Κινηματογραφος

Νουρέγιεφ: Το λευκό κοράκι

Το πορτρέτο ενός κορυφαίου

2018 | Έγχρ. | Διάρκεια: 127'
Κωνσταντίνος Καϊμάκης
ΤΕΥΧΟΣ 706
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Φάινς έχει την απόσταση που χρειάζεται τόσο από τα ιστορικά γεγονότα όσο και από τον ήρωά του τον οποίο υποδύεται ο άγνωστος ουκρανός χορευτής Ολέγκ Ιβένκο, που μοιάζει καταπληκτικά του Νουρέγιεφ.

Ο Ρώσος χορευτής Ρούντολφ Νουρέγιεφ στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου είναι το πιο λαμπρό όνομα στον χώρο του παγκόσμιου μπαλέτου. Έχοντας την εγωιστική συμπεριφορά ενός απόλυτου σταρ που γνωρίζει την αξία του και βρισκόμενος διαρκώς σε κόντρα με το σοβιετικό καθεστώς, ο Νουρέγιεφ θα πραγματοποιήσει κάποια στιγμή την επανάστασή του. Το 1961 στο Παρίσι, σε μία περιοδεία των μπαλέτων Κίροφ του Λένινγκραντ, ο 23χρονος Νουρέγιεφ, που ήταν πρώτος χορευτής των μπαλέτων, ζήτησε πολιτικό άσυλο.

Για την πρώτη του σκηνοθεσία ο ηθοποιός Ρέιφ Φάινς επέλεξε Σαίξπηρ («Ο Κοριολανός», 2011), μετά ακολούθησε ο Ντίκενς (το 2013 με την «Αόρατη γυναίκα») και τώρα σειρά έχει ο Νουρέγιεφ. Όταν πριν από 20 χρόνια ο Φάινς διάβασε τη βιογραφία της Τζούλι Κάβανο για τον Νουρέγιεφ, διέκρινε στοιχεία κινηματογραφικά ειδικά στα πρώιμα χρόνια της ζωής του παρότι δεν ήταν φαν του μπαλέτου και του διάσημου χορευτή. Είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού η προσπάθεια του Φάινς (ο οποίος συμπρωταγωνιστεί στο φιλμ στο ρόλο του Πούσκιν) να αποδώσει το μεγαλείο ενός ξεχωριστού και συναρπαστικού καλλιτέχνη χωρίς όμως να προβεί σε συμβιβασμούς και… αγιογραφίες. Σε πολλά σημεία παρουσιάζεται η μεγαλομανία και ο εγωισμός του Νουρέγιεφ, που πάντως έχει ελαφρυντικά καθότι η στερημένη ζωή των παιδικών χρόνων και το καταπιεστικό καθεστώς τον ώθησαν προς την επιβίωση με κάθε μέσο. «Είσαι ο πιο εγωιστής άνθρωπος που γνωρίζω» του λέει η χιλιανή Κλάρα Σεντ (Αντέλ Εξαρχόπουλος), η φίλη που τον βοήθησε όσο κανείς άλλος στην απόδρασή του στη Δύση. Εκείνος με απάθεια της απαντά «κοριτσάκι μου, αν θες συγνώμες τότε απευθύνεσαι σε λάθος άντρα». Κάπως έτσι αντιμετωπίζει ο Νουρέγιεφ και τους υπόλοιπους στενούς φίλους και συνεργάτες του: με περιφρόνηση και σνομπισμό. Τον ευεργέτη του Πούσκιν και τη γυναίκα του (με την οποία δεν δίστασε να έχει ερωτικές σχέσεις), τον χορευτή εραστή του που του μάθαινε αγγλικά, τους δασκάλους και συγχορευτές του. Εκεί όμως που γίνεται μαινόμενος ταύρος είναι όταν οι μεγάλοι καλλιτέχνες των Κίροφ και οι άνθρωποι της KGB επιχειρούν να τον νουθετήσουν. Στη σκηνή που πετάει έξω το μεγάλο όνομα των μπαλέτων Κονσταντίν Μιχαΐλοβιτς, αποκαλύπτεται για πρώτη φορά η επαναστατική ορμή ενός ανθρώπου που θα φτάσει στα όρια προκειμένου να νιώσει πραγματικά ελεύθερος. Ο Φάινς έχει την απόσταση που χρειάζεται τόσο από τα ιστορικά γεγονότα όσο και από τον ήρωά του τον οποίο υποδύεται ο άγνωστος ουκρανός χορευτής Ολέγκ Ιβένκο, που μοιάζει καταπληκτικά του Νουρέγιεφ. Η γραφή του Φάινς, αν και φλερτάρει κάποιες φορές με τον ακαδημαϊσμό, δεν γίνεται ποτέ βαρετή ή συμβατική, καθώς σε κάθε σκηνή εντοπίζει το ξεχωριστό εκείνο σημείο που προσθέτει μια νέα πινελιά στην καλοφτιαγμένη βιογραφία του. Το δε φινάλε είναι εντυπωσιακό δένοντας υποδειγματικά τη συγκινητική σκηνή του αποχωρισμού του μικρού Ρούντολφ με τη μητέρα του και την ηλεκτρισμένη σεκάνς της «απόδρασής» του στο Παρίσι, όπου η φράση του γάλλου αξιωματούχου στον σοβιετικό ομόλογό του («τον χάσατε») είναι διανθισμένη με απέραντη ειρωνεία και πολλαπλά νοήματα.  

INFO
Νουρέγιεφ: Το λευκό κοράκι The White Crow
2018 | Έγχρ. | Διάρκεια: 127'

  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ραλφ Φάινς
  • ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Ραλφ Φάινς, Ολιβιέρ Ράμπουρντιν, Ραφαέλ Περσονάζ, Αντέλ Εξαρχόπουλος, Τσάλπαν Κχαματόβα, Λούις Χόφμαν, Σεργκέι Πολούνιν, Όλεγκ Ιβένκο, Ζακ Έιβερι, Καλυψώ Βαλουά
  • χρονολογια: 2018
Δες αναλυτικά