Εδώ και τρεις δεκαετίες η γερμανίδα περφόρμερ έχει ζήσει από κοντά την ελληνική πραγματικότητα και μεγάλες κοινωνικοπολιτικές αλλαγές. Με αφορμή το φεστιβάλ «Ημέρες Μπρεχτ στην Αθήνα» για τα 60 χρόνια από το θάνατό του, η Ute Lemper επισκέπτεται ξανά την Αθήνα για μια συναυλία στο θέατρο Παλλάς ως ιδανική ερμηνεύτρια των τραγουδιών που δημιούργησε ο Κουρτ Βάιλ για το έργο του σπουδαίου δραματουργού και ποιητή. Ατμόσφαιρα μεσοπολεμικού Βερολίνου σε μια περίοδο που ο κόσμος αλλάζει, γυρίζοντας ολοταχώς προς τα πίσω με την άνοδο του εθνικισμού και την ανακήρυξη ενός «αδηφάγου μπίζνεσμαν», όπως χαρακτηρίζει η ίδια τον Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ. Ζητήσαμε τις απόψεις της για το μεταναστευτικό, τη Μέρκελ και τον Τραμπ…
Πώς συνομιλεί με το σήμερα το έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ;
O Mπρεχτ ήταν σπουδαίος οραματιστής και αληθινός ανθρωπιστής. Τα έργα του είναι κλασικά, αναζητούν διαρκώς την ελευθερία, την αξία μέσα σε μια κοινωνικοπολιτική διαφάνεια. Οραματίζονται την ισότητα και ένα πολιτικό σύστημα που θα την αναδείκνυε κόντρα σε εκμετάλλευση, διαφθορά και φασισμό. Το όραμά του ήταν ηθικό και καθαρό, αλλά φυσικά η σκληρή πραγματικότητα ποτέ δεν επέτρεψε να πραγματοποιηθεί. Είναι σημαντικό σε κάθε χρονική περίοδο της ιστορίας να ανατρέχουμε στο έργο και το όραμά του. Άλλωστε μιλάμε για ένα μοναδικό πολιτικό θέατρο. Η συνεργασία του με τον Κουρτ Βάιλ είναι ασύγκριτη. Μια συνεργασία θρυλική μεταξύ δύο επαναστατών που εφηύραν μια νέα διάσταση στην ιστορία του θεάτρου.
Ζούμε μία αναβίωση του εθνικισμού;
Λαϊκιστές ηγέτες παίρνουν τα ηνία με ακραία εθνικιστικά σχέδια και αντιδραστική εγωπάθεια, στερώντας από τον κόσμο μια νέα τάξη καθολικής κατανόησης και συνεργασίας. Σε χαοτικούς καιρούς οι άνθρωποι καταφεύγουν απεγνωσμένα σε παρελθοντολογικές ταυτότητες και πολυκαιρισμένες αξίες.
Πώς είδατε την εκλογή Τραμπ παρά την καθολική αντίδραση του καλλιτεχνικού στερεώματος;
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι είναι ο νέος πρόεδρος. Είναι σοκαριστικό και απόδειξη της τρομακτικής διανοητικής κατάστασης που κυριαρχεί σήμερα στις ΗΠΑ, αλλά όλα μοιάζουν τόσο ψεύτικα και χειραγωγούμενα. Είμαι πολύ πολύ ανήσυχη για τον αδηφάγο μπίζνεσμαν και τον κύκλο που επέλεξε να τον περιβάλλει.
Ως Γερμανίδα και Νεοϋορκέζα πώς αισθάνεστε με την πρόσφατη επιθετική ρητορική του Τραμπ στη Γερμανία και τα «καταστροφικά λάθη» της Άνγκελα Μέρκελ στο μεταναστευτικό;
Συμφωνώ με τον τρόπο που χειρίστηκε το ζήτημα αυτό. Με την επιλογή της να κάνει το σωστό ανοίγοντας τα σύνορα στους πρόσφυγες. Η Γερμανία έχει άλλωστε μια ηθική ευθύνη ριζωμένη στην ιστορία της με το σκοτεινό κεφάλαιο της γενοκτονίας. Με ανησυχεί και με τρομάζει το γεγονός ότι τόσο πολλοί άνθρωποι βρίσκονται σε δυσβάσταχτες καταστάσεις, στα πρόθυρα του θανάτου. Ότι χιλιάδες αθώων έχουν χάσει τη ζωή τους, παγιδευμένοι μεταξύ τρομακτικών ανούσιων πολέμων. Ότι η θρησκεία για μια ακόμη φορά γεμίζει τις ψυχές των ανθρώπων με μίσος και φανατισμό αντί για αγάπη. Δεν μπορώ να δεχτώ την απώλεια τόσων αθώων παιδιών και πολιτών. Είναι εγκληματικό. Και η άρνηση μιας νέας στέγης, μιας νέας πατρίδας σε αυτούς τους ανθρώπους είναι εξίσου εγκληματική. Είμαστε σε προνομιακή θέση και δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Από καθαρή συγκυρία δεν υποφέρουμε κι εμείς όσο αυτοί. Την τελευταία φορά που επισκέφτηκα την Ελλάδα ενάμιση χρόνο πριν σοκαρίστηκα από παιδιά που ζητούσαν ψιλά με κίνδυνο της ζωής τους σε πολυσύχναστες λεωφόρους και εκατοντάδες οικογένειες να κοιμούνται στους δρόμους. Πώς μπορεί ο κόσμος μας να είναι τόσο άδικος και κάποιοι από την άλλη να συνεχίζουν να ανοίγουν ακριβές σαμπάνιες;
Kαι η τεχνολογική πρόοδος γιατί μας κάνει λιγότερο ανθρώπινους;
Δεν υπάρχει σταματημός. Μόνο μπροστά πηγαίνει η τεχνολογία. Μέχρι που θα χτυπηθεί από κάποια τεράστια καταστροφή ή ένα μεγάλο σοκ.
Γιατί θεωρείτε πως υπάρχει αυτή η ξεχωριστή σχέση σας με το ελληνικό κοινό;
Έρχομαι στην Ελλάδα για σχεδόν 3 δεκαετίες, μαζί έχουμε βιώσει ιστορικές στιγμές, όπως την ψυχροπολεμική περίοδο, τη νέα τάξη πραγμάτων, την οικονομική κρίση. Υπήρξαν περίοδοι που αισθανόμουν άβολα ως Γερμανίδα, όταν η Μέρκελ ήταν πολύ μισητή και ανεπιθύμητη λόγω της κρίσης. Πάντα ένιωθα κοντά με το ελληνικό κοινό και μια κοινή αγάπη για την κουλτούρα, την εκλεπτυσμένη γνώση για την ιστορία και τη μουσική. Και τη δίψα για ζωή.
Info Θέατρο Παλλάς, Βουκουρεστίου 5, 2103213100. Έναρξη: 21.00. Είσοδος €32, 42, 55, 65 Προπώληση: viva.gr, 11876 Public, Seven Sports, Reload, Media Markt, Ευριπίδης. Στις 4/2
