Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ζουλιά Ντικουρνό

Η Γαλλίδα σκηνοθέτρια και σεναριογράφος, Ζουλιά Ντικουρνό, τράβηξε αρχικά το βλέμμα κοινού και κριτικών με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, «Raw» (2016), που πραγματεύεται την ιστορία μίας χορτοφάγου φοιτήτριας της Κτηνιατρικής, της Ζουστίν, η οποία όταν δοκιμάζει για πρώτη φορά κρέας, ξυπνάει μέσα της μια ακατανίκητη όρεξη για ανθρώπινη σάρκα.

Λίγα χρόνια αργότερα, η εξίσου αμφιλεγόμενη και βίαιη ταινία της Ζουλιά Ντικουρνό, «Titane» (2021), που μας αφηγείται τις περιπέτειες της Αλέξια, μιας κατά συρροή δολοφόνου, η οποία μένει έγκυος αφότου κάνει σεξ με ένα αυτοκίνητο και για να ξεφύγει από την αστυνομία αναγκάζεται να υποδυθεί ένα αγόρι που αγνοείται, προκειμένου να κρυφτεί στο σπίτι του πατέρα του, κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών.

Μαζί με τον Τζόρνταν Πιλ («Τρέξε!», «Εμείς»), τον Άρι Άστερ («Μεσοκαλόκαιρο», «Η Διαδοχή») και τον Ρόμπερτ Έγκερς («Ο Φάρος», «Η μάγισσα»), η Ζουλιά Ντικουρνό ευθύνεται για την αναβίωση των ταινιών τρόμου κατά την τελευταία δεκαετία. Ποια ήταν όμως η πηγή έμπνευσης για αυτές τις σεναριακά άρτιες, φρέσκες και γεμάτες σασπένς ταινίες;

Έχοντας σαφώς «δανειστεί» πολλά από τους μετρ του Υπερρεαλισμού, Ντέιβιντ Λιντς και Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, η 40χρονη σκηνοθέτρια έχει αντλήσει στοιχεία από μία ευρεία γκάμα ταινιών. Μέσα από διάφορες συνεντεύξεις της ανά τα χρόνια, προέκυψε η παρακάτω λίστα με τις αγαπημένες της ταινίες όλων των εποχών, οι περισσότερες από τις οποίες είναι, φυσικά, ταινίες τρόμου.

Οι σκιές που γέννησαν τη Ζουλιά Ντικουρνό: Το σκοτεινό πανόραμα που την επηρέασε

Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι, 1974 | Τόμπι Χούπερ

Είναι φυσικό το αριστούργημα αυτό του Τόμπι Χούπερ, από τη δεκαετία του 1970 —όταν οι ταινίες «slasher» άνθισαν για πρώτη φορά στην Αμερική— να μην λείπει, όχι μόνο από την λίστα της Ζουλιά Ντικουρνό, αλλά και από τη λίστα κάθε πραγματικού φαν του είδους.

Βασιζόμενος στην υπόθεση του νεκρόφιλου κατά συρροή δολοφόνου Εντ Γκιν, που ενέπνευσε και την «Ψυχώ» (1960) του Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Χούπερ αφηγείται εδώ το χρονικό μιας οικογένειας κανίβαλων, κάπου στο Τέξας, που παγιδεύει και επιτίθεται σε μια ομάδα εφήβων, η οποία τυχαίνει να περνάει από την περιοχή της, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με αυτοκίνητο. «Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι», μια ταινία χαμηλού σχετικά προϋπολογισμού, έχει μείνει στη μνήμη των θεατών ως μία από τις πιο αιματηρές ταινίες όλων των εποχών, ενώ στην πραγματικότητα στην κάμερα δεν φαίνεται παρά ελάχιστο ψεύτικο αίμα.

Κάρι, Έκρηξη Οργής, 1976 | Μπράιαν Ντε Πάλμα

Αν και ο Μπράιαν Ντε Πάλμα είχε ήδη σκηνοθετήσει οκτώ ταινίες μεγάλου μήκους πριν αναλάβει να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το βιβλίο «Κάρι» (1974), του Στίβεν Κινγκ, που αφορά την ιστορία μιας διαταραγμένης εφήβου, η οποία μια μέρα ανακαλύπτει πως έχει τηλεκινητικές ικανότητες, η καριέρα του σκηνοθέτη άρχισε να βλέπει ανοδική πορεία εξαιτίας της ταινίας αυτής.

Με την νεαρή τότε Σίσι Σπέισεκ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και την Πάιπερ Λόρι στον ρόλο της παράφρονος μητέρας της, η ταινία διαθέτει ένα εξαιρετικό καστ, ένα ανατριχιαστικό σάουντρακ από τον Πίνο Ντονάτζιο και ένα από τα πιο μεστά σενάρια σε ταινία του Ντε Πάλμα ως τότε, από τον Λόρενς Κόεν. Ορισμένες σκηνές, όπως εκείνη όπου οι συμμαθητές της Κάρι την περιλούζουν με αίμα χοίρου κατά τη διάρκεια του σχολικού χορού, έχουν αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι τους στην ιστορία του σινεμά.

Το δίκτυο, 1976 | Σίντνεϊ Λιούμετ

Η ταινία αυτή του Σίντνεϊ Λιούμετ, με πρωταγωνιστές την Φέι Ντάναγουεϊ, τον Γουίλιαμ Χόλντεν και τον Πίτερ Φιντς (στον τελευταίο ρόλο της καριέρας του), μπορεί να μην ανήκει στην κατηγορία των ταινιών τρόμου, όμως είναι ένα θρίλερ πολιτικής παράνοιας με μπόλικο σασπένς και αρκετές αποκαλύψεις. Με πολλά στοιχεία σάτιρας, «Το δίκτυο» περιγράφει τον κόσμο των media και τον διαρκή αγώνα τους για υψηλά νούμερα τηλεθέασης.

Δεν υπάρχουν ακόμα ξεκάθαρες αναφορές μέσα στο έργο της Ζουλιά Ντικουρνό από την συγκεκριμένη ταινία, όμως για να έχει αναφερθεί ανάμεσα στις αγαπημένες της, δεν είναι καθόλου απίθανο να επηρεάσει κάποιο από τα μελλοντικά της πρότζεκτ.

Η μύγα, 1986 | Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ

Ουσιαστικά ένα ριμέικ της ομώνυμης ταινίας με πρωταγωνιστή τον Βίνσεντ Πράις, από τη δεκαετία του 1950, η ταινία του Κρόνενμπεργκ είναι ένας εφιάλτης επιστημονικής φαντασίας, όπου μια τεχνολογία που θα μπορούσε να αλλάξει για πάντα τα δεδομένα στις μετακινήσεις των ανθρώπων πηγαίνει στραβά και το DNA του επιστήμονα που πειραματίζεται με αυτήν (Τζεφ Γκόλντμπλουμ) μπερδεύεται με εκείνο μίας μύγας, δημιουργώντας μια τερατογένεση που επαφίεται στα χέρια της συζύγου του (Τζίνα Ντέιβις) να καταστρέψει.

Αν και οι κανόνες εδώ είναι πιο αυστηροί απ’ ό,τι σε άλλες ταινίες του σκηνοθέτη, όπως για παράδειγμα στο «Videodrome» (1983) ή το «Γυμνό Γεύμα» (1991), η «Μύγα» είναι μια από τις χαρακτηριστικότερες στη φιλμογραφία του, ενώ ανήκει στο κινηματογραφικό είδος των ταινιών «body horror», το οποίο ο Κρόνενμπεργκ δημιούργησε και τον έκανε διάσημο. Το θέμα της «μεταμόρφωσης» ενός χαρακτήρα εμφανίζεται επίσης και στο «Titane» της Ζουλιά Ντικουρνό.

Χένρι: Το Πορτρέτο ενός Δολοφόνου, 1986 | Τζον Μακ Νόουτον

Αν και η ανεξάρτητη αυτή ταινία του Τζον Μακ Νότον, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 —με μια υφή που θυμίζει ντοκιμαντέρ— δεν είναι σήμερα το ίδιο γνωστή με τη «Νύχτα με τις μάσκες» (1978) ή το «Παρασκευή και 13» (1980), η επιρροή της επάνω στο είδος των ταινιών τρόμου έχει υπάρξει το ίδιο σημαντική. Βασισμένη στην υπόθεση του Αμερικανού κατά συρροή δολοφόνου, Χένρι Λι Λούκας, που είχε ομολογήσει εκατοντάδες δολοφονίες (εκ των οποίων επιβεβαιώθηκε πως είχε διαπράξει τις 11), η ταινία, με πρωταγωνιστή τον άγνωστο ακόμη τότε Μάικλ Ρούκερ στον ρόλο του Χένρι, συγκλόνισε το κοινό με την αληθοφάνειά της.

Ενώ σήμερα ολοένα και λιγότερες ταινίες ή σειρές τρόμου επιλέγουν να προσδίδουν υπερφυσικά στοιχεία στους ψυχοπαθείς χαρακτήρες τους (στοιχεία που έχουν τόσο ο Μάικλ Μάγιερς όσο και ο Τζέισον), τα τελευταία χρόνια έχουν γυριστεί αμέτρητα ψευδοντοκιμαντέρ που απεικονίζουν τους κατά συρροή δολοφόνους ως φαινομενικά καθημερινούς ανθρώπους, από την εργατική τάξη, που ζουν φαινομενικά συνηθισμένες ζωές. Αυτή η οπτική σίγουρα δεν θα ήταν τόσο ευρέως διαδεδομένη, αν δεν είχε προηγηθεί ο «Χένρι». Το πρώτο διαφημιστικό poster της ταινίας σχεδιάστηκε από τον αμφιλεγόμενο Αμερικανό ζωγράφο, Τζο Κόλμαν, αλλά σύντομα η λογοκρισία επενέβη και τελικά αντικαταστάθηκε από ένα άλλο, λιγότερο σοκαριστικό.

Οι διχασμένοι, 1988 | Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ

Το ψυχολογικό θρίλερ, «Οι διχασμένοι», με πρωταγωνιστή τον Τζέρεμι Άιρονς στον διπλό ρόλο των Μπέβερλι και Έλιοτ Μαντλ, είναι ίσως μία από τις πιο αδικημένες ταινίες στη φιλμογραφία του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Ο Καναδός σκηνοθέτης, που ανέκαθεν είχε αδυναμία στον Φρόιντ και, πριν πάρει την απόφαση να αφιερωθεί εξολοκλήρου στο σινεμά και την λογοτεχνία, είχε ξεκινήσει τις σπουδές του από τον επιστημονικό κλάδο, επιστρέφει εδώ σε ένα θέμα που τον απασχόλησε ξανά πολύ αργότερα, στην ιστορική ταινία του «Μια επικίνδυνη μέθοδος» (2011).

Αυτό που εξετάζεται εδώ είναι η παράξενη σχέση δύο διδύμων γυναικολόγων —ο ένας τολμηρός και άνετος με το σώμα του και ο άλλος ντροπαλός και ανασφαλής— που αποπλανούν και στη συνέχεια μοιράζονται τις ασθενείς που επισκέπτονται την κλινική τους, μέχρι που μια μέρα γνωρίζουν την Κλαίρ και ο ένας αδερφός την ερωτεύεται. Η μαεστρία του Κρόνενμπεργκ κάνει την ταινία τόσο ψυχογραφική, όσο και ανατριχιαστική, ενώ η επιρροή της επάνω στο έργο της Ζουλιά Ντικουρνό είναι κάτι παραπάνω από φανερή.

Ο ύποπτος κόσμος του Τουίν Πικς, 1992 | Ντέιβιντ Λιντς

Η τηλεοπτική σειρά «Twin Peaks», αν και «άντεξε» μόλις δύο σεζόν όταν προβλήθηκε για πρώτη φορά στο κανάλι ABC, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αγαπήθηκε τόσο από το κοινό, που ένας σκηνοθέτης τόσο ιδιαίτερος όσο ο Ντέιβιντ Λιντς έγινε αγαπητός μέχρι και στη βασίλισσα Ελισάβετ της Αγγλίας. Η υπόθεση της Λόρα Πάλμερ, μιας έφηβης κοπέλας που δολοφονείται υπό μυστηριώδεις συνθήκες στην ορεινή πόλη Τουίν Πικς, φέρνει στην Πολιτεία της Ουάσιγκτον τον ειδικό πράκτορα του FBI, Ντέιλ Κούπερ (Κάιλ ΜακΛάχλαν), ο οποίος, παρά τις ιδιορρυθμίες του, είναι ο μόνος που μπορεί να διαλευκάνει την δαιδαλώδη και σκοτεινή αυτή υπόθεση.

Η ταινία του 1992 είναι ένα «prequel» της σειράς, δηλαδή λαμβάνει χώρα πριν από τα γεγονότα που διαδραματίζονται σε αυτήν. Ο Λιντς εδώ γίνεται ολοένα και πιο σουρεαλιστικός, προχωρώντας ολοταχώς προς την τελευταία και πιο παράξενη περίοδο της καριέρας του, που περιλάμβανε ταινίες όπως το «Mulholland Drive» (2001) και το «Inland Empire» (2006). Αυτό που κάνει τη διαφορά εδώ είναι ότι οι χαρακτήρες είναι οι ίδιοι που όλοι έχουμε αγαπήσει από την καλτ τηλεοπτική σειρά.

Babadook: Οι Σελίδες του Τρόμου, 2014 | Τζένιφερ Κεντ

Η ευρηματική ταινία «Babadook», της Αυστραλιανής σκηνοθέτριας Τζένιφερ Κεντ, γυρίστηκε με λιγοστά χρήματα που διασφαλίστηκαν από την κυβέρνηση της χώρας της και μέσω «crowdfunding». Με την εμπειρία που κέρδισε δουλεύοντας στο σετ του «Dogville» (2003), μια ταινία του Λαρς Φον Τρίερ φτιαγμένη μόνο από τα «απολύτως απαραίτητα», η Κεντ αξιοποίησε στο έπακρο όλους τους διαθέσιμους πόρους και αντί για ειδικά εφέ χρησιμοποίησε «stop motion» animation, μια τεχνική τόσο παλιά όσο και το ίδιο το σινεμά.

Το αποτέλεσμα ήταν να λάβει διθυραμβικές κριτικές και να γίνει γνωστή —περισσότερο, ίσως, απ’ ότι εντός της Αυστραλίας— σε ολόκληρο τον κόσμο, κερδίζοντας βραβεία σε φεστιβάλ και σημειώνοντας τεράστια επιτυχία, ειδικά για ένα κινηματογραφικό ντεμπούτο από μία γυναίκα σκηνοθέτρια. Ίσως αυτός να ήταν και ένας από τους λόγους που κέρδισε τον θαυμασμό της Ζουλιά Ντικουρνό, της οποίας άλλωστε η πορεία στο σινεμά υπήρξε παράλληλη και με πολλές ομοιότητες.

Η μάγισσα, 2015 | Ρόμπερτ Έγκερς

Όταν βλέπει κανείς το σήμα της A24 στους τίτλους αρχής μιας ταινίας, ξέρει αμέσως πως πρόκειται να έχει μία σχεδόν ψυχεδελική εμπειρία μέσα στις επόμενες δύο με τρεις ώρες, τόσο ανατριχιαστική, όσο και οπτικά άρτια και εντυπωσιακή. Ο Ρόμπερτ Έγκερς είναι ένας από τους σκηνοθέτες που ευθύνονται για αυτή την κοινή εντύπωση. Όπως και η Ζουλιά Ντικουρνό με τη δική της φιλμογραφία, έτσι και ο Έγκερς, ο Άρι Άστερ και ο Τζόρνταν Πιλ, ως έναν βαθμό, επέφεραν μια «αλλαγή παραδείγματος» στο σινεμά τρόμου, που ακόμα και οι μεγαλύτεροι «εχθροί» των ταινιών τους οφείλουν να παραδεχτούν πως είναι αδύνατον να αγνοηθεί.

«Η μάγισσα» είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Έγκερς και παρ’ όλα αυτά έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά που καθόρισαν το νέο αυτό κινηματογραφικό είδος. Σίγουρα, έχοντας κυκλοφορήσει μόλις ένα χρόνο πριν το δικό της «Raw», το φιλμ αυτό έχει συναισθηματική αξία για την σκηνοθέτρια, ως μία από τις πρώτες ταινίες που χρησιμοποιεί αυτή τη νέα γλώσσα που όλοι μαζί βοήθησαν να μεταδοθεί στο σινεφίλ κοινό.

Η πρόσκληση, 2015 | Κάριν Κουσάμα

Φεστιβαλιάρικο και γεμάτο από τρομαχτικές ψυχεδελικές εικόνες, το ψυχολογικό θρίλερ της Κάριν Κουσάμα μπορεί να είναι κάπως αργό, όμως δημιουργεί μία ατμόσφαιρα που θα ζήλευαν ακόμα και οι πιο τολμηροί σκηνοθέτες ταινιών τρόμου. Με μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια και ένα συμπαγές σενάριο, η ταινία είναι μία από τις καλύτερες στη φιλμογραφία της Κουσάμα και ένα από τα πλέον συγκλονιστικά φιλμ της δεκαετίας στην οποία ανήκει.

Οι επιρροές της συγκεκριμένης ταινίας επάνω στο έργο της Ζουλιά Ντικουρνό είναι βέβαια αισθητές, όμως ο πραγματικός λόγος που η «Πρόσκληση» κάνει την εμφάνισή της σε αυτή τη λίστα φαίνεται να είναι η ανάγκη του «ανήκειν», καθώς, παρόμοια με τον Άστερ ή τον Έγκερς, η Κουσάμα θα μπορούσε να είναι μέρος ενός ενιαίου «κινήματος», μέσα στο οποίο βέβαια άνθησε την ίδια εποχή και η Ζουλιά Ντικουρνό.