Το Rolex Arts Festival φέρνει στην Αθήνα διάσημους δημιουργούς

Τι συνδέει τους βραβευμένους με Πρίτζκερ αρχιτέκτονες σερ David Chipperfield (ο οποίος θα υπογράψει την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου) και Kazuyo Sejima (του γραφείου SANAA), με τους περίφημους σκηνοθέτες Robert Wilson και Robert Lepage, τους διάσημους χορογράφους William Forsythe και Alexei Ratmansky, την Bernardine Evaristo (την πρώτη μαύρη γυναίκα που τιμήθηκε με το βραβείο Booker) και τον συγγραφέα του «Άγγλου ασθενή» Michael Ondaatje, τους μουσικούς Gilberto Gil και Zakir Hussain και τους σημαντικούς εικαστικούς Carrie Mae Weems, William Kentridge και Joan Jonas; Όλοι έχουν μοιραστεί τη γνώση και την εμπειρία τους στο πλαίσιο του προγράμματος Mentor and Protégé της Rolex και φέτος τον Μάιο τους περιμένουμε στην Αθήνα για το The Rolex Arts Festival.

Πέρασε κιόλας μια εικοσαετία από τότε που η ονομαστή εταιρεία ωρολογοποιίας ίδρυσε το πρόγραμμα καθοδήγησης για δημιουργούς από τα πεδία της αρχιτεκτονικής, του χορού, του κινηματογράφου, της λογοτεχνίας, της μουσικής, του θεάτρου και των εικαστικών τεχνών. Εξήντα τρεις επιφανείς καλλιτέχνες και συγγραφείς, από τον εικαστικό David Hockney και τον πολυβραβευμένο σκηνοθέτη Spike Lee έως τον Νομπελίστα λογοτέχνη Mario Vargas Llosa και τη σοπράνο Jessye Norman, έχουν προσφέρει τον χρόνο και τα φώτα τους σε ισάριθμους νεότερους ομοτέχνους τους. Γιορτάζοντας αυτή την επέτειο στην Αθήνα, από τις 22 έως τις 28 Μαϊου η Rolex προσκαλεί στα μέρη μας περί τους 25 διάσημους μέντορες του προγράμματος και 53 εταίρους (που υπήρξαν υπότροφοί του), ενώ στο ραντεβού θα δώσουν το παρών και 78 Έλληνες καλλιτέχνες και περισσότεροι από 155 Έλληνες επαγγελματίες του πολιτισμού.

«Έχουμε παρουσιάσει αυτή τη διοργάνωση στη Βενετία, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη, στο Μέξικο, στο Κέιπ Τάουν. Κάθε φορά θέλουμε να πηγαίνουμε σε έναν τόπο που να διαθέτει παράδοση στον πολιτισμό, όπου οι άνθρωποι αγαπούν τις τέχνες και όπου οι καλλιτέχνες θέλουν να πάνε» μας έλεγε η επικεφαλής του προγράμματος Mentoring στη Rolex, Rebecca Irvin το μεσημέρι που συναντηθήκαμε για την παρουσίαση της δράσης στο Μουσείο Μπενάκη. «Όταν ανακοινώσαμε στην κοινότητά μας ότι θα γιορτάζαμε την 20^η επέτειο στην Αθήνα έδειξαν τον ενθουσιασμό τους δηλώνοντας την πρόθεσή τους να συμμετέχουν. Η Αθήνα είναι το λίκνο του δυτικού πολιτισμού και διαθέτει εκπληκτικά ιδρύματα με τα οποία συνεργαζόμαστε. Γράφεται ότι είναι το νέο Βερολίνο, ότι οι καλλιτέχνες έρχονται εδώ γιατί είναι ένα υπέροχο μέρος για να ζήσουν και να δημιουργήσουν. Παράλληλα, οι Έλληνες καλλιτέχνες αποκτούν ευρύτερη αναγνωρισιμότητα».

Συνολικά 1.350 δημιουργοί από 120 χώρες έχουν βρεθεί στη λίστα των υποψηφίων από τη συμβουλευτική επιτροπή που καταθέτει προτάσεις στον εκάστοτε μέντορα ώστε εκείνος/η να αποφασίσει με ποιον/α προτιμά να δουλέψει. Και παρότι δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα κάποιος Έλληνας στη θέση του υποτρόφου, υπήρξαν τουλάχιστον 12 υποψήφιοι. Από τις επιτροπές που καταθέτουν τις σχετικές προτάσεις έχουν περάσει ο πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών Γιώργος Λούκος, όπως και ο αρχιτέκτονας Αριστείδης Αντονάς, ενώ συζητιέται σοβαρά και το όνομα ενός Έλληνα διάσημου καλλιτέχνη για τον ρόλο του μέντορα.

Μέντορες και protégés έχουν την ευκαιρία να δουλέψουν μαζί για μια περίοδο δύο ετών με την Rolex να καλύπτει μια αμοιβή και, επιπλέον, για τους νέους καλλιτέχνες τα ταξιδιωτικά έξοδα και μια χρηματοδότηση για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων αυτής της συνάντησης. «Όταν τελειώσει το πρόγραμμα είναι στο χέρι τους το τι θα κάνουν» διευκρινίζει η Irvin. «Κάποιες φορές έρχονται πολύ κοντά. Ο Jiri Kilian, ένας από τους μέντορές μας στον χορό, ανέπτυξε μια πολύ στενή προσωπική, σχεδόν πατρική σχέση με τον Jason Akira Somma τον οποίο καθοδηγούσε. Οι αρχιτέκτονες David Adjaye και Mariam Kamara άρχισαν να συνεργάζονται επαγγελματικά σε διάφορα πρότζεκτ στην Αφρική».

Το 2009 ο Martin Scorsese μοιράστηκε στο πλαίσιο του Rolex Mentoring Program την εμπειρία του με την 36χρονη τότε σκηνοθέτρια Celina Murga από την Αργεντινή. Πέντε χρόνια αργότερα ο διάσημος σκηνοθέτης θα επέλεγε να στηρίξει την παραγωγή της ταινίας της The third side of the river ενώ, όπως ανακοινώθηκε μόλις, συμβάλει στην εκτέλεση παραγωγής και της νέας της κινηματογραφικής δουλειάς με τίτλο The freshly cut grass, στην οποία πρωταγωνιστούν η υποψήφια για Όσκαρ ηθοποιός του Roma, Marina de Tavira και ο Joaquin Furriel.

«Δεν ζητούμε από τους συμμετέχοντες να παράξουν έργο στο πλαίσιο του προγράμματος. Προτιμούμε να περάσουν χρόνο με τους μέντορές τους και να απορροφήσουν όσα περισσότερα μπορούν. Τους δίνουμε, όμως, τη δυνατότητα να παρουσιάσουν δουλειά τους στο τέλος στο πλαίσιο ενός δημόσιου προγράμματος. Το 2008-9 ο John Baldessari και ο Alejandro Cesarco δημιούργησαν από κοινού μια σειρά από τυπώματα που εξέθεσαν στη Νέα Υόρκη. Η Καναδή συγγραφέας Margaret Atwood (διάσημη και από την «Ιστορία της θεραπαινίδας» που έγινε τηλεοπτική σειρά) με την Αγγλίδα Naomi Alderman έγραψαν μαζί ένα μυθιστόρημα με ζόμπι».

The Rolex Arts Festival – Celebrating 20 years of mentoring στηνΑθήνα: το πρόγραμμα και οι χώροι του φεστιβάλ

Χορός, θέατρο, μουσική, κινηματογράφος, αρχιτεκτονική, εικαστικά, λογοτεχνία: περισσότερες από 30 εκδηλώσεις με τη συμμετοχή υποτρόφων και μεντόρων φέρνει το Φεστιβάλ Τεχνών της Rolex από τις 26 έως και τις 28 Μαΐου σε πέντε πολιτιστικά τοπόσημα της Αθήνας. Την επιμέλειά του υπογράφει η ανεξάρτητη σύμβουλος τεχνών και υπεύθυνη προγραμματισμού Emma Gladstone OBE, τέως Υπεύθυνη Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού του Sadler’sWells στο Λονδίνο και τέως Καλλιτεχνική Διευθύντρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος του Dance Umbrella. «Ξαφνιάζει πραγματικά η γενναιοδωρία όλων των έργων που θα παρουσιάσουν οι υπότροφοι της Rolex στο κοινό της Αθήνας. Προκειμένου να τιμήσει αυτή τη γενναιοδωρία, το Φεστιβάλ Τεχνών Rolex θα αναδείξει τρία ευρεία θέματα: τη σχέση ανταλλαγής που βρίσκεται στον πυρήνα του προγράμματος, την επίδραση της ανταλλαγής αυτής στους υποτρόφους και τη συνέχεια της καλλιτεχνικής κληρονομιάς που δημιουργούν πλέον οι υπότροφοι σε όλο τον κόσμο» σημειώνει η ίδια σχετικά.

Στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα δείξουν δουλειά τους οι εικαστικοί Sammy Baloji, Alejandro Cesarco, Masanori Handa, Nicholas Hlobo, Mateo López, Thao Nguyen Phan, Camila Rodríguez Triana και Matthias Weischer, ενώ τη σχετική εισαγωγική συζήτηση θα συντονίσει η Carrie Mae Weems. Στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 θα παρουσιαστούν έργα των υποτρόφων αρχιτεκτονικής Sahel Al Hiyari, Gloria Cabral, Mariam Kamara, Simon Kretz και Yang Zhao, με εισαγωγική συζήτηση υπό τον συντονισμό του σερ David Chipperfield, ενώ στην αυλή περιμένουμε προβολές ταινιών μικρού μήκους των Aditya Assarat, Kyle Bell, Sara Fgaier, Annemarie Jacir, Josué Méndez, Celina Murga, Agustina San Martín, Tom Shoval και Chaitanya Tamhane. Στο Ωδείο Αθηνών έρχονται παραστάσεις θεατρικών έργων («Η περίπτωση του ξένου» από την Whitney White και το σόλο «Boléro»του Sebastián Solórzano Rodríguez) και χορού (από την Khoudia Touré με ένα ανσάμπλ Ελλήνων και διεθνών χορευτών, καθώς και μια διπλή παράσταση από τον Eduardo Fukushima σε solo παρουσίαση και ένα ντουέτο σε χορογραφία του Myles Thatcher), καθώς και τέσσερις εγκαταστάσεις των Selina Cartmell (θέατρο), Matías Umpierrez (θέατρο), Federico León (θέατρο) και Jason Akira Somma (χορός). Στο Αμφιθέατρο του Ωδείου θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους υποτρόφους λογοτέχνες Naomi Alderman, Antonio García Ángel, Edem Awumey, Colin Barrett, Julían Fuks, Julia Leigh, Miroslav Penkov και Tracy K. Smith, ενώ κείμενά τους θα διατίθενται ως αφηγήσεις για ψηφιακή λήψη. Στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αναμένουμε την ηχητική εγκατάσταση του Ben Frost, καθώς και μια συναυλία για το κλείσιμο του Φεστιβάλ στον Κήπο, με σύνολα από την Αίγυπτο, την Ονδούρα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τους υποτρόφους Dina El Wedidi, Marcus Gilmore και Aurelio Martínez και έκτακτη συμμετοχή του μέντορα Gilberto Gil. Ειδικά για τα χορογραφημένα σιντριβάνια του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δημιουργήθηκε η μουσική σύνθεση «Άρτεμις: Σιντριβάνι» από την υπότροφο μουσικής Pauchi Sasaki.

Στη διακαλλιτεχνική συνεργασία και αλληλοέμπνευση μεταξύ των υποτρόφων εστιάζει η ενότητα «Καθοδήγηση πέρα από τα καθιερωμένα» στο Ωδείο Αθηνών. Στη σκηνή του Ω2, η κινηματογραφίστρια Annemarie Jacir και ο συγγραφέας Colin Barrett θα παρουσιάσουν το κινηματογραφικό σενάριο πάνω στο οποίο δουλεύουν, με επιλογή σκηνών που ερμηνεύουν ηθοποιοί. Στη Νέα Σκηνή, οι Maya Zbib (θέατρο), Lee Serle (χορός) και Mateo López (εικαστικές τέχνες) θα παρουσιάσουν τη χοροθεατρική τους παράσταση Ακούγοντας τους τοίχους να ξεθωριάζουν (Listening to the Walls Wear Off Their Colour).

Από το καλαντάρι του φεστιβάλ δεν θα λείψουν οι συζητήσεις. Η θεματολογία θα κινηθεί σε ζητήματα όπως οι «Νέες κληρονομιές» σχετικά με τον κοινωνικό, πολιτιστικό και οικολογικό αντίκτυπο του δημιουργικού έργου (με τις Selina Cartmell και Laura Foot από τον χώρο του θεάτρου και τους χορογράφους Sang Jijia και Junaid Jemal Sendi). Η «δημιουργική αλχημεία» όσον αφορά τις ιδιότητες που πυροδοτούν μια δημιουργική σχέση. Και η δια βίου μάθηση, με τρεις καταξιωμένους καλλιτέχνες να μοιράζονται σκέψεις και αναμνήσεις σχετικά με τους ανθρώπους που επηρέασαν τους ίδιους, στη δική τους ζωή.

Το γκαλά της διοργάνωσης θα πραγματοποιηθεί στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και θα περιλαμβάνει παραστάσεις από τους υποτρόφους μουσικής David Aaron Carpenter, Vasco Mendonça και Susan Platts, με τον υπότροφο μουσικής Josep Caballé-Domenech να διευθύνει την El Sistema Greece Youth Orchestra ενώ θα συμμετέχουν και οι Chores.

Φεστιβάλ Τεχνών Rolex: Το προ-φεστιβαλικό πρόγραμμα

Επιδιώκοντας την ώσμωση με την τοπική πραγματικότητα και κοινότητα, από τις 22 έως τις 25 Μαΐου θα «τρέξει» ένα προ-φεστιβαλικό τετραήμερο με ημερίδες, σεμινάρια εξειδίκευσης, δημόσιες συζητήσεις, μουσικές παραστάσεις και πρόβες, και πολλά ακόμη, στα οποία θα συμμετάσχουν Έλληνες καλλιτέχνες, υπότροφοι της Rolex και μέντορες, στους οποίους περιλαμβάνονται οι Anne Lacaton, Phyllida Lloyd, Robert Lepage, Walter Murch και Colm Toibín.

Στην οργάνωση του φεστιβάλ και των προφεστιβαλικών προγραμμάτων συνέδραμε μια οκταμελής επιτροπή Ελλήνων συμβούλων στην οποία συμμετείχαν η βραβευμένη σχεδιάστρια φωτισμού Ελευθερία Ντεκώ, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου, η σεναριογράφος και σκηνοθέτης της βραβευμένης ταινίας «Park» Σοφία Εξάρχου, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Γρέγου, ο ντράμερ, συνθέτης και ενορχηστρωτής Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης, ο χορογράφος/ερμηνευτής, ιδρυτής της ομάδας Osmosis Ευριπίδης Λασκαρίδης, αρχιτέκτονας και διευθυντής του PILAstudio Ηλίας Παπαγεωργίου και ο επιμελητής, μεταφραστής και ιδρυτής των Εκδόσεων Αντίποδες Κώστας Σπαθαράκης.

Οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ θα είναι προσβάσιμες στο κοινό ορισμένες με ελεύθερη είσοδο και άλλες με χαμηλό αντίτιμο και οι προπωλήσεις-κρατήσεις θέσεων αναμένεται να ξεκινήσουν αμέσως μετά το Πάσχα.