Μία αθηναϊκή Yafka που δουλεύει με Οικονομίδη, HBO και Netflix

«Δυσκολεύτηκα πολύ όταν ήρθε η ώρα να γίνει το γύρισμα. Με κυρίευσε ένας ανεξήγητος φόβος. Θυμάμαι μεταξύ των γυρισμάτων γκούγκλαρα τα συμπτώματά μου και τα αποτελέσματα ήταν κρίσεις πανικού, κρίσεις άγχους, πάρτε βαθιές ανάσες και τέτοια. Κοιτώντας πίσω νομίζω ότι απλά αυτό που συνέβη ήταν να έρθω αντιμέτωπος με αυτό που είχα συμφωνήσει να κάνω, χωρίς να νοιώθω ότι η ηθοποιία είναι κάτι που πραγματικά κατέχω. Υπήρχαν μέρες γυρισμάτων που ήταν πάνω σε εμένα, συνεργείο που είχε έρθει από την Αθήνα, εξοπλισμός, όλα για μία δική μου σκηνή. Αν δεν τα κατάφερνα, το διακύβευμα για την ταινία ίσως ήταν μεγάλο. Ποτέ στην κανονική μου δουλειά δεν αισθάνθηκα φόβο ή ανασφάλεια. Ακόμα και σε πολύ δύσκολες συνθήκες, η δουλειά είναι πάντα ένα δημιουργικό παιχνίδι για εμένα. Αυτό όσον αφορά το 3D και τα visual effects, όχι την ηθοποιία.

Το επάγγελμα του ηθοποιού πιστεύω είναι ένα από τα πιο δύσκολα του κόσμου. Έχω μεγάλη εκτίμηση σε αυτούς που τα καταφέρνουν και το κάνουν σωστά. Ο Οικονομίδης είναι πρώτα από όλα φίλος μου και δεν ήθελα την ώρα των γυρισμάτων της ταινίας του να τον επιβαρύνω επιπλέον, οπότε δεν του είπα τίποτα. Παρόλα αυτά η συμπεριφορά του ήταν άψογη και πολύ υποστηρικτική».

Κάπως έτσι μας εξιστορεί ο Αντώνης Κοτζιάς την εμπειρία του και μπροστά από την οθόνη, ενσαρκώνοντας τον γκάνγκστερ Σάκη στην νέα ταινία του Γιάννη Οικονομίδη «Η Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς». Δεν μιλάμε για ένα απλό πέρασμα – όπως είχε φανεί η σκοτεινή σιλουέτα του στο «Μικρό Ψάρι» - αλλά για έναν σημαντικό ρόλο στην καλύτερη ταινία που μπορείτε να δείτε αυτό το καλοκαίρι. Αν και φαίνεται πως αισθάνεται πιο άνετα πίσω από τα φώτα και τη μεγάλη οθόνη, τα κατάφερε περίφημα και μπροστά από αυτά.

Ο Αντώνης Κοτζιάς δημιούργησε το στούντιο οπτικών εφέ και 3D animation, YAFKA, το 2006 στο κέντρο της πόλης και μαζί με την ομάδα του και μέσα από σκληρή δουλειά μας δείχνει «πώς το κάνεις στην Αθήνα». Είναι σπάνιο να μαθαίνεις πως ένα στούντιο, κάπου στην Αθήνα και την Πλατεία Θεάτρου, έχει προταθεί για βραβείο Emmy και οι άνθρωποί του έχουν δουλέψει για διεθνείς σειρές όπως το Westworld (HBO), Living With Your Self (Netflix), The Magicians (SyFy), Taken (NBC), MacGuyver (CBS), Castle Rock (Hulu), Counterpart (Starz), Lethal Weapon (Fox), Training Day (CBS), διαφημίσεις και ταινίες, όπως και στις περισσότερες μεγάλες ελληνικές κινηματογραφικές παραγωγές. Παράλληλα, τα τελευταία 5 χρόνια η YAFKA λειτουργεί και σαν σχολή για όσους θέλουν να μάθουν την τέχνη των οπτικών εφέ και του 3D animation. «Θέλει καύλα, αλλιώς αποτυγχάνεις. Όσοι το βλέπουν καθαρά σαν δουλειά, αποτυγχάνουν αργά ή γρήγορα» όπως μας λέει ο Αντώνης για όσους σκέφτονται να ακολουθήσουν αυτόν τον τομέα. Ή το έχεις μέσα σου ή δεν το έχεις. 

Yafka © Θανάσης Καρατζάς

Πώς γεννήθηκε η Yafka και πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα;

Το 2006 επέστρεψα από την Αυστραλία. Δούλευα εκεί για 1.5-2 χρόνια στην ταινία «Happy Feet» και την εταιρία Animal Logic. Πριν από την Αυστραλία ήμουν στο Λονδίνο και σε διάφορες άλλες χώρες και μέρη. Αποφάσισα κάποια στιγμή να γυρίσω στην Ελλάδα και το 2006 φτιάχτηκε η Yafka. Με το που ήρθα, μου έγινε μία πρόταση από έναν σκηνοθέτη-παραγωγό των National Geographic – History Channel για να αναλάβω να φτιάξω μία ομάδα και να φτιάξω τα εφέ μίας σειράς ντοκιμαντέρ. Δεν τον ένοιαζε που θα ήταν η έδρα, οπουδήποτε βρισκόμασταν. Ήταν καλή η συγκυρία γιατί ήθελα να επιστρέψω στην Ελλάδα, είχα βαρεθεί έξω. Το 90% ήταν Έλληνες συνεργάτες και ένα 10% με συνεργάτες από το εξωτερικό.

Από τότε φαίνεται πως δουλεύατε εξ αποστάσεως και online, κάτι που κάνουμε πολλοί από εμάς τώρα με την πανδημία.
Το κάναμε αλλά ήταν πιο δύσκολο, πιο αργές οι συνδέσεις. Όταν το υλικό ήταν πολύ μεγάλο στέλναμε δίσκους με κούριερ κλπ. Αλλά το κάναμε από τότε. Βέβαια, είχε φτιαχτεί γραφείο. Βρισκόμασταν, κάναμε συναντήσεις αλλά όλοι δούλευαν από το σπίτι τους. Υπήρχε ένα κέντρο, μία «γιάφκα» που βρισκόμασταν.

Και μέσα στην πανδημία, το lockdown και όλα αυτά, δουλεύατε πάνω στη σειρά «Westworld» του HBO.
Πριν πιάσει η καραντίνα δουλεύαμε ήδη στην τρίτη σεζόν του «Westworld». Είχαμε κάνει επίσης και τη σεζόν 2. Αυτό είναι το μεγάλο συμβόλαιο που έρχεται στη Yafka ανά ενάμιση χρόνο. Είναι μεγάλο και στις απαιτήσεις και το μπάτζετ είναι μεγαλύτερο από όλα τα άλλα και είναι μία πολύ υψηλών προδιαγραφών παραγωγή, συγκλονιστική και οι απαιτήσεις είναι αντίστοιχες.

Όταν ξεκίνησε η καραντίνα, εμείς χρωστάγαμε τα δύο τελευταία επεισόδια, το 7^ο και 8^ο. Καταφέραμε να τα γυρίσουμε με τα παιδιά που συνεργαζόμαστε και δουλεύουν, τα περισσότερα τουλάχιστον, από το σπίτι. Κάποια άλλα στούντιο δεν τα κατάφεραν και μας έδωσαν και λίγη παραπάνω δουλειά για να καλύψουμε τις «τρύπες». Μπορώ να πω τη μισή καραντίνα την περάσαμε δουλεύοντας φουλ από το σπίτι και παραπάνω από όσο ενδεχομένως ήμασταν προετοιμασμένοι.

Όταν όλο αυτό τελείωσε, μάθαμε μέσα στην καραντίνα ότι το «Westworld» ανανεώνεται και για 4^η σεζόν και θα είμαστε ξανά και εμείς. Οπότε πήγε καλά.
Κάναμε και διάφορα άλλα πιλοτικά επεισόδια, αλλά ξαφνικά… «μαχαίρι». Τελείωσαν όλα γιατί απλά με τον κορωνοϊό δεν γίνονταν γυρίσματα. Έχει μετατεθεί όλη η ιστορία και ειδικά στο post production, όλα μία αλυσίδα. Η διαφήμιση έχει αρχίσει να ανεβαίνει τώρα. Δεν μου αρέσει να δουλεύω τόσο στη διαφήμιση. Προτιμώ τη δραματουργία, σειρές ή ταινίες.

Για πόσο καιρό δουλέψατε συνολικά στο «Westworld»;
Έξι μήνες εντατικής δουλειάς και γύρω στα 15 άτομα. Αλλά παράλληλα δούλευαν και άλλες εταιρίες για τη σειρά. Τεράστιο μπάτζετ για κάθε επεισόδιο. Εμείς ήμασταν από τις εταιρίες-κλειδιά που κάνουμε το περισσότερο και πιο σημαντικό κομμάτι. Δεν είναι απλά cleanup, κάνουμε και δημιουργικά εφέ και δύσκολα εφέ. Ήμασταν μέσα σε αυτές τις τοπ 5 εταιρίες που δούλεψαν στο «Westworld», μαζί και άλλες ακόμα εταιρίες για άλλες δουλειές.

Πιστεύω αν ήμασταν στην Αγγλία, με τον ίδιο όγκο δουλειάς, θα έπρεπε να ήμασταν τουλάχιστον 50 άτομα. Κάναμε πολλές θυσίες εδώ, τα παιδιά ξενυχτάγανε. Πολλοί από εμάς μπήκαμε στο mood «για έξι μήνες, ξέχασε ότι άλλο κάνεις».

Πώς είναι να δουλεύει κάποιος εξ αποστάσεως με διεθνή δίκτυα και πλατφόρμες όπως το HBO και το Netflix;
Μου φαίνεται πολύ φυσιολογικό για τη γενιά που έζησε μέσα σε αυτό και το είδε να αναπτύσσεται από τα σπάργανα. Από το πανεπιστήμιο που ήμουν και είδαμε τις πρώτες εφαρμογές του internet, την πιο ευρεία του χρήση. Από τότε που ήμουν φοιτητής, υπήρχε μία λογική ανάπτυξη της τεχνολογίας και επειδή ασχολιόμουν με την τεχνολογία, ήμουν άρρηκτα συνδεδεμένος, οπότε μου φαίνεται φυσιολογική η ροή.

Το πιο περίεργο μου φαίνεται όταν πρέπει να πηγαίνω εδώ σε συναντήσεις με εταιρίες παραγωγής. Συναντήσεις και ξανά συναντήσεις που απλά νοιώθω πως είναι χαμένος χρόνος. Μου είναι πολύ πιο φυσικό να δουλεύουμε για πελάτες από άλλες χώρες και online, παρά εδώ στην ίδια πόλη. Εταιρίες σαν το HBO και Netflix έχουν απαιτήσεις στην ποιότητα και ζητάνε ξεκάθαρα πράγματα, τι πρέπει να κάνουμε. Μπορείς να το κάνεις; Ναι. Δεν μπορείς; Γεια. Υπάρχουν φυσικά και οι εξαιρέσεις-σκηνοθέτες και εδώ που ξέρουν ακριβώς τι θέλουν, συνδιαλέγονται άμεσα με εμάς και μας λένε ακριβώς τι χρειάζονται.

Φαντάζομαι, ο Γιάννης Οικονομίδης είναι ένας από αυτούς, μεταξύ άλλων...
Πάντα μου άρεσε το ελληνικό σινεμά. Τον Γιάννη Οικονομίδη τον θαύμαζα από τότε που είχε βγει το «Σπιρτόκουτο». Αυτή η ταινία με έφερε πίσω στο χώρο και ανακάλυψα και άλλους σπουδαίους σκηνοθέτες όπως τον Γραμματικό. Και παλαιότερους, ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος με την «Αναπαράσταση», ο Παντελής Βούλγαρης.

Είχα βάλει λίγο στην άκρη το ελληνικό σινεμά αλλά με το «Σπιρτόκουτο» το ξαναερωτεύθηκα και γι’ αυτό ασχολήθηκα με το σινεμά στην Ελλάδα, το αγαπούσα.
Και έτσι, σε ένα μπαράκι στα Εξάρχεια γνωρίστηκα με τον Γιάννη Οικονομίδη, στο μπαράκι Φαβορίτα που δεν υπάρχει πια. Μιλήσαμε και πολύ γρήγορα προχωρήσαμε και κάναμε το «Μικρό Ψάρι» και τώρα την «Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς».

Εισπρακτικά, η «Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς» είναι και η πιο επιτυχημένη εισπρακτικά ταινία του Γιάννη Οικονομίδη.
Πάει πολύ καλά. Βέβαια, οι προηγούμενες μπορεί να μην είχαν κάνει τα ίδια εισιτήρια αλλά αν δεις στο YouTube έχουν εκατοντάδες χιλιάδες views και σκέφτεσαι πως η μισή Ελλάδα τις έχει δει ή ξέρουν τις ατάκες. Σίγουρα, τις έχουν δει πολλοί περισσότεροι από όσους υπονοούν τα εισιτήρια. Τώρα, με την «Μπαλάντα», φαίνεται και πως τα εισιτήρια συμβαδίζουν.

Η ταινία πώς σου φάνηκε, αν και παίζεις σε αυτήν, είσαι και στην συμπαραγωγή με την Yafka.
Μέχρι να δω το πρώτο cut είχα φρικάρει. Νόμιζα ότι δεν θα ήταν καλή. Δεν ξέρω πώς την είχα δει. Ίσως επειδή έπαιζα και εγώ και φοβόμουν την προσωπική έκθεση; Δεν ξέρω τι είχα πάθει. Όταν όμως είδα το cut στην Ταινιοθήκη, μου άρεσε πάρα πολύ. Ο Γιάννης είναι σπουδαίος άνθρωπος και σκηνοθέτης. Ήταν μία πολύ τίμια ταινία, πολυεπίπεδη και πολύ αστεία. Μου άρεσε πάρα πολύ.

Πόσο σημαντικά είναι τα οπτικά εφέ σε μία ταινία;
Ας πούμε σε μία ελληνική ταινία, που δεν είναι και το «Transformers», η χρήση των οπτικών εφέ μπορεί να σώσει παραγωγικά πολλά πράγματα. Διευκολύνουν πρακτικά ζητήματα τα οποία παλαιότερα ξόδευαν άπειρες ώρες γυρισμάτων για να τα ολοκληρώσουν. Σε τέτοιου είδους ταινίες βοηθάνε π.χ. να φτιάξεις τον καιρό που θες, να διορθώσεις ψηφιακά έναν τοίχο που είναι βαμμένος και όχι να το δουλεύουν πάνω στο γύρισμα. Να αφαιρέσεις κάμερες και μικρόφωνα από ένα πλάνο, τα αυτοκίνητα, πράγματα που δεν θέλεις.

Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Το άλλο κομμάτι σε ιστορικές ταινίες, είναι απαραίτητα. Αν θες να δείξεις την Αθήνα πως ήταν στο παρελθόν, καράβια που δεν υπάρχουν πια, τανκς που δεν υπάρχουν πια σε χρήση, αυτοκινητοπομπές, χιλιάδες κόσμο. Δεν χρειάζεται να είναι «Transformers» για να τα έχει. Μπορεί να είναι και μία πολιτική ταινία του Βούλγαρη, «Η Μικρά Αγγλία» ή «Το Τελευταίο Σημείωμα». Εκεί είχαμε ένα φορτηγό και το κάναμε αυτοκινητοπομπή 30 φορτηγών. Είχε 20 κομπάρσους, τους κάναμε 2.000, ένα παλιό κτίριο που είχε μείνει από τότε ίδιο, σβήσαμε ψηφιακά κάποια γκράφιτι που είχε κ.α.

Υπάρχει και ένα τρίτο επίπεδο, ταινίες που έχουν μέσα τους το φανταστικό στοιχείο, κάποιο UFO, κάποιο πλάσμα, απολύτως απαραίτητα για το στόρι. Όλες οι πληγές, τα αίματα, όλα αυτά μπορούν να γίνουν πλέον ψηφιακά. Βέβαια, πριν από τα οπτικά εφέ, πάλι γινόταν σινεμά, μερικές από τις καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Ποια ήταν η ταινία που θεωρείς άλλαξε τα δεδομένα στα οπτικά εφέ;
Το «Jurassic Park» άλλαξε το «παιχνίδι». Και πριν από αυτό υπήρχαν ταινίες αλλά το «Jurassic Park» άλλαξε τα δεδομένα γιατί είχε τεράστια επιτυχία, όλο το industry που το υποστήριζε, η τεχνολογία, τα μηχανήματα. Από το «Jurassic Park» και μετά υπήρχε ένα άλμα στην τεχνολογία και βγήκαν από εκεί και μετά υπολογιστές που ήταν προσβάσιμοι και σε σπίτια ανθρώπων που μπορούσαν να μάθουν αυτή την τέχνη.

Από τις πιο νέες ταινίες που μου άρεσε πολύ ο σχεδιασμός των οπτικών εφέ είναι η τριλογία «Matrix», αν και τώρα φαίνεται πως έχουν παλιώσει κάποια πράγματα. Τότε που βγήκε το «Matrix» όμως, ήταν milestone. Η εταιρία που δούλευα στην Αυστραλία είχε δουλέψει στο «Matrix» και ήταν ο λόγος που πήγα εκεί.

Η συζήτηση συνεχίστηκε για αρκετή ακόμα ώρα, πήγαμε μέχρι πίσω στις εποχές του old school death metal στην Αθήνα των 90s και τους θρυλικούς Horrified, στους οποίους ο Αντώνης ήταν στα vocals. Ίσως κάποια στιγμή επιστρέψουμε σε αυτό το κομμάτι…

YAFKA studio & school
Πλατεία Θεάτρου 6, Αθήνα, Τηλ: 2103313840