Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων στη Λάρισα: Ένα ταξίδι στον χωροχρόνο

Ένα μουσείο για την ανάδειξη της βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης

Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων στη Λάρισα: Ο κύκλος του σιταριού μέσα από την ιστορία των ανθρώπων του θεσσαλικού κάμπου

Σε έναν παλαιό αλευρόμυλο στη Λάρισα, στον Μύλο του Παππά, σπάνιο δείγμα βιομηχανικού συγκροτήματος στην πόλη, στεγάζεται το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων της πολης, ένας μοναδικός χώρος που ακολουθεί το ταξίδι του σιταριού τοσο μέσω της ιστορίας του όσο και μέσω της μόνιμης έκθεσης του για την βιομηχανική επεξεργασία σίτου, για την άλεση σιτηρών αλλά και την ομογενοποίηση αλεύρων.

Μέσα από τις ενότητες της μόνιμης έκθεσης, παρουσιάζονται οι φάσεις της τεχνολογικής εξέλιξης του Μύλου και τα στάδια της βιομηχανικής επεξεργασίας των σιτηρών από τη στιγμή που έφταναν σε σακιά μέχρι τη στιγμή που έφευγαν ως άλευρα για το εμπόριο. Ψηφιακά και διαδραστικά εκθέματα και πλούσιο εποπτικό υλικό εξηγούν τη λειτουργία των βασικών μηχανημάτων και αναδεικνούν την τεχνολογία πίσω από αυτά.

Στόχος του Μουσείου είναι η ανάδειξη της ιστορικής πορείας του Μύλου και της βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης

Το Μουσείο σχεδιάζει και εφαρμόζει εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, ενήλικες και οικογένειες, καθώς και για σχολικές ομάδες. Οργανώνει επίσης ποικίλες επιστημονικές και πολιτιστικές δράσεις, προάγοντας και ενισχύοντας τη διαρκή επικοινωνία της τοπικής κοινωνίας ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η επίσκεψη σε αυτό γίνεται δωρεάν.

Ο Μύλος του Παππά ιδρύθηκε το 1893.

Στην πρώτη φάση λειτουργίας του, ο Μύλος λειτουργεί ως ατμόμυλος με ατμολέβητα που ήταν εγκατεστημένος στο πίσω μέρος του κτιρίου. Από το 1927 ο Μύλος λειτουργεί με νέα τεχνολογία κίνησης. Πλέον η άλεση γίνεται με κυλινδρομηχανές που παράγουν καθαρό λευκό αλεύρι και αυξάνουν σημαντικά την απόδοση του Μύλου. Μετά το τέλος του πολέμου, ο Μύλος σταδιακά ηλεκτροδοτείται ενώ η γραμμή παραγωγής εκσυγχρονίζεται διαρκώς με σύγχρονο εξοπλισμό και εγκαταστάσεις.

Αυτό το ξεχωριστό σημείο που κλείνει μέσα του την ιστορική πορεία του Μύλου αλλα και την βιομηχανική κληρονομιά της πόλης είναι πλέον ένας χώρος πολιτισμου, τόσο μεσω της εκθεσης του όσο και μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις ποικίλες δράσεις που πραγματοποιεί, πάντα με την αρωγή και στήριξη του Δήμου Λαρισαίων.

Το Μουσείο σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις για σχολικές ομάδες όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης με θέματα που αφορούν στην ιστορία και την εξέλιξη της αλευροβιομηχανίας Παππά, την γνωριμία με την βιομηχανική κληρονομιά και εξοικείωση με την τοπική ανθρωπογεωγραφία με έμφαση στην προμηχανική καλλιέργεια και τον διατροφικό κύκλο των σιτηρών. Παράλληλα σε τακτά χρονικά διαστήματα σχεδιάζονται και υλοποιούνται εκπαιδευτικές δράσεις για γονείς και παιδιά, παππούδες, γιαγιάδες και παιδιά και διάφορα εκπαιδευτικά προγράμμτα εθιμικού κύκλου λ.χ. Χριστούγεννα ή προγράμματα ως παράλληλες δράσεις σε περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου. Επίσης, το Μουσείο οργανώνει και παρουσιάζει για το κοινό περιοδικές εκθέσεις που πλαισιώνονται από ημερίδες και επιστημονικά συνέδρια, ποικίλα καλλιτεχνικά δρώμενα, προβολές κινηματογραφικών ταινιών και ντοκιμαντέρ, αλλά και δράσεις που εμπλέκουν την τοπική κοινωνία και τους επισκέπτες όπως η δημιουργία της Χρονοκάψουλας (2022), Συνέργειες με το Υπουργείο Πολιτισμού και τοπικούς φορείς και παραγωγούς για την ανάδειξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς με επίκεντρο τη Θεσσαλία (2024 & 2025) κ.ά. Η είσοδος στο Μουσείο είναι ελεύθερη, όπως και η συμμετοχή σε όλες τις δράσεις ενώ τον σχεδιασμό και την επιμέλεια των δράσεων προωθεί η Επιστημονική Υπεύθυνη του Μουσείου κ. Κωνσταντίνα Κόντσα.

Μόνιμη έκθεση

Βιομηχανική επεξεργασία σίτου - «Από το σιτάρι στο αλεύρι»

1η ενότητα - Καθαρισμός καρπού
Η ενότητα αυτή παρουσιάζει τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν στο Τμήμα Καθαριστηρίου, όπου γινόταν η διαλογή από τις ξένες ύλες.

2η ενότητα - Άλεση σιτηρών και αλευροποίηση
Στο Τμήμα 'Αλεσης εκτίθενται τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για τη σύνθλιψη των σπόρων του σιταριού και την παραγωγή αλεύρων, σιμιγδαλιού και λοιπών παραπροιόντων.

3η ενότητα - Ομογενοποίηση αλεύρων
Στο Τμήμα Ομογενοποίησης ο επισκέπτης, μέσα από τα εκθέματα, ενημερώνεται για την επαναλαμβανόμενη διαδικασία της ομογενοποίησης στη μηχανή ανάμειξης, αλλά και το σάκιασμα των αλεύρων.

Φωτογραφική έκθεση Τάκη Τλούπα

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο όσων μπορεί να δει στο Μουσείο ο επισκέπτης λειτουργεί και φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Ο κύκλος του σιταριού, ο κύκλος της ζωής». Συγκεκριμένα η ειδική αίθουσα του Μουσείου είναι αφιερωμένη στον Λαρισαίο φωτογράφο Τάκη Τλούπα (1920-2003), με φωτογραφίες που αφορούν στην προμηχανική καλλιέργεια και τους ανθρώπους του θεσσαλικού κάμπου. Στο πλαίσιο της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου, εντάσσεται η φωτογραφική έκθεση Τ. Τλούπα με ασπρόμαυρες φωτογραφίες που αφορούν στην προμηχανική και πρωτομηχανική καλλιέργεια και παραγωγή του σιταριού στον θεσσαλικό κάμπο, κατά το β΄μισό του 20ού αιώνα.