ΥΠΠΟΑ: Νέα εικόνα και πωλητήρια για τον ΟΔΑΠ

Με φρέσκια, σύγχρονη οπτική ταυτότητα (δια χειρός we design), 55 εκατομμύρια σε έσοδα (έναντι σχεδόν 23 εκατ. το 2020 εν μέσω πανδημίας και 137,5 εκατ. το 2019 που υπήρξε χρονιά με ρεκόρ επισκεψιμότητας στη χώρα), περισσότερους από 400 νέους κωδικούς στα καταστήματά του σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους και διπλάσιες ενεργές συμβάσεις στα αναψυκτήρια (28 το 2021 έναντι 14 το 2019) κλείνει η χρονιά για τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν στη χθεσινή συνέντευξη τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού. Μέσα στις γιορτές, μάλιστα, αναμένεται να κάνει το ντεμπούτο του και το ηλεκτρονικό κατάστημά του με εορταστικά είδη.

Έναν χρόνο από την ψήφιση του νόμου για την αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, ο φορέας που δραστηριοποιείται πλέον ως Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) και έχει στην αρμοδιότητά του τα εισιτήρια εισόδου, τα πωλητήρια και την αξιοποίηση της περιουσίας (αναψυκτήρια κ.ά.) των δημόσιων μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων, έχει ενισχυθεί με 40 άτομα εξειδικευμένο προσωπικό (από τις 300 συνολικά οργανικές θέσεις που απαιτούνται για να λειτουργήσει πλήρως). Ετοιμάζει δε καινούργιες υποδομές και δράσεις με στόχο, όπως σημειώθηκε, την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες, την αύξηση και την αξιοποίηση των εσόδων του.

Τα πλάνα του ΟΔΑΠ για το 2022

Μέσα στο 2022, λοιπόν, το σύστημα έκδοσης ηλεκτρονικού εισιτηρίου σχεδιάζεται (με χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση) να επεκταθεί σε 9 μνημεία και μουσεία (μεταξύ άλλων στην Αρχαία Ολυμπία, τους Δελφούς,τις Μυκήνες και την Επίδαυρο), πέρα από τα 11 στα οποία λειτουργεί ήδη. Το ερχόμενο καλοκαίρι αναμένεται και ένα νέο εκθετήριο σε καταστήματα των παλιών ανθοπωλείων της Βουλής στο Σύνταγμα. Σε ότι αφορά τα αναψυκτήρια, στόχος είναι να διπλασιαστούν αυτά που θα λειτουργούν. Παράλληλα, 19 χώροι (όπως η αρχαία Νικόπολη, η αρχαία Μεσσήνη και οι Αιγές) θα μπορούν πλέον να φιλοξενούν εκδηλώσεις για την ανάδειξη της απτής και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (π.χ. σε σχέση με τα τοπικά προϊόντα και τη γαστρονομία).

ΥΠΠΟΑ: Τα πωλητήρια σε μουσεία και μνημεία και το καλάθι του επισκέπτη

«Αυτό το οποίο πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι το 90% περίπου των εσόδων από το σύνολο των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων εξασφαλίζεται σε 28-39 χώρους, ανά την Επικράτεια. Επομένως, προφανώς για λόγους εξυπηρέτησης των επισκεπτών και αναβάθμισης αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να λειτουργούν όλα τα πωλητήρια και όλα τα αναψυκτήρια» επεσήμανε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.

Από το πρόγραμμα «Ελλάδα 2-0», δηλαδή τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχουν εξασφαλιστεί περισσότερα από 30 εκατομμύρια ευρώ για την γενικότερη αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής πολιτικής του ΟΔΑΠ. Έτσι, έως το 2025 προγραμματίζεται να δημιουργηθούν 12 πωλητήρια σε μνημεία που είτε δεν διαθέτουν τέτοια υποδομή είτε κρίθηκε αναγκαίο να χωροθετηθεί καλύτερα και να αναβαθμιστεί - μεταξύ άλλων στην Ακρόπολη της Αθήνας, στην αρχαία Ολυμπία, στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, στο νέο αρχαιολογικό μουσείο Χανίων, στην αρχαία Μεσσήνη, στην Επίδαυρο, στην Ελευσίνα, στον Κεραμεικό, στην Σπιναλόγκα, στη Νικόπολη.

Με τον μέσο όρο δαπάνης στα ελληνικά δημόσια μουσεία και τα μνημεία το 2019 να βρίσκεται μόλις στα €0,10 ανά επισκέπτη, όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός κυμαίνεται στα έξι με επτά ευρώ, είναι σαφές ότι υπάρχει δουλειά που πρέπει να γίνει προκειμένου μέχρι το 2025-2026 να πλησιάσει τα ευρωπαϊκά δεδομένα, όπως στοχεύουν στον ΟΔΑΠ. Η ανανέωση της εικόνας και των προϊόντων στα πωλητήρια, πάντως, αφήνει μια θετική πρώτη εικόνα. Κάτι που φαίνεται να αντικατοπτρίζεται και στις εισπράξεις για το διάστημα Ιούλιος-Οκτώβριος της φετινής χρονιάς, που ανακοινώθηκε ότι ήταν κατά 20% υψηλότερες από το αντίστοιχο διάστημα του 2019, παρότι ο αριθμός των επισκεπτών υπήρξε μειωμένος κατά 60%. Τετρακόσιοι νέοι κωδικοί δημιουργήθηκαν μέσα στον τελευταίο ενάμιση χρόνο, με έμφαση σε αντικείμενα προσιτά (από μαγνητάκια μέχρι ασημένια και επίχρυσα κοσμήματα που δημιούργησαν Έλληνες σχεδιαστές ειδικά για τον οργανισμό), στην αντιπροσώπευση περισσότερων μνημείων της χώρας στα αναμνηστικά πωλητέα αλλά και στα είδη για παιδιά, ενώ αναβαθμισμένες και πλέον μόνο χάρτινες είναι και οι συσκευασίες.

Κομβικής σημασίας, πάντως, στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορεί παρά να είναι η λειτουργία του e-shop, που ευελπιστούν να «ανέβει» (στη διεύθυνση hhstore.gr) μέσα στις γιορτές κατ’ αρχάς με τα εορταστικά τους είδη: μια καλαίσθητη και λειτουργική ατζέντα με σχέδια που αναδεικνύουν μέσα από σύγχρονη ματιά θησαυρούς των μουσείων μας και δύο γούρια για το 2022 με θέματα εμπνευσμένα από την υγεία και την επιστήμη.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στις προτεραιότητες του ΥΠΠΟΑ 

Σύμφωνα με την Λίνα Μενδώνη, στις προτεραιότητες του ΥΠΠΟΑ ιεραρχείται και ο ψηφιακός μετασχηματισμός όλων των πολιτιστικών οργανισμών. Στην περίπτωση των πωλητηρίων αυτό μεταφράζεται τόσο στην επέκταση της εφαρμογής του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος πωλήσεων (post retail) σε 30 πωλητήρια (από τα οκτώ μεγάλα στα οποία υφίσταται μέχρι τώρα) όσο και στη δυνατότητα κατασκευής αντιγράφων με την ψηφιακή τεχνολογία (με τρισδιάστατους εκτυπωτές δηλαδή) που θα βοηθήσουν στη βελτίωση της αποδοτικότητας της παραγωγής.

Μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, αποτελεί σταθερά η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Πέρα από την σχεδιαζόμενη εφαρμογή του σε 9 χώρους μέσα στο 2022, ανακοινώθηκε ότι προετοιμάζεται η επέκτασή του σε 100 μνημεία και μουσεία μέσα από ένα έργο σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).

ΥΠΠΟΑ: Ένα μουσείο και ένα ΙΕΚ για τα εκμαγεία

Στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνεται και ο εκσυγχρονισμός των εργαστηρίων παραγωγής αντιγράφων, που θα στεγαστούν σε νέο χώρο 5.000 τ.μ. στην Αθήνα, στον οποίο θα εκτίθενται στο κοινό και τα εκμαγεία των πιστών αντιγράφων των αρχαίων έργων. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η επικεφαλής του ΥΠΠΟΑ: «Η μοντελοθήκη του πρώην ΤΑΠ και νυν ΟΔΑΠ είναι ένας τεράστιος πλούτος για τον Οργανισμό. Έχει ιστορικά ακριβή αντίγραφα και μήτρες, πολλές φορές για μνημεία που, καθώς βρίσκονται σε εξωτερικό χώρο έχουν απωλέσει κάποια στοιχεία τους, ενώ αυτά σώζονται στις μήτρες και τα εκμαγεία, που έγιναν πριν από 50 και 60 χρόνια, και που διατηρούν το αποτύπωμα. Επομένως αυτό το υλικό δημιουργεί ένα εκπληκτικό μουσείο του συνόλου του ελληνικού πολιτισμού».

Στο ίδιο κτίριο από τον προσεχή Σεπτέμβριο θα λειτουργήσει και δημόσιο ΙΕΚ, διετούς φοίτησης, για καλλιτέχνες εκμαγείς που θα διδαχθούν τον τρόπο και την παράδοση της παραγωγής πιστών αντιγράφων αρχαίων αντικειμένων. Μια ειδικότητα, που σύμφωνα με την Λίνα Μενδώνη, λείπει από την ευρύτερη πολιτιστική αγορά και θα μπορούσε να τους εξασφαλίσει επαγγελματική απορρόφηση ακόμα και στον ίδιο τον ΟΔΑΠ.

ΟΔΑΠ: Εξωστρέφεια και ακίνητη περιουσία

Στις αρχές του νέου χρόνου, ο ΟΔΑΠ θα συμμετέχει για πρώτη φορά παρουσιάζοντας 20 εκδόσεις του σε ένα από τα πιο σημαντικά διεθνή αρχαιολογικά συνέδρια στην Αμερική, αυτό του Archeological Institute of America στο Σαν Φρανσίσκο.

Παράλληλα, αυτές τις ημέρες ολοκληρώνεται μελέτη που αφορά στην αξιοποίηση της περιουσίας που διαχειρίζεται ο φορέας στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, περίπου 365 ακίνητα που αυτή τη στιγμή χρησιμοποιούνται για εμπορικούς και τουριστικούς σκοπούς ή είναι ανενεργά, ακόμα και εγκαταλειμμένα. Το δεύτερο σκέλος αυτής της μελέτης έχει να κάνει με την λειτουργία των αναψυκτηρίων, για τα οποία εξετάζεται η κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τον αρχαιολογικό χώρο όπου βρίσκονται, όπως και άλλες μορφές ανάθεσης και λειτουργίας τους (π.χ. σε συνεργασία με κοινωνικούς φορείς ή με την τοπική αυτοδιοίκηση, σε επιλεγμένες περιοχές).