Ο δημιουργός του «Δράκου» και της «Μαγικής πόλης» ήταν μια έντονη προσωπικότητα που έβαζε όλη του τη ψυχή σε ότι έκανε. Γεννημένος στις 15 Δεκεμβρίου του 1926 στην Αθήνα από κρητικούς γονείς (πατέρας του ήταν ο δικηγόρος και πολιτικός Ιωσήφ Κούνδουρο) που τον μετέφεραν στην Κρήτη, τυλιγμένο σε μία πάνα, ώστε να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου. Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, από όπου αποφοίτησε το 1948. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε ενταχθεί στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και μετά από τον εμφύλιο εξορίστηκε στη Μακρόνησο (εκεί γνωρίστηκε με τον Κατράκη). Όταν στα 28 του αποφασίζει να ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο οι επιρροές του είναι βγαλμένες από τον ιταλικό νεορεαλισμό ενώ οι σπουδές του στις εικαστικές τέχνες φανερώνονται σε κάθε πλάνο που κατασκευάζει με σχολαστική τελειομανία. Η πρώτη του ταινία, ήταν η «Μαγική Πόλη» που κουβαλά στις ασπρόμαυρες παρακμιακές εικόνες της (πρόκειται για τον αγώνα που δίνει ένας φορτηγατζής να ξεφύγει από τα πλοκάμια του υποκόσμου) την αγωνία των λαϊκών ανθρώπων να αλλάξουν τη μοίρα τους με κάθε μέσο. Στο φιλμ πρωταγωνιστεί ο Γιώργος Φούντας, την αξέχαστη μουσική υπογράφει ο Μάνος Χατζιδάκις ενώ συναντάμε τον Θανάση Βέγγο στο υποκριτικό ντεμπούτο του. Η συνεργασία των δύο αντρών συνεχίζεται δύο χρόνια αργότερα, το 1956, στον εμβληματικό «Δράκο», μια από τις δέκα κορυφαίες ελληνικές ταινίες από καταβολής σινεμά. Το φιλμ που είχε για πρωταγωνιστή έναν ανεπανάληπτο Ντίνο Ηλιόπουλο στο ρόλο του…δράκου, ήταν ένας αριστουργηματικός συνδυασμός πολιτικού σινεμά, με εξπρεσιονιστικές αναφορές και ανθρωποκεντρική αντίληψη, που ξένισε το κοινό και τους κριτικούς της εποχής, μερικοί εκ των οποίων το θεώρησαν προσβολή των χρηστών ηθών.
Σε όλη την προσωπική αλλά και καλλιτεχνική διαδρομή του, ο Κούνδουρος στεκόταν δίπλα στον απλό άνθρωπο. Η ματιά του, λυρική και τραχιά μαζί, έψαχνε πάντα να βρει την ελπίδα ακόμη και στα πιο κακόφημα μέρη. Λάτρευε τον καημό της προσφυγιάς και μελετούσε πάντα τα μαθήματα της ιστορίας, κάνοντας τα οδηγούς στα περισσότερα έργα του. Η αλήθεια είναι πως η συνέχεια της σκηνοθετικής πορείας του από τα 80ς και ύστερα δεν είχε την ανάλογη επαναστατική ορμή που διέθεταν τα πρώτα έργα του. Ακόμη κι έτσι όμως υπάρχουν στιγμιότυπα σπάνιας δεξιοτεχνίας και ομορφιάς σε ταινίες που η εικόνα έχει τον πρώτο λόγο («Μικρές Αφροδίτες», 1963- «Μπορντέλο», 1985), ενώ η ελληνική ιστορία ήταν πάντα πηγή έμπνευσης και διδασκαλίας στα περισσότερα έργα του («Μπάιρον, η μπαλάντα ενός δαιμονισμένου», «1922»). Τιμήθηκε με το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βερολίνου για τις «Μικρές Αφροδίτες», ενώ τα δύο πρώτα εμβληματικά έργα του ήταν υποψήφια για το Χρυσό Λέοντα στη Βενετία. Στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης απέσπασε 7 φορές το βραβείο σκηνοθεσίας ή καλύτερης ταινίας με τα φιλμ «Ποτάμι», «Μικρές Αφροδίτες», «Μπάιρον, η μπαλάντα ενός δαιμονισμένου», «1922». Το τελευταίο του φιλμ ήταν το «Πλοίο για την Παλαιστίνη» που γυρίστηκε το 2012.
9°
