10 όχι και τόσο γνωστές ιστορίες από τη ζωή του René Magritte.
Ρενέ Μαγκρίτ: Ναι, ήταν ένας καλλιτέχνης που αγαπούσε το σουρεαλισμό και τα κοστούμια, το παράδοξο και τα καπέλα, την πρόκληση και τα σύννεφα, το παιχνίδι με τις λέξεις και τα μήλα. Αλλά όχι μόνο…
01. Γνώρισε τη γυναίκα της ζωής του, τη Ζορζέτ Μπερζέ, σε ηλικία 15 χρονών. Την παντρεύτηκε στα 24 και την έχρισε μούσα του μέχρι τέλους, με ένα μικρό «διάλειμμα». Κάποτε ο Μαγκρίτ ερωτεύτηκε μια νεαρή καλλιτέχνιδα, τη Σίλα Λεγκ, και «προσέλαβε» τον φίλο του Πολ Κολινέτ για να αποπροσανατολίσει την Μπερζέ. Ο «αποπροσανατολισμός» κατέληξε σε παθιασμένη ερωτική σχέση μεταξύ συζύγου και φίλου, με την Μπερζέ μάλιστα να ζητά διαζύγιο. Το ειδύλλιο τελικά έληξε, και Ρενέ και Ζορζέτ έμειναν μαζί μέχρι το θάνατό τους.
02. Σε ηλικία 14 χρονών βίωσε την αυτοκτονία της μητέρας του, η οποία επέλεξε να πνιγεί σε γειτονικό ποτάμι. Η ιστορία λέει πως ο νεαρός Ρενέ ήταν παρών όταν την ανέσυραν από το νερό, με το φόρεμα να σκεπάζει το πρόσωπό της. Αυτός ο δυνατός συμβολισμός θα επανέρχεται συχνά στο καλλιτεχνικό του έργο.
03. Ήταν εξαιρετικός πλαστογράφος. Αν και απόφοιτος της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών των Βρυξελλών, ξεκίνησε την καλλιτεχνική του πορεία σχεδιάζοντας διαφημιστικές αφίσες. Φήμες λένε ότι παράλληλα με το δικό του έργο, πλαστογραφούσε πίνακες των Πικάσο, Τισιανό, Ερνστ και ΝτεΚίρικο. Άλλωστε, είναι η επαφή του με το του ΝτεΚίρικο που τον ενθουσιάζει και μυείται στις αξίες του σουρεαλισμού. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής του Βελγίου, μεταξύ 1940 και 1944, λέγεται ότι ο Μαγκρίτ πλαστογραφεί και νομίσματα και εξασφαλίζει τα προς το ζην.
04. Οι πίνακές του είναι τόσο αναγνωρίσιμοι, ώστε ούτε να τους κλέψει δεν μπορεί κανείς. Το 2009 μια σπείρα ληστών αποπειράθηκε να πουλήσει τον πίνακα «Olympia», αξίας 3,6 εκατομμυρίων δολαρίων, ωστόσο έλαβαν ως απάντηση από δυνητικούς αγοραστές πως ήταν υπερβολικά γνωστό έργο για να φιγουράρει στη συλλογή τους. Τρία χρόνια αργότερα, ο πίνακας επιστράφηκε στο Μουσείο Μαγκρίτ των Βρυξελλών σε άριστη κατάσταση.
05. Η πρώτη του έκθεση, το 1927 στις Βρυξέλλες, στέφεται με απόλυτη «αποτυχία». Οι αρνητικές κριτικές τον απογοητεύουν, η μετάβαση στο Παρίσι είναι μια κάποια παρηγοριά. Εκεί γνωρίζει και συνδέεται με τον ιδρυτή του σουρεαλισμού, Αντρέ Μπρετόν, καθώς και με ομοϊδεάτες λογοτέχνες και μουσικούς. Θα μεσολαβήσουν η επιστροφή του στο Βέλγιο και μερικά χρόνια για να γνωρίσει και την εμπορική επιτυχία.
06. Αν και ταγμένος στο σουρεαλισμό, δεν επαναπαύεται. Περνά φάση εξερεύνησης του ιμπρεσιονισμού αλλά και ενός κινήματος που ονομάζεται Vache (αγελάδα), δίνοντας παραπλανητικές ημερομηνίες χρονολόγησης των πινάκων του. Στόχος του να οδηγήσει τους επικριτές του σε σύγχυση ως προς την ταξινόμηση και κωδικοποίηση του έργου του.
07. Θεωρούσε το παιχνίδι με τις λέξεις εξίσου σημαντικό με την εικόνα. Κλασικό παράδειγμα, η «πίπα». Η φράση «Αυτό δεν είναι μία πίπα» που συνόδευε το περιβόητο έργο του, μοιάζει αντιφατική, ωστόσο επεξηγείται επαρκέστατα από τη δήλωση του ίδιου του καλλιτέχνη: «Αυτό δεν είναι μία πίπα, είναι μία εικόνα της». Ο βασικός άξονας του επαναστατικού τρόπου σκέψης του: «Το να είσαι σουρεαλιστής σημαίνει ότι απαγορεύεις στον εγκέφαλό σου να θυμάται όσα έχεις δει και ότι είσαι πάντα σε επιφυλακή για αυτό που ποτέ δεν υπήρξε».
08. Τα πιο διάσημα έργα του είναι αυτοπροσωπογραφίες, στις οποίες ωστόσο φροντίζει να παίζει «κρυφτό» με τον θεατή. Στο «Son of Man», κρυμμένος πίσω από ένα μήλο, μας αποκαλύπτει από το πρόσωπό του μονάχα το μάτι του, ενώ στο «Man in the Bowler Hat» κρύβει τα χαρακτηριστικά του πίσω από ένα πουλί.
09. Εκτός από τη ζωγραφική, ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο.
10. Επηρέασε την ποπ κουλτούρα ευρύτατα. Οι Jeff Beck Group, το συγκρότημα του Τζεφ Μπεκ, χρησιμοποίησαν μια ρέπλικα του πίνακα «The Listening Room» για να ντύσουν το εξώφυλλο του δεύτερου άλμπουμ τους «Beck-Ola». Ο Πολ Σάιμον συμπεριέλαβε στον δίσκο «Hearts and Bones» του 1983 το τραγούδι «Rene and Georgette Magritte with Their Dog after the War». Στο τρέιλερ της ταινίας «Toys», πρωταγωνιστούν και «ζωντανεύουν» οι πίνακές του.
8°
