Συγκινητικό στις καίριες στιγμές του, τρομακτικό όταν αντικρίζουμε το πρόσωπο της βίας και αγωνιώδες όταν το θρίλερ ξετυλίγεται με κοφτές εικόνες, το «Μαζί ή τίποτα» είναι μια αιχμηρή πολιτική ταινία με ανθρώπινο προφίλ. Το αυγό του φιδιού εξακολουθεί να επωάζεται στη σύγχρονη Γερμανία –αλλά και την Ελλάδα κι άλλες χώρες της προηγμένης Δύσης, όπως δείχνει το φιλμ– και αυτό μόνο ασχολίαστο δεν γίνεται να περάσει σύμφωνα με τον Φατίχ Ακίν. Ο τουρκογερμανός σκηνοθέτης, σοφά σκεπτόμενος μετά την αποτυχία της προηγούμενης δουλειάς του, επιστρέφει στη θεματική των πρώτων ταινιών του (μοντέρνα κοινωνικά δράματα) κι αφήνει πίσω τα άδοξα σημάδια της «Μαχαιριάς» και του ιστορικού δράματος, είδος που δείχνει ότι δεν «κατέχει». Καταφέρνει έτσι να περάσει ένα μήνυμα (αφύπνισης και ανάπτυξης δράσης) κόντρα στα εθνικιστικά λογύδρια και τα φαινόμενα νεοναζισμού, βάζοντας στο κέντρο του κάδρου ένα συνηθισμένο, καθημερινό χαρακτήρα. Στο σύγχρονο «In the fade» που κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσου φιλμ αλλά απέτυχε να μπει στην αντίστοιχη οσκαρική πεντάδα, ο Ακίν αφηγείται μια προσωπική τραγωδία που έχει τις ρίζες της στη σημερινή ρητορική μίσους και την άνοδο της άκρας δεξιάς (σε έναν μικρό ρόλο ο σκηνοθέτης Γιάννης Οικονομίδης υποδύεται το μέλος της Χρυσής Αυγής και φίλο των βομβιστών) ελέω ξενοφοβίας και ρατσισμού. Η ερμηνεία της Ντάιαν Κρούγκερ είναι ένα πραγματικό επίτευγμα, μια ερμηνεία ζωής που δικαίως τιμήθηκε στις Κάννες. Όμως αν υπάρχει κάτι που στέκει ισάξια δίπλα της είναι η απόφαση του σκηνοθέτη να απλώσει την τραυματική περιπέτεια της ηρωίδας του σε πεδία που μιλούν για πολλά παραπάνω από μια ιστορία απόδοσης δικαιοσύνης και εκδίκησης. Η ηρωίδα δεν έχει μόνο να παλέψει με το σοκ της απώλειας αλλά και με τις οικογενειακές «παρενέργειες» (μάταια περιμένει η αυταρχική μητέρα της και τα πεθερικά της να δείξουν κατανόηση στο δράμα που ζει αφήνοντας τις πολιτισμικές ή θρησκευτικές διαφορές τους στην άκρη) ή τις αδυναμίες ενός ολόκληρου συστήματος. Όμως ο θεσμός της δικαιοσύνης είναι εκείνος που δέχεται τα πιο πολλά πυρά από τον σκηνοθέτη. Στην προσπάθειά της να φέρει τη ζωή της σε μια κανονικότητα, η Κάτια με οδύνη διαπιστώνει ότι η πραγματικότητα την ξεπερνάει, η απώλεια είναι δυσβάστακτη και το μόνο κίνητρο που της δίνει ζωή είναι η εκδίκηση.
Το φιλμ χωρίζεται σε τρία μέρη. Τα δύο πρώτα που είναι και τα καλύτερα της ταινίας διαδραματίζονται στο Αμβούργο, τη γενέτειρα και αγαπημένη πόλη του Ακίν. Εκεί περιγράφεται με αλάνθαστη αφήγηση το χρονικό της φρίκης που ξεκινάει με το τρομοκρατικό χτύπημα (μια πραγματικότητα που απεικονίζει ο Ακίν με έντονο ρεαλισμό, αξιοπιστία και έμφαση στην ανατριχιαστική λεπτομέρεια) και ολοκληρώνεται στη δικαστική αίθουσα. Το τρίτο και πιο αδύναμο είναι γυρισμένο στην Ελλάδα και αποτελεί την απόπειρα της ηρωίδας να αποδώσει δικαιοσύνη σύμφωνα με το δικό της ένστικτο. Το κινηματογραφικό άγγιγμα πάνω στην ανθρώπινη τραγωδία που είναι διακριτικό στα 2/3 της ταινίας –και αποφασισμένο να βάλει όλα τα στοιχεία της (πολιτικά, θρησκευτικά, κοινωνικά) στη σωστή σειρά– εδώ εξαφανίζεται. Λες και ο σκηνοθέτης έχει χάσει την προηγούμενη έμπνευσή του κατασκευάζει ένα αδύναμο τρίτο μέρος όπου η ηρωίδα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μοναξιά και το κενό της επόμενης μέρας. Αν δεν υπήρχε η Κρούγκερ να σηκώσει συγκινητικά το βάρος και αυτού του μέτριου κομματιού, η ταινία μπορεί και να έχανε τις θετικές εντυπώσεις που έχτισε στο προηγούμενο διάστημα.
9°
