Δημήτρη Αντωνίτση, τι θα δούμε φέτος από το Hydra School Projects;

Μια εύθραυστη ονειροπαγίδα, ονειρικά τοπία με αινιγματικούς πρωταγωνιστές, πλάσματα πρωτογενή που φλερτάρουν με το άμορφο, πολύχρωμες tribal προσωπογραφίες: σε μυθοπλαστικά στοιχεία της παράδοσης και στην ενέργεια του πρωτόγονου ποντάρει η φετινή έκθεση με τίτλο «Primal power» που επιμελείται ο Δημήτρης Αντωνίτσης στην Ύδρα. Κλασική εικαστική αφορμή για εξόρμηση στο νησί του Αργοσαρωνικού, η πλατφόρμα Hydra School Projects επιστρέφει και φέτος στο κτίριο της Σχολής Εμποροπλοιάρχων, στο αρχοντικό Τσαμαδού-Κουλούρα στο λιμάνι φέρνοντας δημιουργίες διάσημων καλλιτεχνών –όπως την καταγραφή της ιστορικής περφόρμανς Imponderabilia (1977) των Μαρίνα Αμπράμοβιτς και Ουλάι και το βίντεο Astronaut (2003) του John Bock– αλλά και έργα νεότερων καλλιτεχνών που δημιουργήθηκαν ειδικά για την έκθεση. Ο γνωστός καλλιτέχνης και επιμελητής μας συστήνει το σκεπτικό της και τα έργα.

Με τι ασχολείται η φετινή έκθεση του HSP με τίτλο «Primal power»; Τι κινητοποίησε αυτή την επιλογή θέματος;
Η φετινή έκθεση ίσως είναι η πιο αιθέρια των 23 ετών της πλατφόρμας  Hydra School Projects. Προσεγγίζει το αρχέγονο και το ενστικτώδες. Με τις τελευταίες ανακαλύψεις για το πρωταρχικό στοιχείο ύλης, το μποζόνιο του Χιγκς, μας έχει αποκαλυφθεί ό,τι δεν γνωρίζαμε για τη φύση της πραγματικότητας και το σύμπαν, από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του έως τώρα. Μια ανακάλυψη που έφερε τα πάνω κάτω στην εικόνα που έχουμε για τον κόσμο… και ίσως για την απαρχή του ανθρώπου. Εκεί έξω στο σύμπαν υπάρχει μόνο ένας ωκεανός από κοχλάζουσα ενέργεια. Η ενέργεια αυτή προσπίπτει στα όργανά μας, αυτά παίρνουν ένα τμήμα της, το μεταφέρουν μέσω των νευρώνων στον εγκέφαλο και εκεί η ενέργεια μεταμορφώνεται σε αυτό που ονομάζουμε αισθητό κόσμο. Οι πρώτες καταγραφές αυτού του αισθητού κόσμου είναι το αρχέγονο.

Η παράδοση και το πρωτόγονο έχουν υπάρξει συχνά σημείο αναφοράς για τη μοντέρνα και τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία. Πώς γονιμοποιούν τις δουλειές των καλλιτεχνών σ’ αυτή την έκθεση;
Η κοσμογέννεση  είναι από τα αγαπημένα θέματα των φετινών συμμετεχόντων. Ο Άκης Μπαζιάνας την προσεγγίζει με  παλ, ερωτικούς συνειρμούς μέσα από μια ονειρική πραγματικότητα, η νεοεμφανιζόμενη Μαρίνα Λεοντή μέσα από το αδιαμόρφωτο μιας πρωτογενούς γλυπτικής, ενώ ο Βραζιλιάνος Laercio Redondo μέσω των εύθραυστων ισορροπιών των κινητικών του γλυπτικών συνθέσεων, που φιλοτέχνησε ειδικά για την έκθεσή μας. Στην περίπτωση του Γερμανού John Bock, η αφήγηση της προσωπικής κοσμογονίας του παραπέμπει σε γνωστά τραγούδια των Cure αλλά και στις μη-διδακτικές διαλέξεις του Joseph Beuys.

Στο σύντομο σημείωμά σου για την έκθεση αναφέρεσαι στον Καρλ Γιουνγκ και στην συγγραφέα Όλγκα Τοκάρτσουκ, ενώ στην έκθεση φιλοξενείται και ένα αυθεντικό ξόανο της αφρικανικής φυλής Ντόγκον. Πώς συνδέονται με το επιμελητικό σου σκεπτικό;
Πολύ καλή ερώτηση που δεν θα την απαντήσω όμως. Ό,τι αποκωδικοποείται, πεθαίνει! Ειδικά στα εικαστικά θέματα επιδιώκω οι εκθέσεις μου να έχουν πυκνή πλοκή και μυστήριο.

Στο βιβλίο της «Το αρχέγονο και άλλοι καιροί», η Πολωνή νομπελίστα σημειώνει για τα δέντρα ότι «Στην άγνοια της ύπαρξής τους φωλιάζει η απελευθέρωση από τον χρόνο και τον θάνατο». Έχει και η τέχνη για σένα μια τέτοια απελευθερωτική δύναμη;
Το μοντέλο της ύλης που ξέραμε έχει πλέον ριζικά αλλάξει και μας αποκαλύπτει τι στην πραγματικότητα είναι η υλική υπόσταση του ανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτής της «νέας πραγματικότητας» ακόμα και ο θάνατος θα μπορούσε να ξεπεραστεί! Μεγαλύτερη απελευθέρωση από τη συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας υπάρχει; Εξαιτίας της νέας αυτής οπτικής, η σύγχρονη επιστήμη καθαίρει την ύλη από το μέχρι πρότινος θρόνο της. Όπως εξηγεί ο καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάνος Δανέζης, ένας ολόκληρος πολιτισμός, ο δυτικός, στηρίζεται στο εννοιολογικό περιεχόμενο αυτού που λέμε ύλη. Ότι δηλαδή είναι το πρωταρχικό γεγονός του σύμπαντος. Έτσι είχε προκύψει από τις ανακαλύψεις του 16ου και 17ου αιώνα. Εφόσον, λοιπόν, η ύλη είναι το πρωταρχικό συμπαντικό γεγονός, αρχίσαμε στη ζωή μας να αναζητάμε την ύλη και τα παράγωγά της, θυσιάζοντας προς όφελός της το σύνολο των αξιών, των ιδεών και των «πιστεύω» μας. Προσωπικά πιστεύω ότι η τέχνη έχει σίγουρα απελευθερωτική δύναμη καθότι σε ωθεί να αντιληφθείς άλλες διαστάσεις.

Υπάρχουν κάποια έργα που έχουν δημιουργηθεί ειδικά για την έκθεση ή που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα;
Πολλά έργα είναι παραγωγές του 2021-2022, κάποια και ειδικά για την έκθεση. Πέρα από τα γλυπτά του Laercio Rodondo και τους πίνακες του Άκη Μπαζιάνα που προανάφερα, η Ζωή Γαϊτανίδου κέντησε μια νέα τεράστια προσωπογραφία σε καμβά, ο Χάρης Πατραμάνης «κυνηγά» την ευτυχία παρακολουθώντας τη συμπεριφορά μιας ομάδας σκύλων σε ένα νέο πολύχρωμο βίντεο, ενώ ο Nathan Smith αποτυπώνει με παστέλ σε χαρτί τρισδιάστατες γλυπτικές επιφάνειες.

Βέβαια, υπάρχουν και ιστορικά έργα όπως το βίντεο της Μαρίνα Αμπράμοβιτς και του Ουλάι, Imponderabilia, από τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Ή πάλι το διακοσίων ετών σαμανιστικό ξόανο της αφρικανικής φυλής Ντόγκον από το Μάλι. Κάπως πιο τολμηρή είναι η αντιπαράθεση της καρέκλας του γνωστού ντιζάινερ Frank Tjepkema που αρχικά είχε σχεδιαστεί για το πολυκατάστημα IKEA –αλλά επανασχεδιάστηκε από τον ίδιο σε μπρούντζο για τη σειρά Bronze Age– με τους αργαλειούς που πλαισιώνουν τα πρόσφατα υφαντά μου από πουκάμισα φιδιών και μαλλί. Για άλλη μια φορά ο θεατής καλείται να αντιληφθεί τα έργα σε ένα άλλο επίπεδο. Σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας αυτό που ονομάζουμε ύλη δεν είναι τίποτε άλλο από μια καμπύλωση του τρισδιάστατου χώρου προς την τέταρτη διάσταση (χρόνος).

*Στον χώρο της έκθεσης θα βρείτε και τον επετειακό κατάλογο Hydra School Projects 20+2 που κυκλοφορεί σε 200 αντίτυπα, καθένα από τα οποία έχει διαφορετική χάρτινη θήκη ζωγραφισμένη από καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην πλατφόρμα μέσα στα χρόνια (όπως οι Erwin Wurm, Antonio Girpes κ.ά.) 

INFO:
Primal power / Hydra School Projects
Σχολή Εμποροπλοιάρχων Ύδρας, Αρχοντικό Τσαμαδού-Κουλούρα
Διάρκεια: Μέχρι 31/8
Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Τρ.-Κυρ. 11:30-13:30 & 19:30-22:00.
Είσοδος ελεύθερη