Elephant Design:Τι σχέση έχουν οι ελέφαντες με την αρχιτεκτονική;

Όταν ακούς τις λέξεις «αρχιτεκτονικό γραφείο» δεν σου έρχονται στο μυαλό κίτρινοι τοίχοι και αιωρούμενοι καναπέδες, ούτε έργα τέχνης που πιάνουν ολόκληρους τοίχους και εκθέσεις καλλιτεχνών. Ίσως γιατί μέχρι τώρα δεν είχες γνωρίσει την Ελένη Σφαντού και τον Πάνο Αλεξίου, δύο νέους που αποφάσισαν το 2019 να αξιοποιήσουν την πολύχρονη εμπειρία τους σε δύο διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, την αρχιτεκτονική και τις γραφικές τέχνες, δημιουργώντας ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό χώρο: το Elephant Design.

Η Ελένη είναι η αρχιτέκτονας του γραφείου και δημιουργός του χώρου. Έχει εμπειρία σε μεγάλες ομάδες σχεδιασμού σε έργα οποιασδήποτε κλίμακας και σε ανακαινίσεις παραδοσιακών ή υφιστάμενων κτιρίων. Έχει ασχοληθεί με την προετοιμασία πολιτιστικών εκθέσεων ή εκθέσεων τέχνης και έχει συμμετάσχει σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και project που έχουν λάβει διακρίσεις. Αγαπάει την αρχιτεκτονική σε κάθε της κλίμακα, τον σχεδιασμό επίπλων, τα σκίτσα με μολύβι, ενώ η μεγάλη της αδυναμία είναι η κατασκευή, είτε πρόκειται για μεγάλα κτιριακά έργα είτε για μικρά αντικείμενα χώρου.

Η ενασχόληση του Πάνου με τα εικαστικά ξεκίνησε έμμεσα, αφού από το 1998 και για παραπάνω από 20 χρόνια βρίσκεται στο χώρο της τυπογραφίας και των γραφικών τεχνών. Έχει αρθρογραφήσει σε διάφορα κλαδικά περιοδικά του τομέα της συσκευασίας και εκτύπωσης και έχει μεγάλη αγάπη για την μουσική, την λογοτεχνία και την ένατη τέχνη. Από το 2000 υπήρξε τακτικός συντάκτης της στήλης των comics του περιοδικού Highlights. Γνώστης των μελανιών, των χαρτιών και των υλικών εκτύπωσης, άρχισε να αναζητά τρόπους και να πειραματίζεται για το πως μπορεί ένα έργο τέχνης να μετατραπεί σε design αντικείμενο.

Με απλό αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο και πολλές εικαστικές αναζητήσεις, η Ελένη και ο Πάνος αποφάσισαν ότι μπορούν να παρέχουν μια πλεονάζουσα αξία στους χώρους που δημιουργούν. Και το σημαντικότερο, πιστεύουν στις δυνατές συνεργασίες και στην ιδέα ότι πολλά μυαλά είναι καλύτερα από ένα.

Αρχικά, γιατί "Elephant Design";
Γιατί όχι… αφού λατρεύουμε τους ελέφαντες! Η επιλογή του ονόματος Elephant Design, σχετίζεται με τα πραγματικά και τα συμβολικά χαρακτηριστικά του συμπαθούς θηλαστικού, που αφορούν τη σοφία, τη δύναμη, τη σταθερότητα, την υπομονή και κυρίως την ομαδικότητα. Η φύση του έργου μας σχετίζεται μεταφορικά με τον τρόπο που λειτουργεί «ο ελέφαντας» και την ικανότητά του να διαμορφώνει και να βελτιώνει το χώρο στον οποίο «εγκαθίσταται». Επίσης, όπως δεν ξεχνάς ποτέ έναν ελέφαντα, έτσι ευελπιστούμε και εμείς ότι θα αφήσουμε το αποτύπωμά μας με τα έργα μας.

Πόσοι είναι οι «ελέφαντες»;
Σε κάθε project όλο και περισσότεροι… H Elephant design ορίζεται ως concept space και αποτελείται από ένα δίκτυο σχεδιαστών, καλλιτεχνών και μηχανικών με το ίδιο όραμα. Την βασική ομάδα μας συμπληρώνουν ο Κώστας Κατσαδήμας και η Κορίνα Καραβασίλη, επίσης αρχιτέκτονες, η Ελευθερία Κατσιάνου, σκηνοθέτης και φωτογράφος, η Αγγελική Τζαμάλη, interior designer, o Chris Deligiannis (aka Chris Itto), μουσικός/μουσικός παραγωγός και ο Λευτέρης Γιακουμάκης, εικαστικός.

Ποια είναι η φιλοσοφία του Elephant design και η σχέση του με την τέχνη; 
Το γραφείο μας, πέρα από τις υπηρεσίες αρχιτεκτονικής που προσφέρει, είναι και χώρος συνάντησης καλλιτεχνών, ένας εκθεσιακός χώρος, ένα εργαστήρι ιδεών, ένα σταυροδρόμι διαφορετικών ανθρώπων που έχουν κοινή βάση τη δημιουργία και την συνεργασία. Ένας από τους στόχους μας είναι να αναθερμάνουμε την σχέση αρχιτεκτονικής και τέχνης ή να κάνουμε την δική μας πρόταση πάνω σε αυτήν την σχέση. Η ιδιότητά μας εξ ορισμού μάς σπρώχνει να «αρχιτεκτονούμε» με ένα τρόπο εμπνευσμένο. Εμείς λοιπόν επιλέγουμε να δημιουργούμε χώρους όπου η τέχνη είναι αναπόσπαστο κομμάτι του σχεδιασμού, δηλαδή είναι εκεί, στην αρχική μας σκέψη. Δεν είναι κάτι που έρχεται μετά, επειδή πχ. πρέπει να κρεμάσουμε ένα πίνακα σε ένα τοίχο. Δεν είναι αναγκαίο κακό, αλλά πρώτη ύλη. 

Πείτε μας κάποιους λόγους για τους οποίους αγαπάτε τη δουλειά σας. Τι σημαίνει για εσάς η αρχιτεκτονική, ποιες αρχές χαρακτηρίζουν τα έργα σας;
Οι ρόλοι μας είναι διαφορετικοί και αυτό ήταν το «στοίχημα» και η απόφαση να δημιουργήσουμε το γραφείο μας. Η αρχιτεκτονική για μας δεν είναι απλά δημιουργία, αλλά περισσότερο μια χειρονομία σχεδιασμού ενός βιωσιμότερου τρόπου ζωής για τα ίδια τα κτίρια και τους χρήστες τους. Βασικό μας εργαλείο είναι η αισθητική, η οποία όμως κρύβει πολλές λεπτομέρειες για να αποδοθεί σε ένα τελικό αποτέλεσμα. Οι μεγαλύτερες δυσκολίες σχεδιασμού συνήθως κρύβονται σε έργα που φαίνονται απλά. Μία «σωστή», θα λέγαμε, αρχιτεκτονική επιλύει προβλήματα, κάτι που καθιστά το κάθε έργο μικρό ή μεγάλο πολύ ενδιαφέρον. Επίσης θέλουμε οι χώροι μας να αποπνέουν θετικότητα. Το αποτέλεσμα του σχεδιασμού του χώρου μας είναι σίγουρα μέρος του yellow optimism που μας χαρακτηρίζει. Είναι σαν να δηλώνουμε «φωτεινά» τα θέλω μας, την ειλικρίνεια, την εντιμότητα, την αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική πρόθεση, το ευχάριστο περιβάλλον εργασίας, την καθημερινότητα μας.

Πώς βλέπετε την Αθήνα από τη σκοπιά του αρχιτέκτονα;
Η Αθήνα χαρακτηρίζεται από μια ρεαλιστική αλληλουχία σκηνών που θα μπορούσαν να αποτελούν πλάνα από ταινία που εκτυλίσσεται σε δύο ή τρεις παράλληλους κόσμους. Τι θέλουμε να πούμε με αυτό; Διακρίνουμε μία εσωστρέφεια τα τελευταία χρόνια. Η πόλη που θέλουμε να μετατραπεί σε παγκόσμιο τουριστικό προορισμό και όλοι δουλεύουν με εντατικούς ρυθμούς για αυτό μετά την ύφεση, δεν έχει ανάγκη μόνο μοντέρνα ξενοδοχεία κι όμορφα επιπλωμένα δωμάτια. Αυτό για μας είναι εσωστρέφεια και αυτό θα θέλαμε να αλλάξει. Κάθε αρχιτέκτονας θα έλεγε ότι η πόλη μας χρειάζεται νέες πρωτότυπες αστικές χρήσεις που σε συνδυασμό με τον κατάλληλο σχεδιασμό θα χαρίσουν καινούργια σημεία αναφοράς για τον επισκέπτη και τον κάτοικο. Η εντυπωσιακή αρχιτεκτονική δε φτάνει για να κάνει μια πόλη «τέλεια». Τα κτίρια της Αθήνας πρέπει να σχεδιάζονται από μέσα προς τα έξω και να γίνονται εξωστρεφή ως προς την χρήση τους σε σχέση με την όψη τους στο δρόμο. Η Αθήνα δυστυχώς θυσιάζει μέρος της ζωντάνιας των λιγότερο ιδανικών γειτονιών της στο βωμό της αστραφτερής τελειότητας μιας «φάτσας» που μάλλον τείνει να γίνει βαρετή και ασύνδετη με το υπόλοιπο αστικό περιβάλλον. Εμείς σαν ομάδα το πρώτο πράγμα που ρωτάμε είναι: πότε φτιάχτηκε το κτίριο, ποια είναι η ιστορία του, τι μπορεί να μας πει σήμερα…ας το επαναφέρουμε στην θέση του, να συνεχίσει αυτή την ιστορία.

Από πού αντλείτε έμπνευση για τα Project που ετοιμάζετε και πως προέκυψε το “Bring Your Own Background Project”;
Από παντού! Από την πόλη, τη φύση, το κίτρινο χρώμα, την ελαστικότητα της προβοσκίδας του ελέφαντα... Οι εκθέσεις που πραγματοποιούμε στο χώρο μας είναι και αυτές, με ένα τρόπο, κομμάτι της αρχιτεκτονικής έρευνας. Είναι έμπνευση για εμάς. Κάπως έτσι σκεφτήκαμε το Bring Your Own Background Project, όπου η Elephant Design είναι το background και ο εκάστοτε καλλιτέχνης μπορεί με το Project του να αφήσει το δικό του στίγμα στον χώρο μας. Αρχικά, μέσω των εκθέσεων θέλαμε να αναδείξουμε (και) την «πλαστικότητα» του γραφείου, το πώς δηλαδή μπορεί να αναδιαμορφωθεί ο χώρος της καθημερινής εργασίας μας. Αυτή η «πλαστικότητα» είναι ένα χαρακτηριστικό που θεωρούμε σημαντικό για κάθε χώρο, μιας και οι ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου αλλάζουν συνεχώς. Δεν γίνεται λοιπόν σε αυτή την ανατρεπτική καθημερινότητα, το σπίτι μας ή ο χώρος που εργαζόμαστε/συναντιόμαστε να στέκεται εμπόδιο και να μην μπορεί να μεταμορφωθεί, να μην είναι «προσαρμόσιμος». Έπειτα, θέλουμε να συστηθούμε αρχιτεκτονικά μέσω της τέχνης. Αν κανείς επισκεφτεί τις εκθέσεις μας,θα καταλάβει αρκετά για το ύφος και τη διάθεσή μας.

Τι σας οδήγησε στη δημιουργία της υπηρεσίας Flying Elephant;
Αυτή η προσαρμοστικότητα που λέγαμε μας χαρακτηρίζει και ως ομάδα. Μιας και οι συνθήκες δε γίνεται να είναι εμπόδιο στη δημιουργία, ήρθε ο ιπτάμενος ελέφαντας ως από μηχανής θεός.
Σε μια προσπάθεια να ορίσουμε το “Social” στο social distancing και να συνεχίσουμε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας δημιουργήσαμε το Flying Elephant, όπου κάποιος ακόμα και από απόσταση μπορεί να λάβει ένα πλήρες πακέτο αρχιτεκτονικών υπηρεσιών είτε σε συμβουλευτικό επίπεδο είτε σε επίπεδο μελέτης.

Υπάρχει κάποιο project που ξεχωρίζετε και κάποιο έργο που είναι το όνειρό σας να αναλάβετε; 
Φυσικά. Η δημιουργία του γραφείου μας, γιατί είναι το πρώτο έργο που κάναμε μαζί ως ομάδα, ως συνεργάτες και ήταν ένα μεγάλο όνειρο που πραγματοποιήσαμε, από την στιγμή που αρχίσαμε να το συζητάμε. Έχοντας πλέον περάσει 2 χρόνια, που ζούμε τον χώρο αυτό και τις μεταμορφώσεις του καθημερινά, θα λέγαμε ότι ένα έργο που θα είχαμε μεγάλη λαχτάρα να αναλάβουμε, θα ήταν η δημιουργία ενός μεγάλου χώρου πολιτισμού, τέχνης και δημιουργίας, που θα μπορούσε να δώσει ζωντάνια σε κάποια γειτονιά και να δημιουργήσει πόλο έλξης νέων ανθρώπων και να βοηθήσει πολλές κοινωνικές ομάδες να συνυπάρξουν μέσω καλλιτεχνικών -και όχι μόνο- δραστηριοτήτων. Υπάρχουν τόσα κτίρια εκεί έξω, κυρίως στην Αθήνα, που στέκουν κενά από χρήστες και ζωή. Είμαστε ρομαντικοί ίσως, αλλά αυτή θέλουμε να είναι η ταυτότητα του γραφείου: Αρχιτεκτονική για όλους και όχι μόνο για τους εφήμερους επισκέπτες της πόλης.

Ο χώρος σας φιλοξενεί εκθέσεις διαφόρων καλλιτεχνών. Με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή τους;
Δεν κάνουμε ηλικιακές διακρίσεις, ούτε κοιτάμε βιογραφικά πριν επιλέξουμε κάποιον καλλιτέχνη, δεν έχει σημασία αν κάποιος έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις ή αν είναι η πρώτη του, αν έχει πουλήσει πολλά έργα ή λίγα. Αυτό που κοιτάμε είναι ο άνθρωπος, η διάθεσή του, η τέχνη του και όσα θέλει να πει. Πάντα πρέπει να υπάρχει ένα μήνυμα. Και αυτά ακριβώς τα στοιχεία είναι και οι αρχές που χαρακτηρίζουν το γραφείο και τα έργα μας. Ακόμα και στις συνεργασίες που έχουν να κάνουν με τις αρχιτεκτονικές μας υπηρεσίες το πρώτο που κοιτάμε είναι ο άνθρωπος. Μας αρέσει, όπως όλοι οι ελέφαντες, να αναπτύσσουμε με τους συνεργάτες μας δεσμούς δυναμικούς και όχι εφήμερους. 

Υπάρχουν ομοιότητες στην ανάληψη ενός αρχιτεκτονικού έργου με την επιμέλεια μιας έκθεσης; 
Τις εκθέσεις τις αντιμετωπίζουμε ολοκληρωμένα, όπως ακριβώς ένα αρχιτεκτονικό έργο. Καθώς οι εκθέσεις είναι επισκέψιμες και μέσω διαδικτύου, συνεργαζόμαστε με την Ελευθερία Κατσιάνου -σκηνοθέτη/φωτογράφο-  που πέρα από τις φωτογραφίες που βγάζει με τα έργα στημένα στο χώρο, επιμελείται και τα βίντεο των καλλιτεχνών που φιλοξενούμε. Για τον καθένα η αντιμετώπιση είναι ξεχωριστή. Οι εκθέσεις είναι μία ολοκληρωμένη πρόταση γύρω από το έργο και το χαρακτήρα του καλλιτέχνη, και όπως υπάρχει ομάδα για τα αρχιτεκτονικά μας έργα, έτσι υπάρχει και για την επιμέλεια των εκθέσεων.

Ποια είναι η σκέψη πίσω από τα “Window Exhibitions”;
Τις ημέρες που ο χρόνος «πάγωσε», υψώσαμε τις «προβοσκίδες» μας πάνω από τις δυσκολίες και τις ενώσαμε με όσους είχαμε και μας είχαν ανάγκη. Διαπιστώνοντας πόσο έλειπε η τέχνη από την καθημερινότητα μας, αλλά και πόσο ανάγκη είχαν οι καλλιτέχνες από την στήριξη όλων μας, εγκαινιάσαμε τον Δεκέμβριο του ’20 τις εκθέσεις βιτρίνας (Window Exhibition) στα πλαίσια του #Βyob Project. H ιδέα ήταν πως ο θεατής δεν θα χρειαζόταν να εισέλθει στο χώρο της Elephant Design για να δει τις εκθέσεις, αλλά μπορούσε να τις επισκεφτεί ως περαστικός από την βιτρίνα ή το site/social media μας, μιας και υπάρχει καταγραφή και φιλοξενία των εκθέσεων και διαδικτυακά. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί Window Exhibition με έργα των Μαριάννα Κατσουλίδη, Χαρίτωνα Μπεκιάρη, Άννα Δημητρίου, Σάντρα Φουρλή, Λάμπρο Βουβουσίρα και μέχρι τον Δεκέμβριο του ’21 θα φιλοξενήσουμε ακόμη τους Εύα Σολδάτου, Αγγελική Μπολέτση, Ηρακλή Κουγεμήτρο, Παναγιώτα Αλτανοπούλου, Αφροδίτη Παπαδουλή, Ελευθερία Καψάλη. Οι εκθέσεις είναι πλέον επισκέψιμες κατόπιν ραντεβού διότι συνεχίζουμε να τηρούμε την απόσταση που απαιτούν οι καιροί για την ασφάλεια και σωματική μας υγεία, όμως δεν τηρούμε καμία απόσταση από την τέχνη για την ψυχική μας υγεία. 

Τι ετοιμάζετε αυτή την περίοδο; 
Έχουμε ήδη ξεκινήσει κάποιες νέες αρχιτεκτονικές μελέτες, οι οποίες έχουν να κάνουν με αυτό που ήδη προαναφέραμε: την επαναφορά του χαρακτήρα του κτιρίου στην θέση και την μορφή που θα του δώσει συνέχεια ζωής στον αστικό ιστό. Αυτή την περίοδο βρισκόμαστε στην προετοιμασία για την επιμέλεια εκθέσεων και σε άλλους χώρους. Επίσης ετοιμάζουμε μία ιδιαίτερη συνεργασία με τον εικαστικό Αντώνη Κυριακούλη, την έκδοση ενός εικονογραφημένου βιβλίου και τη δημιουργία ενός διαφορετικού e-shop που θα δημιουργεί/διαθέτει έργα τέχνης και χρηστικά αντικείμενα, σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων. 

Μάθετε περισσότερα για το Elephant Design στο www.elephantdesign.gr, Instagram: @we.are.elephant.design, Youtube: Elephant Design