Πόλη μου φτιαγμένη απο πηλό: Εργαστήρια κεραμικής σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

Αν οι φούρνοι δεν έκλειναν ο ένας πίσω από τον άλλον λόγω του ενεργειακού κόστους, θα λέγαμε πως τα στούντιο κεραμικής ξεφυτρώνουν σαν φούρνοι. Το σίγουρο είναι ότι αποτελούν τη νέα τάση, κάτι πολύ περισσότερο από ένα trend. Είναι η ανάγκη αποσύνδεσης και εξόδου από τον ψηφιακό κόσμο.

Μικρές κοινότητες, κυρίως τριαντάρηδων και σαραντάρηδων, έχουν βρει διέξοδο πλάθοντας πηλό και γυρίζοντας τον τροχό. Η γείωση παραμένει πάγια και διαρκής ανάγκη σε μια εποχή όπου τα πρόσωπα φωτίζονται διαρκώς από τη λάμψη ενός smartphone ή μιας οθόνης υπολογιστή.

«Όταν τα χέρια μου είναι λερωμένα, δεν μπορώ να αγγίξω την οθόνη αφής. Έχω μια πρώτης τάξης δικαιολογία να πω σε όσους με ψάχνουν ότι ειλικρινά δεν μπορώ να απαντήσω», λέει η Ελισάβετ, που γράφτηκε σε μάθημα κεραμικής γιατί ήθελε να κάνει ένα break με νόημα.

«Είμαι περήφανος να πίνω τον καφέ μου από κούπα που έχω φτιάξει εγώ. Έχει ατέλειες, αλλά δεν με ενοχλούν καθόλου μη σου πω ότι αυτές είναι που με συναρπάζουν περισσότερο», λέει ο Βασίλης, στον δεύτερο χρόνο φοίτησής του σε κέντρο κεραμικής.

Η κεραμική είναι η απόλυτη αντίδραση στην ταχύτητα της καθημερινότητας. Εδώ δεν υπάρχουν φίλτρα, ούτε teams ούτε zoom. Ο πηλός απαιτεί υπομονή, επαφή και σιωπή. Είναι μια άσκηση επιβράδυνσης μια αναπνοή μέσα στη συνεχή ενημέρωση και τα deadlines. Κάθε αντικείμενο φέρει το αποτύπωμα του δημιουργού του. «Αισθάνομαι ενας μικρός Θεός» παρaδέχεται ο Ηρακλης ο οποιος επισημαίνει ότι του έκανε εντύπωση ο αριθμός των ανδρών που συμμετέχουν στα σεμινάρια. «Όταν ήρθα, νόμιζα ότι θα είμαι ο μόνος αντρας, τελικά σκέφτομαι "μπουμερίστικα" κι ας ειμαι millennial», λέει και χαμογελάει.

Στην Αθήνα, νέα στούντιο όπως το «Cray Clay» στα Εξάρχεια, το «Pilos Studio» στην Κυψέλη, το «Korkodilos» στον Κεραμεικό, το «DotAhart» στην Πλάκα και το «Iliana Creative Ground» στο Παγκράτι γεμίζουν καθημερινά από ανθρώπους που θέλουν να δουλέψουν με τα χέρια τους και να αδειάσουν το μυαλό τους.

Στη Θεσσαλονίκη, εργαστήρια όπως το «Χειροπλάθι», το «Kota the Studio», το «6exi Ceramics» και το «Pilithos» δημιουργούν μικρές κοινότητες με τη δική τους καλλιτεχνική γλώσσα. Εκεί, γύρω από τον φούρνο, στήνονται συζητήσεις, γεννιούνται φιλίες και κάποιες φορές εκθέσεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι στα social media, η αισθητική της κεραμικής έχει γίνει σχεδόν μανιφέστο: γήινοι τόνοι, απλές φόρμες, ατελείς επιφάνειες. Η τέχνη αυτή παντρεύει το παλιό με το μοντέρνο, το χειροποίητο με το βιώσιμο, και προσφέρει μια σπάνια αίσθηση αυτονομίας σε έναν κόσμο όπου όλα είναι «παραγόμενα».

Κάποιοι τη βλέπουν σαν mindfulness, άλλοι σαν ανάγκη για κοινότητα. Ίσως είναι και τα δύο. Γιατί όταν κρατάς κάτι που έχεις φτιάξει με τα χέρια σου, νιώθεις για λίγο ότι κρατάς ξανά και τον χρόνο να μην τρέχει τόσο γρήγορα, να στεγνώσει λίγο πριν περάσει στη φωτιά.