Υπάρχει «βιώσιμη αρχιτεκτονική» στην Ελλάδα;

Ζούμε σε μια πόλη που μπορεί να φημίζεται για τα αρχαία, την ομορφιά και το καλό φαγητό της αλλά που σίγουρα υστερεί σε ό,τι αφορά τη φύση, το πράσινο και τα πάρκα της. Η οικολογική συνείδηση από την άλλη είναι κάτι που συνήθως ψάχνουμε να βρούμε με τα κυάλια. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από ταχεία αστικοποίηση, εξάντληση φυσικών πόρων και κλιματική αλλαγή, η βιώσιμη αρχιτεκτονική έχει αναδειχθεί σε φάρο ελπίδας και καινοτομίας. Οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί εστιάζουν όλο και περισσότερο στη δημιουργία δομών που εναρμονίζονται με το περιβάλλον, εξοικονομούν πόρους και μειώνουν το οικολογικό τους αποτύπωμα. Η αειφόρος αρχιτεκτονική όχι μόνο αντιμετωπίζει τα πιεστικά ζητήματα της εποχής και ομορφαίνει την πόλη μας, αλλά έχει επίσης τη δυνατότητα να διαμορφώσει ένα πιο ανθεκτικό και οικολογικά συνειδητοποιημένο μέλλον.

Τι είναι όμως η βιώσιμη αρχιτεκτονική;

Οι βασικές αρχές της βιώσιμης αρχιτεκτονικής

Στις βασικές αρχές της βιώσιμης αρχιτεκτονικής συγκαταλέγεται και η ενεργειακή απόδοση. Τα κτίρια σχεδιάζονται για να μεγιστοποιούν την ενεργειακή απόδοση μέσω τεχνικών όπως ο παθητικός ηλιακός σχεδιασμός, η αποτελεσματική μόνωση και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως οι ηλιακοί συλλέκτες και οι ανεμογεννήτριες, μέτρα τα οποία μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Οι αρχιτέκτονες, επίσης, επιλέγουν προσεκτικά υλικά που είναι φιλικά προς το περιβάλλον, ανακυκλώσιμα και προέρχονται από την περιοχή, όποτε αυτό είναι δυνατόν. Η χρήση ανακυκλωμένων και επαναχρησιμοποιούμενων υλικών μπορεί επίσης να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κατασκευής. Αντίστοιχα, ενσωματώνονται τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού, όπως φωτιστικά χαμηλής ροής, συλλογή της βροχής και συστήματα επεξεργασίας λυμάτων, για τη μείωση της κατανάλωσης νερού και την προώθηση της υπεύθυνης διαχείρισής του. Τα κτίρια σχεδιάζονται έτσι ώστε να αξιοποιούν στο έπακρο το φυσικό φως και αερισμό, μειώνοντας την ανάγκη για τεχνητό φωτισμό και κλιματισμό. Αυτό όχι μόνο εξοικονομεί ενέργεια, αλλά δημιουργεί και πιο υγιεινά και άνετα εσωτερικά περιβάλλοντα. Τέλος, υψίστης σημασίας είναι και η θέση του κτιρίου και οι επιπτώσεις του στο περιβάλλον οικοσύστημα. Η ελαχιστοποίηση της διατάραξης των φυσικών ενδιαιτημάτων και η βελτιστοποίηση του εξωραϊσμού μπορούν να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα και να μειώσουν το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας.

Τα ωφέλη της αειφόρου αρχιτεκτονικής

Η βιώσιμη αρχιτεκτονική διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση των φυσικών πόρων, τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την προστασία των οικοσυστημάτων. Με την υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών, τα κτίρια μπορούν να συμβάλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια οδηγούν σε μειωμένο λειτουργικό κόστος, προς όφελος τόσο των ιδιοκτητών όσο και των ενοίκων. Με την πάροδο του χρόνου, γίνεται απόσβεση της αρχικής επένδυσης σε βιώσιμο σχεδιασμό μέσω των χαμηλότερων λογαριασμών κοινής ωφελείας. Αντίστοιχα, προσφέρουν πιο υγιεινά εσωτερικά περιβάλλοντα με βελτιωμένη ποιότητα αέρα, έλεγχο της θερμοκρασίας και φυσικό φωτισμό. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να βελτιώσουν την ευημερία και την παραγωγικότητα των ενοίκων.

Τα βιώσιμα κτίρια, πέραν των άλλων, είναι καλύτερα εξοπλισμένα για να αντέξουν τις προκλήσεις ενός μεταβαλλόμενου κλίματος. Είναι σχεδιασμένα ώστε να είναι πιο ανθεκτικά και προσαρμόσιμα, γεγονός που μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων. Μην ξεχνάμε όμως και τo αισθητικά εντυπωσιακό αποτέλεσμα, καθώς οι αρχιτέκτονες συχνά ενσωματώνουν καινοτόμα και οπτικά ελκυστικά στοιχεία σχεδιασμού που εξυπηρετούν τόσο λειτουργικούς όσο και καλλιτεχνικούς σκοπούς, κάνοντας τις πόλεις μας πιο όμορφες και πιο πράσινες.

Τα πράσινα κτήρια των Αθηνών και η βιώσιμη ανάπτυξη

Στην Αθήνα μια κτιριακή αναγέννηση λαμβάνει αυτή τη στιγμή χώρα, με φουτουριστικά οικοδομήματα να υψώνονται αλλάζοντας το τοπίο και κτίρια-τοπόσημα να μεταμορφώνουν ριζικά γνωστές περιοχές. Με στόχο την αλλαγή της πρόσληψης της πόλης αλλά και την πράσινη ανάπτυξη, μεταμοντέρνες πολυκατοικίες δίνουν το στίγμα μιας νέας πόλης, σχεδόν αγνώριστης, βγαλμένης εντελώς από το μέλλον. Ένα παράδειγμα βιώσιμης αρχιτεκτονικής στην Αθήνα, λοιπόν, είναι το “The Butterfly” στην Βουλιαγμένη. Στο παραθαλάσσιο προάστιο, η νέα πρόταση κατοικίας του 314 Architecture Studio υιοθετεί το ξεχωριστό σχήμα μιας πεταλούδας. Εκτός από τον υπερμοντέρνο και εντυπωσιακό σχεδιασμό του όμως είναι και φιλικό προς το περιβάλλον, αποτελώντας έναυσμα για την αναδιαμόρφωση ολόκληρης της περιοχής.

Η ελληνική αγορά των βιοκλιματικών κτιρίων κινείται όμως ακόμα με αρκετα αργούς ρυθμούς, καθώς μόλις 52 είναι σήμερα πιστοποιημένα πράσινα (LEED). Leader της αγοράς είναι η εταιρεία Dimand, η οποία πρόσφατα εξασφάλισε δύο νέες πράσινες πιστοποιήσεις για σημαντικά κτίριά της που αποτελούν τοπόσημα για την Αθήνα. Η πρώτη πιστοποίηση αφορά το Moxy Athens City του ομίλου Marriott, που το καθιστά το πρώτο πράσινο ξενοδοχείο στην Ελλάδα. Το δεύτερο κτίριο που διακρίθηκε με το διεθνές σύστημα αειφόρου ανάπτυξης είναι το Value S.A. Office Building, ένα εξαώροφο κτίσμα στον Νέο Κόσμο, το οποίο μεταμορφώθηκε σε έναν υπερσύγχρονο, βιοκλιματικό και υψηλών προδιαγραφών χώρο γραφείων.

Συνεπώς, ακόμα και στην Ελλάδα όπου η βιώσιμη ανάπτυξη δεν εφαρμόζεται με τόσο ταχείς ρυθμούς, η αειφόρος αρχιτεκτονική δεν είναι απλώς μια τάση- είναι μια αναγκαία απάντηση στις επείγουσες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Υιοθετώντας τις αρχές της ενεργειακής απόδοσης, της εξοικονόμησης πόρων και του προσεκτικού σχεδιασμού, οι αρχιτέκτονες και οι κατασκευαστές διαμορφώνουν ένα πιο πράσινο, πιο βιώσιμο μέλλον. Καθώς προχωράμε μπροστά, η ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών στην αρχιτεκτονική θα συνεχίσει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ανθεκτικών, φιλικών προς το περιβάλλον κοινοτήτων που θα ωφελήσουν τόσο τους ανθρώπους όσο και τον πλανήτη.