις που ξεπηδάνε από τις κιθάρες: τίποτα δεν είναι τυχαίο· η μουσική δημιουργεί ένα ηχητικό τοπίο που περιλαμβάνει δεκαετίες έμπνευσης· μια συνθετική δεξιοτεχνία που μόνο ο θάνατος μπορούσε να τη σταματήσει. Το «Σκάσε και παίξε κιθάρα» ήταν, αν θυμάμαι καλά, το μοναδικό συγκινητικό γεγονός εκείνου του Μάη: μερικοί άκουγαν Εcho & the Bunnymen, άλλοι UB40. Όχι εγώ· στην πραγματικότητα, ο Φρανκ βρισκόταν πίσω μου και ο Springsteen βρισκόταν μπροστά μου. Πολλά θαύματα είχαν συμβεί, πολλά περίμεναν να συμβούν.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ