Κατεβάζοντας πειρατικά ταινίες και σειρές: Ποιοι κερδίζουν, και κυρίως ποιοι χάνουν, από το ανεξέλεγκτο downloading οπτικοακουστικών μέσων;
Σε μία μικρή σειρά κειμένων σ’ αυτή τη στήλη, είχαμε μιλήσει για τη μαγεία της κινηματογραφικής αίθουσας (που καμιά φορά δεν είναι και τόσο πολύ μαγική) και για την ωραία εμπειρία της τηλεόρασης (που καμιά φορά δεν είναι καθόλου τηλεοπτική). Τελειώνοντας το δεύτερο κείμενο, γράφαμε για το πώς πολλοί καταφέρνουν να δουν κάτι -ένα φιλμ, μία σειρά- πριν αυτό προβληθεί στο σινεμά ή αρχίσει να στριμάρει σε μία από τις πλατφόρμες που έχουμε στην Ελλάδα. Πράγμα που σε δυο αθώα μάτια, ή σε έναν ταξιδιώτη από τον Α τού Κυνός που μόλις προσγειώθηκε στον γαλάζιο πλανήτη μας θα φαινόταν απολύτως παράδοξο. Αλλά όχι σε εμάς.
Η πειρατεία δεν είναι καινούργια υπόθεση, ούτε φυσικά μόνο ελληνική. Είναι όμως μια μεγάλη πληγή για τη «βιομηχανία του θεάματος». Μεγάλη, και τρομερά δύσκολο να αντιμετωπιστεί, όπως αποδεικνύεται από τον καιρό ακόμα που τσάκισε τα βιντεοκλάμπ και λύγισε τις περισσότερες κινηματογραφικές αίθουσες. Όμως δεν αφορά μόνο την, ας την ξαναπούμε έτσι, «βιομηχανία του θεάματος». Αυτό ακούγεται πομπώδες και σε πολλούς δεν λέει και πολλά πράγματα. Άλλωστε, οι βιομήχανοι είναι ελεεινοί και μας εκμεταλλεύονται, έτσι δεν είναι;…
Είμαι απολύτως ενήμερος ότι ΑΥΤΟ πιστεύει η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που κατεβάζουν πειρατικά ταινίες και σειρές (και games, και βιβλία, και μουσική, και ό,τι άλλο βρουν). Στα σοβαρά. Και δεν είναι ανήλικοι, ή μαθητές δημοτικού, ή λειτουργικά αναλφάβητοι, ή άνθρωποι με —τέλος πάντων— προβλήματα κατανόησης. Το πιστεύουν άνθρωποι που σπουδάζουν, που εργάζονται, που έχουν οικογένεια και που αναπτύσσουν διάφορες δραστηριότητες, πολύ συχνά μάλιστα και εμπορικές. Άνθρωποι κανονικοί και νορμάλ καθ’ όλα, που θα σου έστριβαν το χέρι έτσι και το έβαζες στην τσέπη τους για να τους πάρεις ένα ξεχασμένο κέρμα των πενήντα λεπτών. Αυτό το παράνομο κατεβασματάκι, λένε, δεν χτυπά παρά τα μεγαθήρια των στούντιο, που έτσι κι αλλιώς είναι… μεγαθήρια. Άρα κανένα πρόβλημα εδώ πέρα. Αυτό το παράνομο κατεβασματάκι, επίσης, δεν είναι τίποτε μπροστά στα κακά που επέφερε ο καπιταλισμός στον πλανήτη, στη μόλυνση του περιβάλλοντος, στο διαρκές πλήγμα που υφίσταται ο Αμαζόνιος, στη βία της αστυνομίας και άλλα πολλά. «Έλα σε παρακαλώ πολύ τώρα.Έλα σε παρακαλώ».
Ο ορισμός της απλοϊκής σκέψης; Πιθανότατα. Αλλά και ένα καλό παράδειγμα εκλογίκευσης. «Το δικό μου κατέβασμα δεν είναι παρά μια σταγόνα στον ωκεανό», λέει (και ορισμένως πιστεύει, με τον αφελή τρόπο του) ο καθένας από αυτούς, «και ούτως ή άλλως εγώ πληρώνω τους φόρους μου, και πάω κι από καμιά φορά σινεμά -δεν είμαι δα και ο Χάνιμπαλ Λέκτερ».
Έτυχε να έχω μία σχετική συζήτηση προ ενός μηνός με έναν άνθρωπο που κατεβάζει συστηματικά όλες τις ταινίες και όλες τις σειρές (κυριολεκτικά, μιλάμε για μερικές εκατοντάδες τίτλους τον χρόνο), χωρίς καν φυσικά να τις δει όλες -γιατί είναι αδύνατον: δεν πρέπει να κάνει τίποτε άλλο όλο το εικοσιτετράωρο. Του μίλησα σαν καλός χριστιανός (δεν είμαι καλός - και δεν είμαι χριστιανός) για τις πολύ παραπάνω από προφανείς αρνητικές επιπτώσεις της πειρατείας στην ίδια τη ζωή των ανθρώπων (εννοώ, της ανθρωπότητας εν συνόλω): η απώλεια εσόδων της πολιτιστικής βιομηχανίας είναι πελώρια, οι θέσεις εργασίας που χάνονται αμέτρητες, οι μισθοί και τα μεροκάματα -των τεχνικών, των καλλιτεχνών και λοιπών εργαζομένων- που πέφτουν ή που μένουν στάσιμοι οφείλονται ακριβώς στην προαναφερθείσα απώλεια και όχι στα κακούργα αφεντικά, η ίδια η καλλιτεχνική δυνατότητα συρρικνώνεται (γιατί πώς αλλιώς να γίνει όταν οι χρόνοι παραγωγής πιέζονται όλο και περισσότερο) κ.ο.κ. Δεν αναφέρθηκα καν στο ότι μία βιομηχανία που χάνει τόσο πολλά έσοδα προφανώς δεν θα δώσει ευκαιρίες σε πολλούς νεότερους ή σε πιο «εναλλακτικούς» δημιουργούς -σίγουρα όχι όσες θα θέλαμε-, ή στις απολύτως δικαιολογημένες -γιατί έτσι πάνε αυτά- αυξήσεις στις συνδρομές που αναπόφευκτα κάνουν και θα εξακολουθούν να κάνουν οι πλατφόρμες. Όπως επίσης δεν είπα κουβέντα για το τι διάολο σημαίνει πνευματικά δικαιώματα -ήδη τον είχα κουράσει, και ήδη ήταν σίγουρος πως ο χρόνος του μαζί μου ήταν χαμένος.
Και σίγουρα δεν του είπα πως, ναι μεν είναι άπειροι αυτοί που κατεβάζουν, πως ναι μεν ένας δεν κάνει τη διαφορά, αλλά πως, αν το αποφασίσει και κόψει αυτή τη συνήθεια, τη συνήθεια της κλοπής πολιτιστικών/καλλιτεχνικών προϊόντων, θα ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ για τον εαυτό του. Και ίσως αυτό να είναι πολύ σημαντικό, αν το καλοσκεφτείς.
12°
