Μία ελληνική ταινία virtual reality στο Tribeca Film Festival

Μία ταινία virtual reality είναι μία εμπειρία 360 μοιρών. Κυριολεκτικά μπαίνεις μέσα στην ταινία και την παρακολουθείς από όποια γωνία θέλεις. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην ταινία μικρού μήκους A Safe Guide to Dying του Έλληνα σκηνοθέτη Δημήτρη Τσιλιφώνη που κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φετινό Tribeca Film Festival. Ένας θαυμαστός νέος σινεματικός κόσμος για τον οποίο μας μιλάει ο Δημήτρης Τσιλιφώνης, γιός του γνωστού σκηνοθέτη, παραγωγού και μουσικού Ανδρέα Τσιλιφώνη.

Ο Δημήτρης Τσιλιφώνης έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο το 2017 με την ταινία Do It Yourself η οποία και απέσπασε το βραβείο νεότητας στο 58ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. To A Safe Guide to Dying είναι η πρώτη του Virtual Reality ταινία και γυρίστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος του American Film Institute Conservatory, με την υποστήριξη του Alfred P. Sloan Foundation. Την παραγωγή υπογράφει η επίσης Ελληνίδα παραγωγός Φρόσω Τσιποπούλου. Παρόλο που η ταινία γυρίστηκε στο Λος Άντζελες, μεγάλο κομμάτι των βασικών συνεργατών και του συνεργείου είναι Έλληνες που δραστηριοποιούνται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

A Safe Guide to Dying - υπόθεση: Ο Λάινους ψάχνει τον πιο ανώδυνο τρόπο για να πεθάνει μέσα σ' ένα video game προσομοιωτή αισθήσεων, εμπειριών και συναισθημάτων. Όσο πειραματίζεται με διαφορετικές μεθόδους αυτοκτονίας, συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να βγει από το παιχνίδι. Παγιδευμένος σε μία ψηφιακή άβυσσο, βρίσκει τη δύναμη να επανασυνδεθεί με τον φυσικό εαυτό του.

Η ταινία A Safe Guide to Dying είναι επίσημη επιλογή του Cinema360 προγράμματος του 19ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Tribeca, ανάμεσα από εκατοντάδες συμμετοχές. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν συνολικά 15 VR ταινίες από όλο τον κόσμο προσφέροντας συναρπαστικές εμπειρίες, βασισμένες στην εφαρμογή εικονικής πραγματικότητας, από science-fiction, κωμωδίες και ταινίες τρόμου.

Σε συνεργασία με την Oculus το πρόγραμμα Cinema360, εξαιτίας του COVID-19, πραγματοποιείται για πρώτη φορά φέτος online. Η ταινία A Safe Guide to Dying όπως και το υπόλοιπο official selection του προγράμματος Cinema 360 είναι διαθέσιμες online έως τις 26 Απριλίου στο Oculus TV, σε κατόχους των VR headset Oculus Go και Oculus Quest.

Tribeca Film Festival
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Tribeca διεξάγεται στην περιοχή της Tribeca στη Νέα Υόρκη και ιδρύθηκε το 2002 από τους Robert De Niro, Jane Rosenthal και Craig Hatkoff. Το φεστιβάλ έχει εδραιωθεί ως ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ στον κόσμο και ιδιαίτερα για τον ανεξάρτητο κινηματογράφο. Στο Tribeca έχουν συμμετέχει στο παρελθόν και πολλοί Έλληνες δημιουργοί όπως ο Αλέξης Αλεξίου και η Ελίνα Ψύκου, ενώ φέτος συμμετέχει και ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος με την νέα μεγάλου μήκους ταινία του, Monday.

Ο Δημήτρης Τσιλιφώνης τα εξηγεί όλα:

Πώς έφτασε η ταινία, από την πρώτη ιδέα μέχρι το Tribeca; Ποιά ήταν η πορεία της;
H ταινία δημιουργήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος του American Film Institute Conservatory. Το AFI έφτασε εκεί που είναι τιμώντας την παράδοση και την ιστορία του κινηματογράφου. Οπότε, το να πείσουμε το AFI να δοκιμάσει να μπει στον κόσμο του VR ήταν μια πρόκληση από μόνο του. Πάρα πολύς κόσμος καθόλη την διάρκεια του αυτού του ταξιδιού ήρθε να αμφισβητήσει την τρελή μας ιδέα. Πέρασαν περίπου 2 χρόνια ατελείωτης δουλειάς με αμέτρητες θυσίες από όλη την ομάδα για να ετοιμαστεί η ταινία. To φεστιβάλ της Tribeca επικοινώνησε μαζί μου ένα σουρεάλ βράδυ Τσικνοπέμπτης σε ένα Κορεατικό Μπαρμπεκιουάδικο. Ήρθε να επισφραγίσει και να ανταμείψει όλον αυτό τον κόπο. Η ταινία δεν θα γινόταν χωρίς ένα εκπληκτικό team το οποίο είχα στην Αμερική και αποτελείται από πάρα πολλούς Έλληνες που έχουν κάνει το Λος Άντζελες - Αθήνα, Κολιάτσου - Παγκράτι. Ίσως το καλύτερο συνεργείο με το οποίο έχω δουλέψει ποτέ, συμπεριλαμβανομένου της εκπληκτικής παραγωγού μου Φρόσως Τσιποπούλου, των σκηνογράφων μας Καλλιόπη Ανδρεάδη και Χρυσάνθη Κωφίδου, την ενδυματολόγο Μαίρη Μαρμαρινού και τον συνθέτη μας Δημήτρη Μαντζαβίδη.

Πώς εμπνεύστηκες το θέμα και το στόρι;
Η νομίζω πρώτη πρώτη πηγή έμπνευσης ήταν αυτό εδώ. Ένα βίντεο που δεν θα σημαίνει απολύτως τίποτα για τους 98 από τους 100 ανθρώπους που θα το δουν. Είναι χιλιάδες παίκτες που παρακολουθούν το οριστικό κλείσιμο ενός πειρατικού server στο βιντεοπαιχνίδι World of Warcraft. 

 
Εγώ και ο σεναριογράφος μου Alessandro Pederzoli ανήκουμε στην κατηγορία των 2 άλλων ανθρώπων που αυτό το βίντεο μας δημιούργησε ατελείωτα συναισθήματα όταν το πρωτοείδαμε μαζί. Η ιδέα ενος ψηφιακού κόσμου που τελειώνει και τα συναισθήματα που δημιουργούνται στους παίκτες. Το σενάριο έκτοτε πέρασε από πολλές διαφορετικές μορφές αλλά ο πυρήνας του ήταν η σημασία και η χρήση των ψηφιακών κόσμων που έχουμε φτιάξει σαν άνθρωποι.

Η ιδέα της cyber αυτοκτονίας είναι το επόμενο βήμα της τεχνολογίας;
Η τεχνολογία έχει αποδείξει ότι κάνει πολλά παράλληλα βήματα. Πολλά καλά, μερικά κακά. H “αυτοκτονία” των social media profile όπως λες και εσύ υπάρχει ήδη και γίνεται σε μεγάλο βαθμό. Όσον αφορά το αν θα δούμε ποτέ ανθρώπους να πειραματίζονται με την αυτοκτονία σαν κονσεπτ μέσα στο Virtual Reality, εγώ φαντάζομαι πως σε ένα μακρινό μέλλον κάτι τέτοιο όντως να γίνεται. Κανένας από τους θρυλικούς sci-fi authors του 20ου αιώνα δεν κατάφερε να προβλέψει τον τρόπο με τον οποίο το Ίντερνετ θα άλλαζε τα πάντα. Αλλά αν το ίντερνετ μας έδειξε κάτι είναι ότι οι άνθρωποι λειτουργούν με τους πιο απρόβλεπτους τρόπους. Τώρα αν μπορεί κάποιος στο μέλλον να πειραματίζεται με την αυτοκτονία χωρίς όντως να έχει κάποια πραγματική επίπτωση στην αληθινή ζωή του, ίσως είμαι αρκετά πεσιμιστής για να πιστεύω ότι για πολύ κόσμο αυτό θα είναι κάτι αρκετά δελεαστικό.

Παίζεις video games; Έχεις κάποιο αγαπημένο;
Ναι, όσο προλαβαίνω και μπορώ! Τα video games εχουν αποδείξει αδιαμφισβήτητα ότι είναι μια μορφή τέχνης και πολλές φορές για μένα αποτελούν ξεκάθαρη πηγή έμπνευσης. Έχω δεκάδες αγαπημένα οπότε είναι πολύ δύσκολο αυτό που μου ζητάς. Από την indie σκηνή δεν γίνεται να μην αναφέρω το Transistor και το Swapper αλλά αν έπρεπε να επιλέξω ένα και μόνο ένα θα πάω σε mainstream “AAA games” και το The Last of Us. Όχι μόνο λόγο της μουσικής του Gustavo Santaolalla και του δυνατού σεναρίου αλλά επειδή για πρώτη φορά ο ρυθμός ενός παιχνιδιού είναι άριστος. Ό,τι ήταν το Walking Dead σαν comic αλλά δεν κατάφερε ποτέ να το φτάσει η σειρά, ε αυτό είναι το The Last of Us.
Να πω επίσης για όσους δεν έχουν καταφέρει ακόμα να το παίξουν ότι το Jedi Fallen Order είναι ξεκάθαρα ανώτερο από τα Star Wars 7, 8, 9.

Πόσο σε επηρέασε το Tron (το πρώτο) στην ταινία σου;
Το μελετήσαμε με την ομάδα αλλά η αλήθεια είναι πως το πρώτο Tron δεν ήταν στις βασικές αναφορές μας. (Άσχετη παρένθεση το δεύτερο Tron είναι εύκολα μέσα στα 10 καλύτερα σάουντρακ όλων των εποχών). Σε μια πρόταση οι μεγαλύτερες αναφορές μας ήταν το Harold and Maude του Hal Ashby, το In Bruges του Martin Mcdonagh, το Under the Skin του Jonathan Glazer, και το Twin Peaks των Mark Frost και David Lynch.

Δώσε μας μερικά στοιχεία για το Cinema360. Τι είναι ακριβώς και τι σημαίνει για εσάς το ότι η ταινία σας είναι η επίσημη επιλογή του προγράμματος;
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη Virtual Reality αλλά ίσως η κύρια διαφορά έχει να κάνει με το αν είναι interactive (διαδραστική) ή όχι. Η ταινία μας συγκαταλέγεται στο πρόγραμμα Cinema 360 επειδή ουσιαστικά είναι non-interactive. Απαγορεύουμε στον θεατή την διαδραστικότητα όσον αφορά τις επιλογές που μπορεί να κάνει για τη πλοκή της ιστορίας. H διαφορά είναι πως ο χρήστης μπορεί να γυρίζει 360 μοίρες κατά την διάρκεια της προβολής και να επιλέξει εκείνος που θα κοιτάξει. Οι interactive VR εμπειρίες είναι κατά ένα τρόπο πιο κοντά στα videogames παρά στις ταινίες, ενώ το cinema 360 είναι πολύ πιο κοντινό στο θεατρο. Ποτέ δεν μπορείς να είσαι απόλυτα σίγουρος ποιον ηθοποιό θα επιλέξει να κοιτάξει ο θεατής σου αλλά έχεις τον πλήρη έλεγχο στην αφήγηση και τον ρυθμό της ιστορίας. To Cinema360 του Tribeca είναι ένα από τα πιο αξιέπαινα selections που υπάρχουν στον κόσμο. Το ότι η ταινία μας αναγνωρίζεται από την Tribeca και δει από το Cinema 360 είναι απίστευτη τιμή.

Πώς μπορούμε να δούμε την ταινία σας στο Oculus TV;
Όσοι θέλουν να δουν την ταινία χρειάζονται δύο πράγματα! Ένα headset Oculus Go ή Oculus Quest και αυτό εδώ το link. 

Πιστεύεις ότι το Covid19 και η καραντίνα θα αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουμε ταινίες;
Αγαπάω την αίθουσα του σινεμά και μου έχει λείψει απίστευτα τους τελευταίους μήνες. Αν μπορούσα να προβλέψω αυτήν την απάντηση θα ήμουν πάρα μα πάρα μα πάρα μα πάρα μα πάρα πολύ πλούσιος άνθρωπος αυτή την στιγμή. Θα ήθελα όμως να πιστεύω πως μακροπρόθεσμα όχι. Η πραγματικότητα είναι πως ήδη τα τελευταία χρόνια το Netflix, Amazon κτλ. έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι θεατές καταναλώνουν content. Είτε αυτό σημαίνει ότι βλέπουν στο κινητό, στο laptop, στην τηλεόραση τους. Παρόλα αυτά το σινεμά, πέρα από την βέλτιστη ποιότητα εικόνας και ήχου είναι ανέκαθεν μια συλλογική εμπειρία. Η δυνατότητα του να ακούς τις συναισθηματικές αντιδράσεις του κόσμου. Είτε είναι κλάμα είτε είναι γέλιο. Το σίγουρο είναι πως 99 στις 100 προβλέψεις που θα γίνουν αυτόν τον καίρο θα πέσουν έξω, οπότε...

Είσαι δραστήριος στα social media; Έχεις επιθυμήσει ποτέ να "αυτοκτονούσες" κάποιο δικό σου προφίλ εκεί;
Facebook και Instagram καλώς ή κακώς είναι απαραίτητα εργαλεία για την δουλειά μας. Οπότε έτσι τα βλέπω και τα χρησιμοποιώ. Αν είμαι πραγματικά κάπου “δραστήριος” σαν άτομο είναι στο Reddit. Υπάρχει μεγάλο debate για το αν το Reddit θεωρείται social media ή όχι, παρόλα αυτά εξαιτίας της ανωνυμίας των χρηστών δεν νομίζω να είχα ποτέ την επιθυμία να “σκοτώσω” το ψηφιακό προφίλ μου εκεί.

Κάνεις σχέδια αυτή την περίοδο;
Αυτή τη στιγμή δουλεύω στα σενάρια των επόμενων μεγάλου μήκους μου όπως επίσης και είμαι στην συγγραφική ομάδα μιας τηλεοπτικής ανθολογίας. Θέλω να πιστεύω πως θα έχω πολύ σύντομα επίσημα νέα και για όλα αυτά τα έργα.

Ποιές είναι οι κινηματογραφικές και μουσικές αναμνήσεις που έχεις από τον πατέρα σου, τον Ανδρέα Τσιλιφώνη;
Εξαρτάται πόσο πίσω πάω γιατί είναι αρκετές. Μουσικά θα έλεγα πως είναι μάλλον όταν 9 χρονών μου είχε πάρει δώρο το άλμπουμ των Black Sabbath “Paranoid”. Πέρα από τι είναι ένα από τα πιο εμβληματικά άλμπουμ που γράφτηκαν ποτέ, ήταν η πρώτη μου εισαγωγή στο τι σημαίνει καλή μουσική. Κινηματογραφικά θα μιλήσω για όταν στα 7 μου μας είχε πάει εμένα και μερικούς φίλους να δούμε την πρώτη ταινία Pokemon στο σινεμά. Μου είχε φανεί αδιανόητο ότι στην αντικειμενικά πιο ενδιαφέρουσα ταινία της χιλιετίας (για τα standard μου ως 7χρονο) τον είχε πάρει ο ύπνος.

Πόσο και με ποιο τρόπο επηρεάστηκες από τον πατέρα σου στη δική σου μέχρι τώρα πορεία;
Δεν ξέρω αν μπορεί κανείς να απαντήσει σε κάτι τέτοιο με πραγματική ειλικρίνεια. Όλα τα παιδιά επηρεάζονται από τους γονείς τους θέλοντας και μη σε ποσοστά που συνειδητοποιούν και όχι. Αυτό που θα πω είναι κάτι που μου έλεγε πολύ συχνά όταν ήμουν μικρός και θεωρώ πως είναι αρκετά χρήσιμο στις μέρες καραντίνας τις οποίες βιώνουμε. Αν αγαπάς μια τέχνη, είτε χομπίστικα είτε επαγγελματικά τότε δεν θα νιώσεις ποτέ μόνος στην ζωή σου και θα έχεις πάντα κάτι μέσα στην μέρα σου που θα σε ξεκουράζει και θα σε ηρεμεί. Το έλεγε για την μουσική αλλά θεωρώ πως ισχύει εξίσου για το γράψιμο και για όλες τις υπόλοιπες τέχνες.

Την είδε ο Ανδρέας την ταινία σου; Τι σχόλιο έκανε;
Σε όλες τις ταινίες που έχω κάνει ο πατέρας μου ήταν πάντα μέρος της δημιουργικής διαδικασίας. Τόσο επειδή έχει πείρα δεκαετιών πάνω στον χώρο, (οπότε θα μουν χαζός να μην τον ακούω) και άλλο τόσο επειδή λέει τα πράγματα με το όνομα τους και δεν μασάει τα λόγια του. Αν έχουμε κάτι κοινό είναι πως θεωρούμε τα καλά λόγια περιττά. Τα λέω αυτά επειδή θυμάμαι την μέρα που είδε το τελικό μοντάζ του A Safe Guide to Dying πριν κανά 7μηνο αλλά δεν θυμάμαι τι ακριβώς μου είπε. Σίγουρα κάτι δεν του άρεσε, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ τι.

Ποιά είναι η πιο αγαπημένη σου ελληνική ταινία;

Θα πω το Βλέμμα του Οδυσσέα του Αγγελόπουλου. Δεν είναι καθόλου το στυλ σινεμά που κάνω αλλά η συγκεκριμένη ταινία είναι μάθημα πάνω στην αφήγηση, τη φωτογραφία και τη σκηνοθεσία.

Συντελεστές “Α Safe Guide to Dying”
Πρωταγωνιστούν: Chris Mulkey, Rick Howland And Felice Heather Monteith
Casting: Stacia Kimler, CSA And Sharon Bialy, CSA
Μουσική: Dimitris Mann
Μοντάζ: Travis Stuart
Ενδυματολογία: Rectifier
Σκηνογραφία: Καλλιόπη Ανδρεάδη & Χρυσάνθη Κωφίδου
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Mélisse Riahi
Παραγωγή: Φρόσω Τσιποπούλου
Σενάριο: Δημήτρης Τσιλιφώνης & Alessandro Pederzoli
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τσιλιφώνης