Oι αληθινοί Peaky Blinders

Το αιματηρό έπος του γκάνγκστερ Tommy Shelby και της συμμορίας του στους κακόφημους δρόμους του Μπέρμιγχαμ στη δεκαετία του 1920 συνεπήρε τους θεατές για σχεδόν μια δεκαετία. Όμως, η επώνυμη τηλεοπτική σειρά προσέδιδε στους Peaky Blinders ένα γκλάμουρ που δεν είχαν. Οι συμμορίτες ξεπήδησαν από την ακραία φτώχεια που μάστιζε τις βιομηχανικές πόλεις της Αγγλίας στα τέλη του 19ου αιώνα, στην οποία προστέθηκαν οι εντάσεις μεταξύ Άγγλων προτεσταντών και Ιρλανδών Καθολικών. Τα μεσαία στρώματα εκείνης της εποχής είχαν τρομοκρατηθεί από τους εγκληματίες που αναδείχτηκαν σε τοπικές διασημότητες με τα χαρακτηριστικά τους κασκέτα, τα πολύχρωμα φουλάρια και τα μαργαριταρένια κουμπιά: τα μέλη των Peaky Blinders έγιναν περιβόητα.

Το ντοκιμαντέρ του BBC2 αφηγείται αυτή την ιστορία που περιλαμβάνει σκληροτράχηλους εγκληματίες όπως τον Sam Sheldon, τον Billy Kimber, τον Henry Fowler με το παιδιάστικο πρόσωπο, τον Ernest Bayles -που αν και είχε δολοφονήσει δεκάδες, μπήκε στη φυλακή για κλοπή ποδηλάτου- τον Stephen McHickie που καταδικάστηκε σε οκτώ μήνες κράτηση για διάρρηξη σε κατάστημα και τον Thomas Gilbert που κατηγορήθηκε τελικά μονάχα για πλαστοπροσωπία. Τουλάχιστον ένας από αυτούς, ο George Williams, μπήκε στη φυλακή για ανθρωποκτονία ενός αστυνομικού «εκ αμελείας».         

«Οι Peaky Blinders δεν είναι απλώς μια συμμορία της δεκαετίας του 1920» λέει ο ιστορικός Carl Chinn. «Αν και η ιστορία τους ξεκίνησε το 1880, οι ρίζες τους είναι πολύ παλιότερες: τότε που το Μπέρμιγχαμ ήταν “μια εκδοχή της Κόλασης” όπως έγραφε ο Κάρολος Ντίκενς.»

«Όπως περίπου και σήμερα, οι συμμορίες των δρόμων στρατολογούσαν φτωχούς νέους χωρίς μέλλον προσφέροντάς τους δράση και ταυτότητα» προσθέτει η καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ Heather Shore. 

Μετά το μεταναστευτικό κύμα από την Ιρλανδία, το οποίο ακολούθησε τον λιμό του 1845, ο ιρλανδικός πληθυσμός στις βιομηχανικές πόλεις της Αγγλίας σχεδόν διπλασιάστηκε. Οι Ιρλανδοί εγκαταστάθηκαν στο κέντρο των πόλεων, σε πολύ φτωχές γειτονιές, προκαλώντας αντι-Καθολικό μίσος: προτεστάντες ιεροκήρυκες χαρακτήριζαν τους Καθολικούς «κανίβαλους» και τους ιερωμένους τους «πορτοφολάδες και ψεύτες». Το αποτέλεσμα ήταν τον Ιούνιο του 1867 να κατέβουν στους δρόμους του Μπέρμιγχαμ 100.000 άτομα, ιδιαίτερα γύρω από την οδό Παρκ, λεηλατώντας να καταστρέφοντας τα σπίτια των Ιρλανδών. Μετά από αυτά τα γεγονότα, οι Ιρλανδοί, που είχαν πάντοτε την τάση να κλείνονται στην κοινότητά τους, άρχισαν να υπερασπίζονται το έδαφός τους με συμμορίες οι οποίες πετροβολούσαν όποιον πλησίαζε στη γειτονιά τους.

Τα μέλη των Peaky Blinders ασχολούνταν με τα στοιχήματα του ιπποδρόμου και έκαναν χειρωνακτικές εργασίες: μερικοί ήταν σιδεράδες, άλλοι ήταν ιχθυοπώλες. Με το πέρασμα του χρόνου, καθώς ήταν νέοι και ντύνονταν με ένα συγκεκριμένο στιλ, εξελίχθηκαν σε ένα είδος νεανικής cult στην οποία συμμετείχαν και γυναίκες που δραστηριοποιούνταν σε βίαιες διαδηλώσεις, κλοπές και εκβιασμούς. Ο Τύπος ασχολούνταν πολύ μαζί τους: οι Peaky Blinders ήταν το βικτοριανό αντίστοιχο της πανκ συμμορίας που τροφοδοτεί τις λαϊκές εφημερίδες. Στην πραγματικότητα, γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν μαζί με τον σκανδαλοθηρικό Τύπο στη Βρετανία. Εκείνη την εποχή, όπως και σήμερα, το έγκλημα ήταν η πιο δημοφιλής είδηση και συνοδευόταν από την έγκριση του κοινού: οι άνθρωποι που παραβίαζαν τους κανόνες θεωρούνταν ένδειξη κοινωνικής κινητικότητας. Ο μοναδικός τρόπος να συναναστραφείς την ελίτ στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν να γίνεις είτε πρωταθλητής της πυγμαχίας, είτε παράνομος: δεν υπήρχε καμιά πιθανότητα «προκοπής» με το να δουλεύεις σε εργοστάσιο.

Το ντοκιμαντέρ αξιοποιεί όλες τις πληροφορίες από τον Τύπο της εποχής και από τα αρχεία των φυλακών. Υπάρχει πλήθος φωτογραφιών που δείχνουν όλες τις λεπτομέρειες της εμφάνισης των αρχισυμμοριτών, από τατουάζ μέχρι ουλές και κομμένα δάχτυλα χεριών. Στις ΗΠΑ οι γκάγκστερ έγιναν μύθος μέσα από τη λαϊκή κουλτούρα· στη Βρετανία λιγότερο. Αλλά οι Peaky Blinders γνωρίζουν σήμερα ευρεία διασημότητα: κυρίως, επειδή ήταν νέοι, φτωχοί και αδίστακτοι. Σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ είναι ο Harvey Lilley και σεναριογράφος ο Steve Knight o oποίος ήταν σεναριογράφος και της τηλεοπτικής σειράς.