Ηθοποιός με ιδιαίτερο φυζίκ και παρουσία που κουβαλάει επάνω της πολλή Μεσόγειο, ο Θεμιστοκλής Καρποδίνης αποφάσισε να βάλει στο ρεπερτόριό του έναν θίασο από πρόσωπα με ειδικό βάρος: Μάρκος Βαμβακάρης, Κώστας Ρούκουνας, Γιάννης Παπαϊωάννου, Μανώλης Χιώτης, Παναγιώτης Τούντας, Σπύρος Περιστέρης και άλλοι… Θρυλικοί ρεμπέτες. Όχι ρόλοι, αλλά έμπνευση και αφορμή για το πρώτο του άλμπουμ «Κοντραμπατζήδες» που κυκλοφορεί από τη Violins Productions. Τώρα που η Αθήνα αρχίζει να αγαπάει ξανά το ρεμπέτικο, ο γνωστός ηθοποιός μας μιλάει για αυτό:
Ποια είναι η ιστορία του Θεμιστοκλή Καρποδίνη; Πώς έφτασε από το σανίδι στα ρεμπέτικα;
Η ενασχόληση μου με τις τέχνες ξεκίνησε με τη μουσική και οι πρώτες μου σπουδές ήταν αντίστοιχες. Το πρώτο μου πτυχίο το πήρα από το Τμήμα Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής του Α.Τ.Ε.Ι. Ηπείρου. Έπειτα ακολούθησαν οι θεατρικές σπουδές και η δουλειά κυρίως στο θεατρικό σανίδι τα τελευταία 11 χρόνια. Το ρεμπέτικο, μαζί με το παραδοσιακό τραγούδι, είναι αυτά με τα οποία έχω ασχοληθεί περισσότερο όλα αυτά τα χρόνια, οπότε από το σανίδι στα ρεμπέτικα για μένα η απόσταση ήταν εκμηδενισμένη.
Μυήστε μας στη φυλή των Κοντραμπατζήδων.
Οι Κοντραμπατζήδες έκαναν «κοντραμπάντο», δηλαδή λαθρεμπόριο, κυρίως στα παράλια της Μικράς Ασίας, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα από τον 19ο αιώνα έως την δεκαετία του 1970. Σε αρκετές περιπτώσεις η «λαθρεμπόρικη» παράδοση ήταν οικογενειακή και περνούσε από γενιά σε γενιά. Οι άνθρωποι αυτοί προμήθευαν τον κόσμο με δυσεύρετα αγαθά, όπως καπνό, αλκοόλ, μετάξι κ.α. σε φτηνές τιμές. Η δουλειά αυτή ήταν πολύ επικίνδυνη και χρειαζόταν μεγάλο θάρρος, τόλμη και εξυπνάδα και οι κοντραμπατζήδες ζούσαν έναν βίο μες στην παρανομία και γεμάτο περιπέτειες… αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παίρνουν μυθικές διαστάσεις. Αρκετοί από αυτούς μάλιστα είχαν μεγάλη φιλολαϊκή δράση και στήριζαν τους αδυνάτους και όσους είχαν ανάγκη οπότε γίνονταν λαϊκοί ήρωες όχι μόνο για την παλληκαριά αλλά και για την προσφορά τους.
Τι σας γοητεύει στη ρεμπέτικη κουλτούρα;
Η μουσική της φυσικά. Στις μελωδίες, τους στίχους , τους ρυθμούς και βέβαια τις ερμηνείες των τραγουδιστών του ρεμπέτικου υπάρχει ο παλμός και η ουσία της αυθεντικής λαϊκής έκφρασης μέσα από το αστικό τραγούδι εκείνης της εποχής. Με γοητεύει η δύναμη αυτών των ανθρώπων, η δυναμική που έχουν στην έκφραση τους η οποία είναι τραχιά και αληθινή, χωρίς καμιά υποκρισία και αυταρέσκεια. Όλα αυτά τα τραγούδια είναι σαν τα χειροποίητα κεντήματα που φτιάχτηκαν με μεράκι και αγάπη, σαν όλα τα πράγματα που φτιάχνονται από ανθρώπους για τους ανθρώπους και είναι γεμάτα αισθήματα αληθινά που όλοι μας τα έχουμε τόσο πολύ ανάγκη. Μέσα στο ρεμπέτικο υπάρχει ανθρωπιά.
Πώς σας προέκυψε ένα άλμπουμ με ρεμπέτικα; Είναι προσωπική ανάγκη έκφρασης ή είναι στα πλαίσια κάποιου πρότζεκτ;
Ξεκίνησε καθαρά από προσωπική καλλιτεχνική ανάγκη αλλά η πορεία που δείχνει να παίρνει φαίνεται πως είναι αυτή κάποιου καλλιτεχνικού πρότζεκτ το οποίο θα περιλαμβάνει σειρά εμφανίσεων σε Ελλάδα και εξωτερικό καθώς και ένα δεύτερο άλμπουμ.
Όταν ερμηνεύετε τα τραγούδια αυτά λειτουργείτε σαν γνώστης της λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής ή σαν ηθοποιός;
Χωρίς τη γνώση και την μελέτη της μουσικής και της υποκριτικής καθώς και χωρίς την θεατρική εμπειρία δεν θα μπορούσα να ερμηνεύσω αυτά τα τραγούδια με αυτόν τον τρόπο. Καθένας είναι όλα αυτά που κουβαλάει και όλα όσα τον έχουν διαμορφώσει, και αυτά δεν είναι μόνο οι σπουδές αλλά και τα βιώματα. Το μόνο βέβαιο είναι πως, όταν τραγουδάω ή όταν παίζω θέατρο, δεν διαλέγω μία ταυτότητα από όλες. Έχω την ευκαιρία όμως να χρησιμοποιώ αρκετά εκφραστικά εργαλεία και μέσα.
Πώς επιλέχθηκαν τα τραγούδια του άλμπουμ; Είναι γνωστά ή ψάξατε τα πιο άγνωστα;
Στο άλμπουμ υπάρχουν γνωστά και άγνωστα στο ευρύ κοινό τραγούδια. Η επιλογή ήταν δύσκολη, δεδομένου ότι είναι πολλά αυτά που μου αρέσουν και θέλω να ξαναφέρω στην δισκογραφία. Επέλεξα να κινηθώ κυρίως στην προπολεμική εποχή και να φέρω κοντά διαφορετικούς συνθέτες με πολύ χαρακτηριστικά τους τραγούδια ή με τραγούδια που είναι λιγότερο γνωστά και που εύχομαι ότι μέσα από τις δικές μας εκτελέσεις θα τύχουν μιας πιο ευρείας αποδοχής σήμερα.
Και με ποιο τρόπο παίχτηκαν και ηχογραφήθηκαν; Εννοώ, εξωραΐσατε τον ήχο ή τον επιμεληθήκατε να είναι αυθεντικός και «φθαρμένος»;
Τα τραγούδια δεν είναι διασκευασμένα αλλά ούτε και προσπαθήσαμε να μιμηθούμε τον παλιό και «φθαρμένο» ήχο. Είναι παιγμένα στο σήμερα με τη δική μας αισθητική και τη δική μας «προίκα» από σπουδές και βιώματα. Αν υπάρχει κάτι σε αυτό το άλμπουμ αυτό είναι η αυθεντικότητα, που για μας σημαίνει αλήθεια και συνέπεια με τον εαυτό και τα αισθήματα μας σήμερα και όχι μίμηση του παλιού.
Δεδομένου ότι ανοίγουν όλο και περισσότερα ρεμπετάδικα στην Αθήνα, πιστεύετε ότι κάνει επιστροφή το ρεμπέτικο;
Το ρεμπέτικο τα τελευταία χρόνια επανέρχεται δυναμικά από πολλούς νέους καλλιτέχνες εξαιρετικά ταλαντούχους και νομίζω πως ξεκινάει μια εποχή επιστροφής σε αυτό από την ανάγκη να παίξει πάλι έναν ισχυρό ρόλο μες στη λαϊκή (από την άποψη της δημοφιλίας - popularity) μουσική.
Η καθημερινότητά σας πώς είναι; Υπάρχει το μποέμ στιλ του ρεμπέτικου στη ζωή σας;
Ρεμπέτες δεν υπάρχουν , κι όταν υπήρχαν δεν το γνώριζαν και δεν τους ένοιαζε αν μετά θα τους βαφτίσουν με αυτό το όνομα οι ερευνητές μουσικολόγοι και κοινωνιολόγοι προς χάριν των επιστημών. Θέλω να πω πως όλοι αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται κυρίως από όσους θέλουν να «κατηγοριοποιήσουν» ανθρώπους ή από όσους, για δικούς τους σκοπούς, θέλουν να «κατηγοριοποιηθούν». Εγώ δεν κάνω τίποτα από τα δυο και προπάντων δεν χαρακτηρίζω εγώ τον εαυτό μου.
Σε ποια περιοχή της Αθήνας ζείτε; Τι σας γοητεύει στη γειτονιά σας;
Ζω στα σύνορα Νέας Φιλαδέλφειας με Περισσό. Το πιο γοητευτικό στη γειτονιά μου είναι ο Ποδονίφτης, το άλσος του Προμπονά και τα παλιά προσφυγικά σπίτια.
Τα θεατρικά και μουσικά σας σχέδια αυτή την περίοδο.
Τον Μάιο θα βρίσκομαι στο Βρυσάκι στην Πλάκα παρέα με την Χριστίνα Τασκασαπίδου και τον Ηλία Μαντικό στην θεατρική performance «Βαπόρια, Βαπόρια, πάρα πολλά Βαπόρια». Μία παράσταση – αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία όπου θα ερμηνεύσω μελοποιημένα ποιήματα από τον δίσκο «S/S IONION 1934» που κυκλοφόρησε από το συγκρότημα «Οι Ξέμπαρκοι» το 1986, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια και σκηνοθεσία της Όλιας Λαζαρίδου.
19°
